Sinema eleştirmenlerinden TRT'ye: "Kovboylara karşıyız da 'Kızılderililerin' ne suçu var?"

ABD ile yaşanan gerilimin ardından çeşitli kurumlar farklı yöntemlerle ABD'ye boykot uygulamaya başladı.Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu da(TRT), her Pazar sabahı TRT 1 kanalından saat 09:55'te kovboy filmi yayınlama geleneğine son verdi.

<haber-dikey:1066274>

Cumhuriyet.com.tr, TRT'nin aldığı bu kararı sinema eleştirmenlerine sordu.

Eleştirmen Tunca Arslan: "Kovboylara" karşıyız da,  "Kızılderililerin" ne suçu var

"Western filmlerinin, sinema sanatının önemli bir türünü oluşturduğu açık. Çok önemli yönetmenlerin imza attığı başyapıt düzeyinde pek çok örnek söz konusu. Öte yandan bu türün, genel yapısı ve mesajları itibariyle başlangıcından bu yana Amerikan ideallerini dünyaya yaymak için propaganda aracı olarak kullanıldığı da bir gerçek. Alınan karar, politik nedenlerden kaynaklanıyorsa, TRT'nin, western kuşağını tümüyle kaldırmak yerine, nitelikli bir seçkiyle "eleştirel western" örneklerine yer vermesi çok daha doğru olurdu. Bu çerçevede değerlendirilebilecek ve "anti-Amerikan" diye nitelendirilebilecek yüzlerce film sayılabilir. Bir zamanların "Sinema ve Edebiyat", "İki Film Birden" gibi programlarında olduğu üzere gösterim öncesinde bir iki stüdyo konuğuyla filmin masaya yatırılması, olumlu ya da olumsuz özelliklerinin tartışılması, verimli bir kültürel-sanatsal oluşturabilirdi. Tamam, artık "Kovboylara" karşıyız da, insan "Kızılderililerin" ne suçu var diye sormadan da edemiyor."

Eleştirmen Murat Tolga Şen: Çocuk aklı ile verilen tepkiler

Sinema Eleştirmeni Murat Tolga Şen ise TRT'nin kararı için "Çocukça verilmiş bir tepki" dedi.

Şen, TRT'nin kararını şöyle yorumladı:

"Bu bir gelenek. Ben 44 yaşındayım ve çocukluğumda TRT'nin pazar kuşağında yayınladığı western filmleri izleyerek büyüdüm. Hemen öncesinde Voltran yayımlanırdı. Bunların çoğu zaten Amerikan filmi de değildir. İspanya'da çekilmiş İtalyan spagetti westernleriydi. Bir eleştirmen olarak bu izlediğim filmler mesleğimle ilgili çok faydalı oldu. O zamanların TRT'si tam bir sinematek gibi çalşıyordu ve dünya sinemasından en önemli örnekleri bize gösteriyordu. Sadece western kuşağında da değil. Her filmi bir başyapıt gibiydi. Biz bu sayede çok şanslı bir nesildik. TRT'nin o günlerden bugüne kadar gelen belki de tek iyi geleneği western kuşağı olarak kalmıştı. Bu bir gelenekti. Çocukluğumuzdan kalan güzel şeylerden biriydi. Şu anki TRT'nin bir zamanlarki TRT'si ile hiç ilgisi yok. siyaseten tamamen kirlenmiş ve güdümlenmiş bir TRT var. Bunu da kaldırarak kendilerince bir anti Amerikancılık yaparak kendi yayıncılık anlayışlarına en büyük ihanetlerden yapmış oldular. Hayırlı olsun. Hangi kafalar böyle bir karar alıyor, kimlere uyuyorlar, neden böyle şeyler yapıyorlar anlamak mümkün değil. Ama 30 yaş üstü insanlar için, pazar sabahları televizyon açıp da bir western filmi izlemek güzel bir anıydı. Gırtlağımıza kadar diziye boğulduğumuz bir zamanda böyle bir mola güzeldi. Kimseye de bir zararı yoktu. Biz o filmlerden de zehirlenip, çılgınca marketlere koşup Amerikan ürünlerini tüketip, ABD'nin üçüncü dünya politikalarını avuçlarımız patlarcasına alkışlamıyorduk. Dolayısıyla aldıkları bu karar yersizdir ve kendi yayıncılık anlayışlarına ve geleneklerine ters düşmektedir. TRT'den de bu anlamda geriye hiç bir şey kalmamıştır ve kendi tabutlarına son çiviyi çakmışlardır. "

 "Yerli ve milli televizyon olmaz"

Tamamen yerli ve milli bir televizyonculuk yapamazsınız. Çünkü televizyonculuk dedğimiz şey dünya standartlarında yapılır. Bir gün İzlanda ile sorun yaşarsak, çekimlerinin büyük kısmı İzlanda'da yapılan Game of Thrones'u boykot mu edeceğiz? Kapımızı kapatıp deve kuşu gibi kuma gömerek dünyaya nereden ekleneceğiz. Bu arada TRT'nin western filmlerini yapan sinemacıların, o filmlerde oynayan oyuncuların çoğu öldü gitti. Alınan bu karar o insanların anısına da hakaret. Bugünün siyasetiyle ilgilenmiyorlar bile. Dünya sinema tarihine dokunmuş, emek verilmiş çalışmalar. Bunun Amerikan ya da şu bu olmasının hiç önemi yok. Ayrıca bizim sinemamızda da çekilmiş bir çok western filmi var. Bir zamanlar Türk sineması da pek çok western filmi çekti. Hatta biz sinema yazarı arkadaşlar kendi aramızda erişte western deriz. Bu filmlerde Cüneyt Arkın'dan Sadri Alışık'a, Yılmaz Köksal'a kadar filmleri vardır. Üstelik bu filmlerin çekildiği 70'ler, Türkiye'de anti-Amerikancılığın en üst seviyede olduğu yıllardı. Ama kimsenin aklına 'neden western filmi çekiyoruz, gidip şu oyuncuları bir güzel pataklayalım' diye bir düşünce gelmemiş. Şu an bu tepkiler gerçekten çocuk aklı ile verilen tepkiler. Bunlar yetişkin tepkileri değil. Bunlar sinemasever ya da televizyon seyretmeyi seven insanların tepkileri değil. TRT'nin bu kararı hangi siyasi görüşe dahil olursa olsun, hiç bir izleyicinin bu kuşağın kaldırılmasından memnun olduğunu düşünmüyorum. Tamamen yanlış bir karar."