Tiyatro’da devrim yapan Rus Avangard

Tiyatro’nun, eleştirmenlik boyutuna da içeren, eğitimine 1993’ten beri büyük emek veren ve kuruluşundan beri başında, içinde olduğu İstanbul Tiyatro Festivali ile çok önemli yaratıcıları ve yapımları tanıtan Dikmen, Rus Avangard hareketinin tiyatroya yansımalarını sergide izlenen, işçi kesiminin güneşi nasıl zapt edeceğinin anlatıldığı, sanata bakışın, konseptin nasıl değiştiğinin görüldüğü Rus Avangard operası “Güneşin Zaptı” gibi eserler bağlamında anlattı.

Orduda öncü kol anlamına gelen “L’avant-garde” sanatın en etkili ve hızlı güç olduğunu ileri süren sosyolog Saint-Simon tarafından sanat için kullanıldığını belirten Gürün,19. yüzyılın bitimi ve yeni bir yüzyılın başlamasıyla ortaya çıkan Rus Avangard’ını, tarihsel arka planı içinde, Peter Burger, Melike Saba Akım, Georg Fuchs, Rose Lee Goldberg, Silvija Jestovic, Ali Berktay, Lars Kleberg gibi yazarlara da atıfta bulunarak anlattı.

Gürün, “Bir anlamda devlet – sanat ilişkilerinde dünya kuruldu kurulalı şu ya da bu şekilde yaşanan gerilimlerin bir başka ilginç örneğidir burada derlemeye çalıştığım olaylar.” Diyerek 1910’lardan 1930’lara kadar süren Rus Avangardı’nın en önemli isimlerinden, Stalin’in 1940’da idam ettirdiği, araştırmacı, deneyci, eleştirel tiyatro insanı Meyerhold’un Ekim Devrimi karşısındaki tavrının ideolojik bir katılımdan önce, estetik düzeyde bir katılım olduğunun altını çizdi. Konuşmasını, Meyerhold'un öncülerinden olduğu Rus Avangardları, Kleberg’in dediği gibi “Devrim için Tiyatro yapmak” tan ziyade, “Tiyatroda Devrim yapmak” için çalışmışlardır" sözleriyle özetledi.