''Taraflar ilk defa ortak plan hazırlıyor''

KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, ''İlk defa taraflar bir plan, ortak kağıt hazırlıyor. Geçmişte taraflar görüşlerini ortaya koyar, BM de bir öneri taslağı hazırlayıp masaya koyardı. Gali Fikirler Dizisi'nde de Annan Planı'nda aynen böyle oldu'' dedi. KKTC Cumhurbaşkanı Talat, Lefke Platformu'nun davetlisi olarak, Lefke'de bölge halkıyla bir araya gelerek, Kıbrıs sorununa kapsamlı çözüm bulmayı amaçlayan müzakere süreci hakkında bilgi verdi.

Cumhurbaşkanı Talat, adada temaslarda bulunan AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile bugün yaptıkları görüşmeye değinerek, Barroso'nun, ''Kıbrıs sorununun çözümü konusunda tarafların ellerini çabuk tutması, zamanın hızla akıp gittiği'' yönünde mesaj verdiğini aktardı. Talat, ''Biz, zaten bunu söylüyor ve çözüm için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz'' dedi. Kıbrıs sorununun Avrupalılar kadar, çözümsüzlüğün yükünü taşıyıp, izolasyon altında yaşamak zorunda kalan Kıbrıs Türk tarafı için de sıkıntı olduğunu ifade eden Talat, her türlü imkana sahip Rum tarafında çözüm heyecanı olmadığını söyledi. Talat, bunun sorumlusunun ise uluslararası topluluk ve özellikle AB olduğunu belirterek, ''Taahhüt etmelerine rağmen izolasyonları kaldırmada isteksiz davranıyorlar'' dedi. Müzakere süreci devam ettiği sürece, Kıbrıs sorununun makul sürede çözümleneceğine inandığını belirten Talat, ''İnanmasak, bu çabayı ortaya koymayız. Bizim ve Türkiye'nin geleceğinde önemli yeri olan AB, Kıbrıs sorununun çözümünü istiyor. Bundan dolayı ciddi bir şans var'' diye konuştu.

Eylül 2008'de başlayan müzakerelerde konuların 6 başlığa ayrıldığını, bugüne kadar 4 başlığın müzakere edildiğini anlatan Talat, son 2 başlığın da ilk gözden geçirmesini gelecek günlerde tamamlayıp, ikinci gözden geçirmeye geçeceklerini belirtti. Çok önemli olan birinci başlık ''Yönetim ve Güç Paylaşımı'' müzakeresinde ''Yürütme'' haricinde birçok konuda ciddi bir yakınlaşma sağlandığını kaydeden Talat, ''Mülkiyet''te ciddi bir ilerleme sağlanamadığını söyledi. Talat, ''AB ile ilişkiler'' ve ''Ekonomi'' başlıklarında da ilerleme sağlandığını ifade ederek, müzakeresi devam eden ''Toprak'' konusunun birinci gözden geçirmesini ise harita sunmadan kapatacaklarını kaydetti.

Cumhurbaşkanı Talat, devam eden müzakere sürecinin, tarafların uzun vadeli olarak ortaya koyduğu politikaların ortak metin halinde kaleme alınması şeklinde cereyan ettiğine işaret ederek, bunun bir ilk olduğunu söyledi. Müzakerelerde sadece ''Yönetim ve Güç Paylaşımı'' başlığı altında 15 tane ortak metin hazırlandığını kaydeden Talat, şu ana kadar toplam 60 adet olan ortak metinlerde ''anlaşılan'' noktaların siyah, ''Türk tarafının önerip, Rum tarafının kabul etmediği'' noktaların kırmızı, ''Rum tarafının önerip, Türk tarafının kabul etmediği'' noktaların ise mavi renkte yazıldığını anlattı. Talat, ''Bu hayra alamettir. İlk defa taraflar bir plan hazırlıyor. Sonuçta bu ortak kağıtlar Anayasa ve Kurucu Anlaşmayı hazırlayacak hukukçulara zemin olacak'' dedi.

Dış müdahaleler

Cumhurbaşkanı Talat, müzakereler devam ederken karşılaşılan dış müdahalelere de değinerek, özellikle Rum tarafının İngiltere ve Rusya'yla imzaladığı anlaşmaların süreci olumsuz etkilediğini kaydetti. Talat, Avrupa Toplulukları Adalet Divanı'nın (ATAD) Orams Davası ile ilgili kararının ise ''müzakere odasına atılan bir bomba'' etkisi yarattığını söyledi. Basit bir hukuk kararı olmasına rağmen dolaylı etkileri çok olan kararın sürece ciddi bir zarar verdiğini kaydeden Talat, Rum tarafının karar sonrası özellikle ''Mülkiyet'' konusunda esneklik göstermesini beklemenin mümkün olmadığını belirtti. Talat, ATAD kararının, KKTC'nin mülkiyet rejimiyle ilgisi olmadığını, sadece AB üyesi bir ülkenin aldığı kararların diğer AB ülkelerinde de uygulanacağını dile getiren bir karar olduğunu söyledi.

Mahkemenin konuyu idari bir sorun olarak değil, iki birey arasındaki bir sorun olarak ele aldığına işaret eden Talat, ''Farklı idari kuralları olan bölgelerde yaşayan insanlar arasındaki mülkiyet sorunu, bireysel sorun olamaz. Konu idari hukukun bir sorundur'' dedi. Konunun İngiliz İstinaf Mahkemesi'nde ele alınması aşamasında devlet olarak her türlü hukuki girişimi yapacaklarını söyleyen Talat, hukuki her türlü çalışmanın hazırlanacağını belirtti.

Yeni bir kapı açılıyor

KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas'ın, uzun süredir gündemi meşgul eden Yeşilırmak kapısının açılması konusunda uzlaştıkları bildirildi. Kıbrıs sorununa kapsamlı çözüm bulmayı amaçlayan müzakereleri çerçevesinde yarın 34. kez bir araya gelecek olan liderlerin Yeşilırmak kapısının açılış kararını birlikte açıklamaları bekleniyor.

Türk tarafının diğer kapılardan farklı olarak Erenköy'e karayoluyla ''serbest geçiş'' istediği Yeşilırmak kapısının açılması konusu, Rum tarafının kara yoluyla akaryakıt taşınmasına karşı çıkması nedeniyle kilitleniyordu. Türk tarafının isteklerini kabul ettirdiği ve kapının açılması için altyapı çalışmalarına başlandığı bildirildi. Buna göre, KKTC toprağı olan, ancak kara yolu bağlantısı bulunmayan Erenköy'e askeri malzeme hariç her türlü geçiş, Yeşil Hat Tüzüğü ve gümrüğe tabi olmadan ''serbest'' olacak.

Jeneratörlerle sağlanan elektrik ihtiyacını Kıbrıs Rum tarafı karşılayacak. Erenköy'e akaryakıt deniz yoluyla ulaşmaya devam edecek. Küçük bir askeri birliğin bulunduğu Erenköy'e askerlerin ve ailelerinin sevki de karadan yapılabilecek. Bu arada, uzun süredir tartışılan Erenköy'e sivil yerleşim konusunda da Rum tarafının engel çıkarmayacağı öğrenildi. Bölgeye kara yolu yapımı, elektrik bağlanması, sınır kapısının inşası gibi çalışmaların en az 6 ay alacağı belirtiliyor. Liderler doğrudan görüşmelerin başlayacağını duyurdukları 23 Mayıs 2008 tarihinde 3 geçiş noktasının açılması konusunda anlaştıklarını açıklamışlardı.

Talat ve Hristofyas, uzun tartışmaların ardından, daha önce, adadaki bölünmüşlüğün simgesi Lefkoşa Lokmacı Kapısı'nın 3 Nisan 2008'de açılması kararını almıştı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, bugün güney Lefkoşa'da düzenlediği basın toplantısında, iki liderle güven yaratıcı önlemlerin önemini ele aldığını, bu çerçevede, Yeşilırmak Kapısı'nın açılmasında anlaşmaya varılması halinde AB'nin bölgedeki yolun yapılması için finansal desteğe hazır olduğunu liderlere söylediğini ve onları kapının açılması için cesaretlendirdiğini belirtmişti. Barroso, ''Umarım bu konuya erken bir çözüm bulunur'' ifadesini kullanmıştı. KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasında, üçü Lefkoşa'da 6 sınır kapısı var.