VAVEK'ten bütçe hakkı uyarısı

VAVEK'ten yapılan yazılı açıklamada, Meclis'in hükümetlere verdiği harcama yetkisinin, bütçe kanunlarına monte edilen ödenek aktarmalarına ilişkin maddelerle aşıldığı belirtildi.
Bütçe görüşmeleri sırasında tartışmaların genellikle gelecek yıl bütçesi üzerinden yapıldığı, geçmiş yıllara ilişkin kesin hesapların ve Sayıştay bildirimlerinin yeterince ele alınamamasının kamuoyunun dikkatini harcamalardaki yetki aşımından uzaklaştırdığı ifade edildi.

Sayıştay'ın uygunluk bildirimlerinin, bir toplumdaki demokrasinin en önemli göstergelerinden biri olan ve halk adına Meclise ait olan bütçe yapma hakkının uygulamada nasıl kullanıldığının test edilmesi açısından çok önemli dokümanlar olduğuna işaret edilen açıklamada, şunları kaydedildi: ''Bütçe yapma hakkı, bütçe görüşmeleri sonucunda Meclis tarafından hükümetlere devredilmekte ve hükümetler buna göre harcama yapıp, gelir toplamaktadırlar. Bu açıdan bakıldığında son yıllarda Meclisin verdiği harcama yetkisinin yürütme tarafından yine bütçe kanunlarına monte edilen ödenek aktarmalarına ilişkin maddelerle aşıldığı ve başta verilen harcama yetkisinin yıl sonunda üzerine çıkıldığı görülmektedir. Böylece Meclisin Bütçe Hakkı ciddi bir biçimde ihlal edilmiş olmaktadır. Hükümetler harcama yetkisini aşabilmek için en çok personel kalemindeki ödenekleri kullanıyor. Sayıştay uygunluk bildirimleri incelendiğinde ve yıl içinde ilave edilen ödenekler de dikkate alındığında bu aşımların özellikle 2008 yılında 5 milyar lira civarına çıktığı ve kendisini en çok personel kalemindeki ödeneklerde gösterdiği görülmektedir. Zira diğer kalemlerle birlikte ancak en çok personel harcamaları ödeneğinden kesinti yapılarak bu miktarlar önce yedek ödeneklere ve oradan da ilgili kalemlere yıl içinde aktarılmaktadır.''

Bu aktarımların yapıldığı kalemler için Meclis'ten başta alınan ödeneklerin üzerinde yıl içinde harcama yapıldığı, personel kaleminden ise ödeneksiz de harcama yapılabildiği, böylelikle yıl sonunda ortaya çıkan ödenek üstü personel harcamalarının kesin hesap görüşmelerinde Meclis tarafından Sayıştay'ın tavsiyesiyle ''tamamlayıcı-mütemmim ödenek'' verilmesi suretiyle yasallaştırıldığı belirtildi. Sayıştay'ın bu durumu ''ödenmesinde kanunen zorunluluk bulunan haller olarak'' değerlendirdiği anlatılan açıklamada, bu uygulamanın 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanununun ilgili maddesinde yer alan ''personel giderleri tertiplerinden ...aktarma yapılamaz'' ifadesi karşısında hukuki açıdan oldukça sorunlu bir durumun varlığına işaret ettiği savunuldu.