TÜBİTAK'ta büyük skandal

Radikal'in haberine göre, 18 yaşındaki Barış Paksoy, İstanbul Erkek Lisesi 12. sınıf öğrencisi. TÜBİTAK’ın lise öğrencileri için bu yıl düzenlediği Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması’na 27 Ocak’ta “Ramanujan Asalların Genelleştirilmesi” başlıklı matematik projesiyle katıldı. Çalışmasına güvenen ve yarışmadan iyi bir derece almayı uman Barış, 24 Şubat’ta TÜBİTAK İstanbul Bölgesi Koordinatörü Prof. Dr. Ulvi Avcıata tarafından gönderilen ve “Seviye üstü çalışma olduğundan projeniz reddedildi” şeklindeki e-postayı görünce şok yaşadı.

Bilirkişi heyeti bekleniyor     

Bu yanıt ‘Projeyi senin tek başına yaptığına inanmıyoruz’ anlamına geliyordu. Barış Paksoy jüri önünde savunma yapmak ve projenin kendisine ait olduğunu kanıtlamak istedi, ancak bu talebi de kabul görmedi. Bunun üzerine 19 Nisan’da yürütmeyi durdurma, maddi tazminat ve projeler arasında yapılan seçimin iptal edilmesi talebiyle dava açtı.

Ankara 15. İdare Mahkemesi’nde görülen davada yürütmenin durdurulmasıyla ilgili ara karar verildi ve TÜBİTAK’tan mayıs ayının sonuna kadar projenin neden reddedildiğine dair savunma yapması istendi. Fakat TÜBİTAK bu belirlenen süre içinde bu savunmayı yapmadı. Bunun üzerine mahkeme konuyla ilgili bilirkişi atamaya karar verdi. 8. sınıfta TÜBİTAK’ın ilköğretim okulları için düzenlediği Ulusal Matematik Olimpiyatları’nda bronz madalyası da olan Paksoy “seviye üstü çalışmasını” nasıl hazırladığını şöyle anlattı:

“Proje konumu ararken Amerika’nın meşhur matematik dergilerinden American Mathematical Monthly’de Ramanujan asalları ile ilgili bir makaleye rastladım. Ramanujan asallarına dair literatürde yazılan ilk makaleydi. Konu oldukça ilginç geldi, oturdum kendi problemlerimi ürettim, kimisini çözdüm, kimisini hâlâ çözemedim. Uğraşılmamış problemlerle uğraştığım için özgün, yeni bazı sonuçlara ulaşabildim. TÜBİTAK’ın jürileri haricinde hiçbir profesör veya araştırmacıdan olumsuz tepki almadım. Yarışma kurallarına ve proje rehberinde belirtilen kurallara uygun bir şekilde başvurumu yaptım. ”
 

Şanssız dâhi

1887, Hindistan doğumlu matematikçi Srinivasa Aiyangar Ramanujan’ın ilginç bir hayat hikâyesi var. Ailesinin maddi durumu iyi olmayan Ramanujan’ın matematiğe ilgisi çok küçük yaşlarda başladı. Fakat matematik dışındaki derslere hiç önem vermedi. İngilizceyi de ihmal edince üniversiteyi bırakmak zorunda kaldı. Teoremleri İngiltere’deki ünlü matematikçilere gönderdi. Matematikçi Godfrey Hardy’nin çabalarıyla İngiltere’ye geldi. Londra’da vereme yakalandı ve ülkesinde öldü. 32 yıllık ömründe matematik dünyasına 600’e yakın teori armağan eden Ramanujan’ın en ünlü teoremi: İki ayrı biçimde ifade edilen sayıya “Ramanujan Sayı” denir. 1729 bir Ramanujan sayıdır. 12³ + 1³ veya 10³ + 9³ 1728 + 1 = 1729 - 1000 + 729 = 1729
 

‘TÜBİTAK seviye altı’

Ünlü matematikçi ve Barış’ın da Nesin Matematik Köyü’nden öğretmeni Ali Nesin, asıl olarak TÜBİTAK’ın raporunun seviye altı olduğunu söylüyor. ‘Seviye üstü çalışma’ ibaresinin çalıntı anlamına geldiğini ifade eden Nesin, “Herhangi bir açıklama yapmadan, sadece çalışmanın seviye üstü olduğunu söylemek insana kara çalmaktan başka bir şey değildir. Asıl TÜBİTAK’ın raporu seviye altıdır. Bir bilim kurumu, genç yaştaki parlak bir çocuğun moralini bozuyor, mahkeme kapılarında uğraşmasına neden oluyor. Bir öldürmedikleri kalmış” diyor.

TÜBİTAK'tan açıklama

TÜBİTAK İletişim Müdürlüğü'nden yapılan yazılı açıklamada, son günlerde yazılı ve görsel medyada bir öğrencinin projesinin TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması'nda elenmiş olmasına dair haberlerle ilgili olarak bir açıklama yapma gereği duyulduğu belirtildi.

TÜBİTAK tarafından, ortaöğretime devam etmekte olan öğrencileri temel ve uygulamalı bilimler alanlarında araştırmaya teşvik etmek, onların yaratıcı yönlerini ortaya çıkartmak ve bilimsel gelişmelerine katkıda bulunmak amacıyla 1969 yılından bu yana ''TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması'' düzenlendiği anımsatılan açıklamada, yarışmaya 2011 yılında 9 dalda 5 bin 111 proje başvurusunun yapıldığını, 1 bin 96 projenin sergilenmeye değer bulunarak 29-31 Mart 2011 tarihlerinde 12 bölge merkezinde sergilendiği ve 4 bin 15 projenin ise ilk aşamada elendiği bildirildi.
Bölge sergileri sonunda yapılan değerlendirmelerde de 182 projenin final sergisinde sergilenmesine karar verildiği, bu projelerin 12-17 Mayıs 2011 tarihleri arasında Ankara'da düzenlenen final yarışmasında sergilendiği ve sergi sonunda yapılan değerlendirme sonucunda 82 projenin ödül almaya değer bulunarak ödüllendirildiği hatırlatılan açıklamada, matematik alanında 573 proje başvurusundan 131'inin bölge sergilerine katılmaya değer bulunduğu, finalde ise 19 projenin yarıştığı ifade edildi.

Açıklamada şunlar kaydedildi:
''Bu yarışma Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projesi Yarışmasıdır ve ortaöğretim müfredatını kapsamaktadır. Proje başvurularının değerlendirilmesinde, ortaöğretim müfredatında yer alan konular esas alınmaktadır. Bu husus, TÜBİTAK 2011 Proje Yarışmaları Kitapçığının 'Matematik – Matematik Projelerinde Dikkate Alınması Gereken Hususlar' başlıklı bölümünde 35. sayfasında '…ortaöğretim düzeyinde yapılacak bir proje çalışması…' denilerek açıkça belirtilmiştir. Öte yandan yine aynı kitapçıkta, çalışmanın 'özgün' olması gerektiği belirtilerek bu özgünlükten ne anlaşılması gerektiği örneklemelerle açıklanmıştır.
Önemle vurgulanması gerekmektedir ki, Proje Yarışmaları Üniversitelerimizde oluşturulan bölge koordinatörlükleri tarafından koordine edilmekte ve projeler alanında uzman üç bilim insanından her dal için ayrı ayrı oluşturulan Jüri tarafından değerlendirilmektedir.
Yapılan haberlerde adı geçen öğrencinin başvurusu İstanbul Avrupa bölgesine yapılmış olup, projesi Yıldız Teknik Üniversitesinde görevli öğretim üyelerinin yer aldığı Jüri tarafından değerlendirilmiştir. Ayrıca ilgilinin itirazları üzerine Ankara Üniversitesinde görevli ve matematik alanında uzman bir bilim insanından da danışman sıfatıyla görüşleri alınmıştır. Gerek jüri gerekse de danışman görüşleri, birbirine paralel şekilde, öğrencinin projesinin bölge sergisine katılmasının uygun olmadığı doğrultusundadır.
Bahse konu görüşler, Ankara 15. İdare Mahkemesinde halen görülmekte olan davaya Kurumumuz tarafından verilen cevapla birlikte Mahkemeye sunulmuş olup, Mahkemece söz konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına yönelik bir karar da verilmemiştir. Dava süreci devam eden bir konuda daha fazla açıklama yapmanın uygun olmayacağı kanaatiyle kamuoyunun bilgisine saygılarımızla sunarız.''