Vatikan ile İsrail arasında müzakereler

Kiliseler, 19. yüzyılın ilk yıllarından itibaren Kudüs'ün etrafındaki toprakların büyük bölümünü ele geçirmişti. Vatikan'daki Katolik Kilisesinden kiralanan bu topraklarda bugün İsrail'e ait birçok resmi bina bulunuyor. Söz konusu toprakların yasal durumu hakkında süregelen tartışmalar, pek çok hükümet ve papa eskitti.

Adının açıklanmaması koşuluyla konuşan, İsrail ile Katolik Kilisesi arasındaki ilişkiler alanında bir uzman, ''Yeni bir devlet, doğal olarak, kendisi var olmadan önce oluşan hakları gözetlemek ve onlara saygı duymak mecburiyetini de miras almıştır'' dedi.

Vatikan'ın İsrail devleti kurulmadan önce var olan uluslararası anlaşmalar ve gelenekler ışığında haklarını koruma altına alma yolları aradığını kaydeden uzman, ''Katolik Kilisesi, geçmişte 'el konulan' mülkünün iade edilmesini ve ileride olabilecek 'el koymalara' karşı güvence istiyor'' dedi. Uzman, geçmişte el konulan mülkün, 1950'li yıllarda İsrail'in kuzeyinde yıkılan bir kilise olduğunu söyledi.

Hristiyanlar, Eski Kudüs duvarlarının dışında kalan dar sokaktaki binanın ikinci katının Hz. İsa'nın son akşam yemeğini yediği oda olduğuna inanıyor. Musevi geleneği ise binanın giriş katının Hz. Davud'un defnedildiği yer olduğunu söylüyor.

İsrail tarafının baş müzakerecisi olan Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon, Reuters haber ajansına verdiği demeçte, Vatikan'ın bu binanın kontrolünü elinde tutmak istediğini söyledi. Papa 16. Benediktus, geçen yılki ziyaretinde, Haçlı Savaşları döneminde yapılan bu binayı da ziyaret etmişti.

İsrail, bağımsızlığını garanti altına alarak ve kilisenin yıllardır biriken vergi borçları konusunda bir anlaşmaya vararak, mülkiyet konusunda mevcut durumun devam etmesini istiyor. Ayalon, ''Kiliseyi, bütün mülk ve arazileri sağlam bir şekilde muhafaza edeceğimiz konusunda ikna etmeyi çok istiyoruz. Bu tamamen güven ve yakınlık meselesidir. Bu konu ne kadar çabuk sonuçlanırsa o kadar iyi'' diye konuştu.

Vatikan, vergi muafiyeti konusunda ''tarihi haklarının'' tanınmasını, kutsal mekanların korunması için kurallar belirlenmesini ve kayıp kilise eşyasının iadesini istiyor. İsrail ise Hz. İsa'nın son akşam yemeğini yediği yer olduğuna inanılan odanın ibadete açılabileceğini belirtmekle birlikte mülkiyetinin devrinin söz konusu olmadığını belirtiyor.
Bu ay toplanan, ancak görüşmelerden bir sonuç alamayan taraflar, bir sonraki üst düzey görüşmenin Mayıs ayı için planlanmasına rağmen, Şubat ayında yeniden buluşmak için sözleşti.

Görüşmelerde bugüne kadar sadece bir grup kutsal mekanın ele alındığı bildirildi. İki taraf da konuşulan konularla ilgili ayrıntı vermedi. On yıl önce görüşmelere başlayan taraflar, iki yıl içinde anlaşacaklarını tahmin etmişlerdi. Olası bir anlaşmanın Papa ve İsrail hükümeti tarafından onaylanması gerekiyor.

Temel anlaşmazlıklar

-Vatikan ve İsrail öncelikle vergi konusunda görüş ayrılığı içindeler. İsrail, Vatikan'ın yıllardır vergi muafiyetinden yararlandığını söylerken, Vatikan bunun tarihsel hakkı olduğunu ve İsrail'in de bunu kabul etmesini istiyor.

-İsrail, kamu güvenliği için gerekirse kilise arazisinde alt yapı çalışması yapma hakkı olduğunu savunuyor, Vatikan ise bunu engelleyecek bir yasal düzenleme talep ediyor.

-Bazı bölgelerin mülkiyet hakkı konusunda anlaşmazlık yaşanıyor.