"Türkiye özgürlüklere saygıyı sağlamak zorunda"

AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn, Avrupa Parlamentosu Üyesi Georg Jarzembowski'nin "Midyat'ta bulunan ve Hz.İsa'nın konuştuğu dil Aramice'nin konuşulduğu 1600 yıllık Mor Gabriel Manastırı'na açılan davalarla" ilgili yazılı soru önergesini yanıtladı. Önergeyi Komisyon adına yanıtlayan Rehn, "Komisyon Türkiye'deki Mor Gabriel Manastırı mülküyle ilgili tüm gelişmelerden haberdardır ve yakından izlemektedir. Özellikle Komisyon, yargıda devam eden ilgili davaları yakından takip etmektedir" dedi.

Olli Rehn, "AB yolunda Türkiye'nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında tanımlanan bütün temel hakların uygulanmasını tümüyle garanti etmesi, azınlıklarının korunmasını ve onlara saygı gösterilmesini sağlaması gerekir. Bu bakımdan Türkiye'nin özellikle, Avrupa standartlarına uygun biçimde, dernek kurma, toplanma, ifade ve din özgürlüğünü, kültür ve dilleri, vatandaşların, etnik, dini ya da dilsel geçmişlerine bakmaksızın kamu hayatına etkin katılımlarını koruması ve bunlara tam saygı gösterilmesini sağlaması gerekmektedir" yanıtını verdi.


Önergede ne denmişti

Midyat'ta bulunan ve Hz.İsa'nın konuştuğu dil Aramice'nin konuşulduğu 1600 yıllık Mor Gabriel Manastırı'na açılan davalar Avrupa Parlamentosu'nda soru önergesi konusu olmuştu.

Önergede, "Bu davalar AKP politikacılar tarafından temsil edilen komşu köylerce açılmıştır. Davalar başarılı olursa, Arami rahip ve rahibeleri Mor Gabriel Manastırı'nın dışına çıkarılacak ve güneydoğu Anadolu'daki 1600 yıllık Müslüman olmayan bir gelenek sona erecektir" iddiasında bulunulmuştu.

Avrupa Parlamentosu Üyesi Georg Jarzembowski AB Komisyonu'nun yanıtlaması istemiyle Parlamento Başkanlığı'na verdiği yazılı soru önergesinde Türkiye'deki Asuri Ortodoks Hristiyan Aramilerin ruhani merkezi olan Mardin Midyat'taki Mor Manastırı'nın 397 yılında inşa edildiğini, yaklaşık 70 din adamının yaşadığı manastırın her yıl binlerce Arami tarafından ziyaret edildiğini belirtmişti.

Manastırın 2008'den bu yana aralarında "yasadışı yerleşim" suçlamasını da içeren çok sayıda davayla karşı karşıya kaldığını kaydeden Jarzembowski, "Bu davalar AKP politikacılar tarafından temsil edilen komşu köylerce açılmıştır. Davalar başarılı olursa, Arami rahip ve rahibeleri Mor Gabriel Manastırı'nın dışına çıkarılacak ve güneydoğu Anadolu'daki 1600 yıllık Müslüman olmayan bir gelenek sona erecektir" iddiasında bulunmuştu.

Arami inancına sahip cemaatin Türkiye'de bir dini azınlık olarak tanınmadığını, Türkiye'de cemaatların dini azınlık olarak görülmediğini, bunların azınlık haklarından yararlanmadıklarını, gençleri eğitmelerine izin verilmediğini ve bundan dolayı inanç ve dillerine ilişkin birikimlerin gelecek nesillere geçmediğini savunan Alman vekil, "6 Ekim 1997 tarihinden itibaren Asuri Ortodoks Kilisesinde kullanılan İsa'nın dili Aramice'nin öğretimi 6 Ekim 1997 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti'nde resmi olarak yasaktır" demiş ve şu soruları yöneltmişti:

-Komisyon Mor Gabriel manastırına karşı açılan davaları izliyor mu?

-Komisyon manastıra karşı açılan davaları nasıl değerlendiriyor?

-Komisyon'a göre, Türkiye'deki Hristiyan Arami halkın statüsü nedir?

-Yaşananlar karşısında Türkiye Cumhuriyeti'nde dini özgürlükler garanti altında mı?

-Komisyon, Arami dilinin yasaklanması ve Aramilerin bir dini azınlık olarak tanınmaması olaylarının Türkiye'yle katılım müzakereleri için bir engel oluşturduğunu düşünüyor mu?

-Komisyon Türkiye'yle katılım müzakereleri çerçevesinde resmi olarak tanınmamasına karşın Türkiye'deki dini azınlıklara daha fazla hak ve daha iyi koruma temin etme niyetinde mi?

Hz.İsa'nın konuştuğu dil olan Aramice, Mel Gibson'un prodüktörlüğünde çekilen Passion adlı filmde de kullanılmıştı. Dil, Ortadoğu'nun sayılı bölgelerinde az sayıda kişi tarafından konuşuluyor.