Sigara satış noktalarındaki reklamın gençlere etkisi

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, Finlandiya'nın sigara ile mücadele alanında bir adım daha attığını, kabul edilen yeni yasaya göre market ve diğer tüm satış noktalarında sigara teşhirinin tamamen yasaklandığını, 18 yaş altındakilerin üzerlerinde sigara bulundurmasının suç kabul edildiğini kaydetti. Avrupa'nın sigara ile mücadelede en katı yasası haline gelen Finlandiya yasasının, sadece satış noktasında sigara teşhirini yasaklamakla kalmadığını anlatan Dağlı, yasada aynı zamanda 18 yaşından küçük biri için sigara satın alanların 6 aya kadar hapis cezasına mahkum edilebildiğini vurguladı.

Finlandiya'nın, satış noktalarında sigara teşhirini tamamen yasaklayan yeni yasayı hayata geçirerek, gençleri sigara pazarlama taktiklerine karşı koruyan ülkelerin arasına katıldığını bildiren Dağlı, İrlanda, Kanada ve Norveç gibi bu yasağı uygulayan ülkelerin sayısının gittikçe artığını, İskoçya ve İngiltere gibi ülkelerin ise, bu yönde çıkan yasaların reklam olanaklarını kısıtladığı için sigara firmaları tarafından dava edildiğini dile getirdi.

Yönetmeliğin çıkmamasının oluşturduğu sıkıntı

Türkiye'nin ise, sigarada satış noktası teşhir ve reklam yönetmeliklerini hala hayata geçiremediği için sigara mücadelesinde küme düştüğünü kaydeden Dağlı, şunları söyledi: ''Uzmanlar Türkiye için 'tavşan gibi hızlı koşup kaplumbağaya yenilmek üzere'' diyorlar. Sigara satış noktalarında yapılan reklamların gençlerin sigaraya başlamasını iki kat arttırdığı ispat edildi. Diğer yandan, ülkemizde 4207 sayılı kanun içinde reklam yasağı varken bütün marketlerde, benzin istasyonlarında ve büfelerde aleni bir şekilde sigara reklamına devam ediliyor. Sigaraları tezgah arkasında güzel görsellerle teşhir eden bu satış noktalarının gizli anlaşmalarla para veya eşantiyon sigara karşılığında reklama izin verdiği anlaşılıyor. Reklam ihlali konusunda yapılan şikayetler ise kanun ile ilgili yönetmelik çıkmadığı gerekçesiyle işleme konmuyor. Yönetmeliği yapmakla sorumlu Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) ise hala kanunun gerektirdiği yasağı uygulayabilecek bir yönetmelik çıkaramadı.''

'Sigara endüstrisinin bütün ülkelerde son kalan reklam aracı'

Dumansız hava sahasına sahip çıkan Türk halkının sesini duyurmak için çalışmalar yapmaya devam edeceklerini ifade eden Dağlı, sözlerine şöyle devam etti: ''Satış noktalarında sigara reklamlarına dair yönetmeliğin hala çıkarılamamış olması bize sigara endüstrisinin baskı yaptığını düşündürtüyor. Öyle ki, sigara endüstrisinin bütün ülkelerde son kalan reklam aracını her türlü şekilde korumaya çalıştığını biliyoruz. Keza, 2007 yılında kapalı ortamda sigara yasağı getirecek kanun değişikliği Adalet Komisyonu'nda tartışılırken, bizzat sigara satış noktaları maddesinin bir pazarlık konusu olduğuna şahit oldum. Türkiye tütün kontrolü konusunda bir çıkış yapıp öncelik kazandı, ödüller aldı. Ancak bu yarışta soluğumuz kesilirse geride kalırız. Finlandiya birçok ülkenin yaptığı gibi, satış noktasında reklam yasağı getirerek kanunu en doğru şekilde uyguluyor. Türkiye ise tavşan gibi hızlı koşup kaplumbağaya yenilmek üzere. Yılda 100 bin kişinin ölümüne yol açan bir endüstrinin bacasına filtre taktığı için 'çevre ödülü' verenleri ve yasakları uygulama sorumluluğu olan kurumları halkımız adına göreve çağırıyoruz.''