Suriye iç savaşa gebe

Düşünce Kuruluşu Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM), Suriye’de yaşanan gelişmelerin Türkiye’ye olası etkilerini değerlendirdiği raporunda, ülkenin geleceğine ilişkin senaryoları ele alırken en düşük olasılığın kansız iktidar devri olduğuna işaret etti. Güçlü merkezi otoritenin çökmesi durumunda iç savaş çıkabileceği uyarısında bulunulan raporda, otoriter Suriye rejiminin demokratik yapıya dönüştürülmesinin zor olduğu saptaması da yapıldı.

“Suriye’de Demokrasi mi İç Savaş mı?” başlıklı raporda ülkeye ilişkin şu senaryolar değerlendirildi:

Devrim yerine reform: Beşşar Esad iktidarını koruyacak ancak siyasi ve ekonomik yapıya ilişkin köklü reformlar yapmak durumunda kalacaktır. Bu senaryoda mevcut siyasal yapı görüntü olarak korunurken kurumlar arası güç dağılımında değişim, meşru siyasal alana rejim kontrolü dışındaki siyasal aktörlerin katılımına imkân verilmesi gibi değişimler gerçekleşecektir. Değişim, devrim yoluyla değil daha yumuşak ve uzun vadeye yayılmış reform süreci çerçevesinde gerçekleşecektir.

Askeri Darbe: Bu senaryoya göre rejim içinde güçlü askeri birimlere liderlik eden sertlik yanlısı bir grup (Beşşar Esad’ın kardeşi Mahir Esad gibi), askeri darbe yaparak Beşşar Esad’ı devreden çıkaracak ve doğrudan yönetime el koyacaktır.

Rejim Değişikliği: Bu senaryo; “barışçıl iktidar devri” ve “iç savaş” şeklinde ikiye ayrılabilir. Bu senaryo içinde en düşük olasılık Mısır ve Tunus benzeri kansız iktidar devridir. Suriye’nin kendine özgü niteliği nedeniyle güvenlik birimlerinın rejimin yanında bütün olarak yer alması daha muhtemeldir. Rejim bazı garantiler karşılığında Müslüman Kardeşler, reformcular ve Kürtler gibi muhalif kesimlerin siyasal sistemde temsil edildiği yeni bir durum ortaya çıkacaktır. Daha olası senaryo protesto gösterileri sonucu güçlü merkezi otoritenin çökmesidir. Raporda Türkiye’ye ilişkin ise şu değerlendirmeye yer verildi:

“Suriye’deki istikrarsızlık Türkiye’yi doğrudan etkileme potansiyeline sahiptir. Suriye’de rejimin yıkılması ve güçlü bir merkezi otoritenin ortaya çıkmaması özellikle kısa vadede ciddi riskler doğurabilir. Bu durum her şeyden önce Türkiye’nin sınırlarında yeni bir Irak ile karşı karşıya kalması anlamına gelecektir. Bu da Suriye’nin Türkiye’ye istikrarsızlık ihraç etme riskini beraberinde getirecektir. Adana Mutabakatı sonrasında PKK terör örgütüne yönelik sağlanan işbirliği süreci bozulabilir ve örgüt Suriye toprakları içinde yeniden hareket imkânı kazanabilir.”