Sıcak para ile ithalat ekonominin kokaini

TİM 2011 yılı Ocak ayı ihracat rakamlarını Samsun'da açıkladı. Burada konuşan Büyükekşi, Türkiye'nin orta vadede kendi krizini yaratma ihtimalini ortadan kaldırdığını belirterek, "Merkez Bankası'nın attığı adımlar üç açıdan ihracatçılarımızı ve sanayicilerimizi yakından ilgilendiriyor. İlk olarak bankacılık sektörünün en önemli sorunu olan borç ve alacak vade uyuşmazlığının giderilmesinde önemli adımlar atılıyor. Hepimiz biliyoruz ki bankacılık sisteminde vade uyuşmazlığı var. Mevduat kısa vadeli, ancak verilen krediler uzun vadeye yayılı. Hem Merkez Bankası, hem de BDDK'nın bu durumun üzerine gitmesini olumlu buluyoruz. Çünkü kendi akışına bırakıldığında bankacılık sistemi bu sorunu çözemezdi" ifadelerini kullandı. Bankalar arasındaki aşırı rekabet dolayısıyla yapısal hale gelen bu sorunun ancak müdahale ile çözülebileceğini kaydeden Büyükekşi "Her an kriz çıkarabilecek bir yapı vardı. Bu yüzden zorunlu karşılıkların kısa vadeler için arttırılmasını çok olumlu buluyoruz. Yapılan düzenleme risk oluşturan sıcak paranın dışarı çıkması da sağladı. Ayrıca bankaların yükümlülük vadesini uzatmak için halka uzun vadeli bono-tahvil arzına izin verilmesi de son derece akıllı bir hamle. Çünkü bu durum bankaların daha uzun vadeli kredi verebilmelerinin önünü açacak. Böylece bankacılık sektörü, gerçek anlamda bankacılığa yönelmiş olacak" dedi.

İkinci nokta olarak, alınan önlemlerin, ithalat talebini azdıran kredi genişlemesinin önüne geçeceğini belirten Büyükekşi, "Sıcak para ile ithalat ekonominin kokainidir. Çok zevk verir ama sonra çok can acıtır. Zorunlu karşılıkların artırılması, iç piyasada patlayan kredi talebine bir miktar fren etkisi yapacaktır. Döviz ile borçlanmanın çok cazip olduğu bir dönem yaşadık. Türk sanayicisine buradan bir çağrı yapıyoruz. Tıpkı kamunun yaptığı gibi, özel sektör de TL ile borçlanmaya gitmelidir. TL ile borçlanma tercih edilmelidir. Çünkü bu zamana kadar TL faizleri çok yüksekti. Ama şimdi faizler düştükçe özel sektörün faiz yükü azalacak" şeklinde konuştu.

 

"Düşük enflasyon-yüksek faiz-baskılanmış döviz kurundan şikayetçiydik"

Büyükekşi, alınan kararların döviz kurları ve cari açık üzerinde etkili olacağını belirterek şu noktalara değindi:

"Merkez Bankası'nın faizleri indirmesiyle birlikte döviz kurları üzerindeki baskı kalktı. Örtülü baskının ortadan kalktığı ortamda, döviz kurlarının gerçek anlamda arz-talep dengesini yansıtan bir düzeye doğru hareket ettiğini düşünüyoruz. Daha önce ifade etmiştik. Tekrar ifade etmekte de bir sakınca görmüyoruz. Biz döviz kurlarında uygulanan dalgalı kur sistemine karşı değiliz. Döviz kurlarının piyasa koşullarında belirlenmesine de karşı değiliz. Zaten, ihracatçılarımız her zaman serbest piyasa koşullarının savunucuları olageldiler. Biz neye karşıydık? Enflasyonu indirmek amacıyla faizlerin yüksek tutularak, döviz kurları üzerine gizli baskı uygulanmasından şikayetçiydik. Evet, görünürde kurlar serbest piyasada belirleniyordu. Ancak yüksek faiz ortamında para TL'ye hücum ettiği için, döviz kurları baskılanmaktaydı. Ekonomi yönetimi tarafından hayata geçirilen önlemleri daha erken alabilseydik, 2010 yılını 185.5 milyar dolar ithalat ve 71.5 milyar dolar dış ticaret açığı ile kapatmazdık. İhracatımız yüzde 11 artışla 113.9 milyar dolar olmazdı. Belki 120, belki 125 milyar dolar ihracata ulaşırdık. Belki ithalat da 170 - 175 milyar dolarda kalırdı. Cari açık da dış ticaret açığı da daha makul seviyelere inmiş olurdu."


"Cesaret verici"

Yurtdışından Türkiye'ye gelindiğinde değişen bir ekonomi gündemine sahip olunduğunu belirten Büyükekşi, "Merkez Bankası, TİM olarak uzun süredir gündeme getirdiğimiz önemli kararlara imza attı. Bizim son yıllarda ısrarla dile getirdiğimiz önlemler son iki ayda hayata geçiriliyor. İhracatçının haklı sesi nihayet duyuldu. Geçte olsa alınan önlemleri takdirle karşılıyoruz. Seçime beş kala ekonominin terapiye alınmasını son derece cesaret verici. Ekonomi yönetimine teşekkür ediyoruz, alınan kararların arkasında durulmasını, kararlılıkla uygulanmasını bekliyoruz" ifadelerini kullandı. İhracatın sadece ihracatçıların işi olmadığını vurgulayan Büyükekşi, ihracatın aynı zamanda üretim, istihdam ve refah demek olduğunu kaydetti. Büyükekşi, bundan dolayı ihracatın Türkiye'nin meselesi olduğunu ve Türkiye'nin bunu fark ettiğinin altını çizdi.

"Kuzey Afrika ve Ortadoğu pazarındaki gelişmelerin seyri son derece önemli"

Dünya ekonomisindeki gelişmelerin ihracatı doğrudan etkilediğini söyleyen Büyükekşi, "Küresel kriz ve buna bağlı gelişmeleri dikkatle takip ediyoruz. Bunların yanı sıra şimdi de yeni pazarlarımızdaki gelişmeleri dikkatle takip ediyoruz. Bizim için önemli olan Kuzey Afrika ve Ortadoğu pazarlarımızdaki gelişmelerin seyri son derece önemli. Kuzey Afrika ve Ortadoğu pazarlarında hem yatırımcı hem de ihracatçı olarak bulunuyoruz. Bölgede ciddi yatırımlarımız var" dedi. Şu ana kadar fiilen hareketlenmiş ülkelin olduğunu kaydeden Büyükekşi, Tunus, Mısır ve Yemen'in bunların başında geldiğini belirtti.
 

"Samsun'un 2023 hedefi 5 milyar dolar"

Samsun'un, Anadolu'da ihracat bayrağını yükseklere taşıyan önemli illerden biri olduğunu vurgulayan Büyükekşi, "Biz Samsun'u potansiyeli büyük illerimiz arasında görüyoruz. Bu amaçla da burada 2010 yılında bir Ortak Akıl Toplantısı düzenledik. Samsun ilinin tüm ekonomi aktörleri toplantımızda bir araya geldiler. Toplantı sonucunda önemli bir rapor ortaya çıkardık. Bu rapor ile Samsun'un 2023 yılı ihracat hedefini belirledik. Samsun, 2023 yılında 5 milyar dolar ihracat yapmayı hedefliyor. Samsun, Türkiye ihracatından yüzde 1 pay almayı hedefliyor" diye konuştu. Samsun'un, üretim ve lojistik merkezi olmayı planladığını belirten Büyükekşi, "Samsun, yerli ve yabancı yatırımcıların cazibe merkezi olmayı hedefliyor. Samsun'dan bütün dünyaya daha fazla ihracat, Yüce Atatürk'ün vizyonuna olan borcumuzu ödemenin en temel yoludur" dedi.