Selin Sayek Böke 'tek adam rejimi'nin faturasını açıkladı

CHP Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke referandum öncesi partisinin son hafta yürütülecek çalışmalarında kullanılması amacıyla “ekonomi raporu” hazırladı.

CHP teşkilatlarına gönderilen raporda yer alan değerlendirmeler özetle şöyle:

* Fiili başkanlık döneminde 80 milyon hep beraber fakirleştik. 2014 yılında 12 bin 112 dolar olan kişi başına milli gelir 2016 yılında 10 bin 807 dolara düştü. Yani fiili başkanlık döneminde her birimizin ortalama geliri 1305 dolar azaldı.

* Tüm veriler demokrasilerde gelir düzeyinin tek adam yönetimi olan ülkelerden çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. Demokrasilerde, 1990 - 2015 yılları arasında, yıllık ortalama kişi başına milli gelir 35 bin dolar. Otoriter rejimlerde ise 4 bin 700 dolar. Yani, demokrasilerde gelir otoriter rejimlerden 7.4 kat daha fazla.

* Fiili başkanlık döneminde Türkiye ekonomisinin büyüme hızı yavaşladı. 2016 yılında Türkiye ekonomisi sadece yüzde 2.9 büyüyebildi. Bu oran son 7 yılın en düşük büyümesi. Parlamenter demokrasilerde büyüme başkanlıkla yönetilen ülkelerden çok daha yüksek. Başkanlık rejimlerinde büyüme oranı parlamenter demokrasilere kıyasla yılda 0.6 ile 1.2 puan daha düşük.

* Başkanlık rejimleriyle, parlamenter rejimlerin ortalama büyüme hızlarına göre düşünüldüğünde, Türkiye ekonomisinin büyüklüğünün iki katına çıkması 15 yıl daha uzun sürecek. Yani bu anayasa değişikliği 80 milyonun ortak geleceğinden 15 yıl çalacak.

* Fiili Başkanlık döneminde işsizlik son 7 yılın zirvesine çıktı. Ağustos 2014’te yüzde 10.1 olan işsizlik Aralık 2016’da yüzde 12.7’ye yükseldi. Fiili Başkanlık döneminde işsiz sayısı 928 bin kişi arttı. Aynı dönemde işsiz kadınların sayısı 378 bin kişi artarken, genç işsiz sayısı 219 bin kişi arttı.

* Tek adam rejiminin getirdiği belirsizliğin çarşıda, pazarda, piyasalarda yarattığı durgunluk derinleşeceği için Türkiye yüksek işsizliğe mahkûm hale gelecek.

* Fiili Başkanlık döneminde enflasyon son 8.5 yılın zirvesine tırmandı. Ağustos 2014’te yüzde 9.54 olan enflasyon, 2017 Mart ayında yüzde 11.29’a çıktı. Tek adam rejimi gerçekleşirse enflasyon yükselmeye devam edecek, fiyatlar pahalanacak, alım gücümüz giderek azalacak.

* Fiili başkanlık döneminde gelir eşitsizliği arttı. 2014’te en zengin yüzde 10’nun geliri en düşük yüzde 10’dan 12.7 kat daha fazlaydı. 2015’te bu fark açıldı, 13.3 kata çıktı.

* Fiili başkanlıkta küresel rekabet gücümüz azaldı. Küresel rekabet gücü endeksinde 2014’te Türkiye 144 ülke arasında 45. sıradayken, 2016’da 138 ülke arasında 65. sıraya geriledi. Fiili başkanlık sebebiyle Türkiye küresel rekabet gücünde 20 ülkenin daha gerisine düştü.

* Fiili başkanlık döneminde Türkiye’nin yatırım ortamı zayıfladı. İş yapma kolaylığı endeksinde 18 ülkenin gerisine düştük. Demokrasilerde mülkiyet hakları ve mal güvenliği vardır, otoriter rejimlerde bu haklar ve güvenceler ortadan kalkar. Uluslararası Mülkiyet Hakları Endeksi’nde mülkiyet hakları en kuvvetli 20 ülkenin 15’i parlamenter demokrasi iken, en zayıf 20 ülkenin 8’i otoriter rejimlerle yönetiliyor.

* Fiili başkanlıkta TL hızla değer kaybetti. Ekonomik istikrarsızlık derinleşti. Fiili başkanlık döneminde TL 150 para birimi arasında en çok değer kaybeden 10 para birimi arasına girdi.

* Fiili başkanlık döneminde emek haklarına yönelik kısıtlayıcı önlemler alındı. KHK’ler vasıtasıyla emekçilerin yasal hakkı olan grevler ertelendi.

Hükümetin verdiği açık taahhütlere rağmen taşeron işçilerine kadro verilmedi. Bu değişiklik gerçekleşirse ne olacak? Emekçilerin en temel ve vazgeçilmez haklarından olan kıdem tazminatlarına el konulacak. Memurların iş güvencesi ortadan kaldırılacak. Taşeron işçilerin kadro beklentisi hayal olarak kalacak.