"Sanal Dünyada Gerçek Ticaret"

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) ''Sanal Dünyada Gerçek Ticaret'' başlıklı raporunda koşu bandından çaydanlığa, LCD TV'den dizüstü bilgisayara kadar birçok ürünün satışa sunulduğu sanal piyasada, 5 bin bireysel girişimci bulunduğu ve yaklaşık 17 bin kişinin geçimini bu alandan sağladığı belirtildi.

İSMMMO'nun, Bankalararası Kart Merkezi (BKM), Türkiye Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (TEİD), Reklamcılar Derneği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü, Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye Bilişim Derneği İstanbul Şubesi, E-teknoloji.com ve sektör temsilcilerinden aldığı bilgilere dayanarak hazırladığı raporda, e-ticaret konusu ele alındı.

Web sitelerini ürünlerini pazarladıkları bir satış merkezi gibi kullanan yüzlerce şirketin bulunduğu sanal ortamda birçok ünlü markanın mağazasının da bulunduğu belirtilen raporda, internet servis sağlayıcılarının oluşturdukları alışveriş merkezlerinde onlarca sanal mağazanın kiraya verildiği bildirildi.

Son yıllarda elektronik ticaret konusunda danışmanlık veren ve yazılım programı hazırlayan şirket sayısında da artış yaşandığı ifade edilen raporda, şöyle denildi, "Küresel kriz nedeniyle sıkıntıya giren veya mağazasına kilit vuran birçok işletme, maliyetlerin oldukça düşük olduğu sanal piyasaya dükkan ve mağazalarını taşıyor. Özellikle peşin paranın döndüğü spot piyasalar da ekonomik krizden çıkış yolunu sanal ortama açılmakta görüyor. Bu arada sektör temsilcilerinden alınan bilgiler ve ilgili kuruluşların yayınladığı rakamlar dikkate alınarak yapılan hesaplamalara göre, sanal girişimcilerin yıllık kazançları 10 bin ile 1 milyon TL arasında değişiyor.''

Türkiye'de faaliyet gösteren şirket sayısının artmasında, işletmelerde bilgisayar teknolojilerinin ve internet kullanımının yükselmesinin de etkili olduğu belirtilen raporda, Kasım 2008 itibariyle açıklanan verilere göre, 2007 yılı Ocak ayında şirketlerde bilgisayar kullanımının yüzde 88,7, internet kullanımının yüzde 85,4 iken; bu oranların 2008 yılı Ocak ayında sırasıyla yüzde 90,6 ve yüzde 89,2 olarak gerçekleştiği kaydedildi.

Çalışan sayısı 10'un üzerinde olan işletmelerde yapılan araştırmayla, 2007 yılında internet erişimine sahip girişimlerin yüzde 15,4'ünün internet üzerinden sipariş verdiği, yüzde 9,4'ünün ise internet üzerinden sipariş aldığının ortaya konulduğu bildirildi. Ocak 2008 itibariyle 10 kişi ve üzerinin istihdam edildiği 230 bin işletmeden 208 bininin bilgisayar ve 205 bininin internet kullandığı belirtilen raporda, internet erişimine sahip yaklaşık 205 bin işletmeden yaklaşık 31 bin 500'ünün internet üzerinden sipariş verdiği, 19 bin 270'inin de internet üzerinden sipariş aldığı kaydedildi.

128 bin işletmenin internet sayfası var

Raporda, Ocak 2008 itibariyle 128 bin işletmenin web sayfasına sahip olduğu ifade edilerek, çalışanların yaş ortalamasının 26 olduğu sanal piyasada, birçok yeni görev ve unvan da ortaya çıktığı, görsel tanıtımın ön plana geçtiği bu ortamda, daha çok web tasarım, web editörlüğü, online pazarlama uzmanları ve yazılım geliştirici olarak çalışacak insan kaynağına büyük ihtiyaç duyulduğu belirtildi.

İnternetten geçimini sağlayanların sayısının arttığına işaret edilen raporda, sanal piyasada şirket kurma maliyetlerinin düşük olmasının, gençleri girişimci olma noktasında özendirdiği, bilgi teknolojileri konusunda kendini geliştirmiş birçok gencin 150 dolardan başlayıp 5 bin dolara kadar çıkan yatırım maliyetini göze alıp sanal ortamda site sahibi olduğu ifade edildi.

Türkiye'de internet kullanımının artması ve gelir modeli olan projelerin gözle görünür bir şekilde büyümesi nedeniyle son 2-3 yıldır yabancı yatırımcıların Türkiye'deki internet şirketlerine yöneldiği vurgulanan raporda, ''Biletix, Mynet ve GittiGidiyor yabancıların yatırım yaptıkları şirketler arasında dikkat çekiyor'' denildi. Raporda, sanal ortamda çok sayıda genç girişimcinin de dikkat çektiği yer aldı.

Reklam pastası da büyüyor

Türkiye'de internet kullanıcı sayısının artması ve e-ticaretin büyümesinin reklam verenlerin tercihlerini de değiştirdiği, yapılan son araştırmaların; hedef kitleye ulaşma ve ölçümlenebilir olması açısından internette reklam mecrasının hızla büyüdüğünü ortaya koyduğu ifade edilen raporda, yaklaşık 26 milyon 500 bin internet kullanıcısıyla Avrupa'da en önemli ülkelerden biri haline gelen Türkiye'nin, interaktif reklamcılık açısından gelecek vaat ettiği belirtildi.

2007'de toplam ''display'' reklam harcamalarının 53 milyon TL iken, bu rakamın 2008'in ilk 6 ayında 45,6 milyon TL olduğu bildirilen raporda, ''Bütün dünyada yaygınlığı, uygulamalarının çeşitliliği ve etkisi hızla artan interaktif reklamcılığın, Türkiye'de krize rağmen reklam yatırımlarından aldığı payın artacağını söylemek mümkün'' denildi. Raporda, 2008 yılında ''krize inat'' büyüyen sanal piyasada işlem hacminin 9 milyar TL'yi aşarken, e-ticaretin 500 milyon TL'yi bulduğu, işlem sayısının yüzde 19,2 artarak 64 milyon 560 bin 798 olarak gerçekleştiği, sektör temsilcilerinin e-ticarette işlem hacminin 650-700 milyon TL'ye ulaşmasını beklediği kaydedildi.

Geçen yıl tüketicilerin ''evinden dışarı çıkmadan'' yaklaşık 10 milyar dolarlık alışveriş yaptığı belirtilen raporda, alınan önlemlerin sonuç vermesi ve güvenli hale getirilmesiyle e-ticarette sanal kart kullanımının da arttığı, 2007'de bir önceki yıla göre yüzde 57 artan sanal kart kullanımının (işlem sayısı), 2008'de ise yüzde 27,1 oranında artış gösterdiği, sanal kartla yapılan işlemlerin sayısının geçen yıl 1 milyon 801 bin 101, işlem hacminin ise 120 milyon 880 bin TL'yi bulduğu bildirildi.

Raporda, sanal piyasanın kaybedenleri de olduğu, kapanan şirketler arasında iyi projelendirilmemiş ve bütçe oluşturulmadan yola çıkan küçük ve orta boy sanal işletmeler olduğu gibi, e-store, weblebi.com, tio.com.tr, indragandi.com, homev.com gibi büyük sanal şirketler de bulunduğu ifade edildi.

Sanal ticareti cazip kılan etkenlere ve internetten güvenli alışveriş için dikkat edilmesi gerekenlere de yer verilen raporda, sanal alışverişi gençlerin tercih ettiği, sanal ortamda ilk alışverişte miktarın küçük olduğu, en çok elektronik eşya ve bilgisayar satıldığı, geçen yıl sanal alışverişle ilgili 211 tüketici şikayeti olduğu bildirildi.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, konuya ilişkin değerlendirmesinde, sanal piyasada faaliyet gösteren işletmelerin yüzde 85'inde farklı bankalara ait 2-3 sanal POS cihazı olduğu dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda, Türkiye genelinde faaliyet gösteren sanal iş yeri sayısının yaklaşık 7-7 bin 500 civarında olduğunu belirtti. Arıkan, ekonomik krizin sanal şirket sayısını artırdığını belirterek, ''Sanal piyasada faaliyet gösteren şirket sayısının artmasında, elektronik ticaretin büyüme trendini gören ve yeni pazarda yerini almak isteyen çok sayıda şirket kadar ekonomik kriz nedeniyle mağazalarını sanal piyasaya taşıyan işletmelerin de etkisi var'' ifadesini kullandı.