Tarihçiler "Karşılaş(tır)malar" panelinde buluştu

Fransa'nın Türkiye Büyükelçisi Laurent Bili' in de dinleyici olarak katıldığı, Tarih Vakfı ve İFA'nın İstanbul'da düzenlediği, Fransa Anayasa Komisyonu kararıyla aynı güne tasadüf eden "Karşılaş(tır)malar: Fransa ve Türkiye'de Tarihçinin Gündemi" panelinde Fransız Anayasa komisyonunun ne yönde karar vereceği Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (İFA) Müdürü Nora Şeni, Fransız tarihçi François Dosse ve tarihçi Mehmet Alkan'a gündem bağlamında soruldu.
 
Nora Şeni; “Konsey kesinlikle "özerk" tir” dedi. Dosse; "Parlemento Komisyonu’na görüşlerimizi ilettik. Bir çok Fransız tarihçi gibi ben de bellek alanında siyasilerin anma kanunu yapmasını kınıyorum " dedi. Alkan ise, "Bize düşeni biz burada yapmaktayız. Öncelikle bugün atılacak öncelikli adım barış yönünde tarihin gözden geçirilmesi ve bu yönde siyasi adımların atılmasıdır" dedi.
 
Galatasaray’daki Aynalıgeçit Etkinlik Merkezi’nde önceki gün düzenlene panel, Tarih Vakfı Başkanı Oktay Özel’in, yakın tarih bağlamında resmi ve alternatif tarihin kritik bir özetini verdiği mesajının okunmasıyla başladı.

Özel mesajında; “Bilimsel bilginin her türünün teknoloji, siyaset ve popüler alanın ihtiyaçları ve öncelikleri karşısında giderek daha fazla araçsallaşması ya da araçsallaştırılması eğilimi karşısında bir tarihçi olarak, “sorgulayıcı ben”imizi bir kez daha özgürleştirmenin bir yolunun güncelin zihinlerimizdeki anlık körleştirici etkilerine dair geliştireceğimiz farkındalıkla mümkün olacağına inanıyorum” diyerek vakfın enstitü ile uzun süredir sürdürdüğü işbirliğinin ürünü olan toplantıyı düzenleyenlere teşekkür etti.
 
İlk oturumda, Fransa bağlamında pek çok referansla benzer bir özeti François Dosse verdi. Tarihle bellek arasındaki ayrıma dikkat çeken Alkan ve Dosse, Avrupa Birliği’nin Avrupa çapında bir ulus devlet söylemine girmemesi gerektiğinin, karşılaştırmalı yorumları hesaba katan, yaralı belleklerin acısını azaltan bir tarih çalışmasının gerektiğini vurguladılar. Siyasetçilerin tarihe müdahalesini konusunda da Alkan’ın; “Tarihteki bütün olayların oluş amacı bizi bir istikamete götürmekte on andaki iktidarlarda kendilerini o istikametin trafik polisleri, taşıyıcıları olarak  görmekte” görüşünü paylaştılar. Alkan, bu coğrafyanın sahip olduğu mirasın zenginliği dolayısıyla en büyük eksiğimizi Yahudi, Rum, Süryani, Kürt dili gibi siyasi müdahalenin olmadığı, özgür, donanımlı enstitülerin hala kurulamamış olması olarak vurguladı.
 
İkinci oturumda konuşan Bülent Bilmez ve Romain Bertrand Dersim ve Cezayir örnekleri üzerinde de durdular. Bilmez, toplumsal travmanın o anı, mağdurları aşan genişliğine dikkat çekti. Verimli bir fikir birliği gözlenen panelde, tarihçinin işinin özgürlüğünü ve özgür gündemi korumak, siyasi müdahalelere direnmek olduğunun altı çizildi.