WikiLeaks'te Türkiye'den İran'a giden boing sorusu

Buna göre Türkiye'den İran'a Boeing 747 ve iki adet MD-80 yolcu uçağı satılmaması için ABD'li yetkililer büyük çaba harcamış. Türkiye'den bir aracıya satılan Boeing 747, Pakistan'a hareket ettikten sonra İran'a "teknik iniş" yapmış ve orada kalmış. Türkiye ve ABD ise uçağın Pakistan'a devam etmesi, iki adet MD-80'in İran'ın eline geçmemesi için devreye girmiş.

WikiLeaks'ta yer alan 8 Ağustos 2008 tarihli "Gizli" damgalı ve ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nden gönderilen belgede Türkiye'de bir firmanın İran'a Boeing 747 satmasıyla ilgili bilgiler yer aldı. Belgede, ABD ekonomi yetkililerinin Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle bir Boeing 747 ve iki uçağın İran'a transferi konusunu görüştükleri belirtildi. Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan edinilen bilgiye göre bir Boeing 747 20 Mayıs 2008'de ABD sanayi bakanlığının yasak listesinde adı geçmeyen Sam David Mahcubi'ye satıldı. Satış anlaşmasında uçağın İran dâhil, yasaklı ülkelerdeki firmalara yeniden satılamayacağına ilişkin bir madde de bulunuyordu.

Mahcubi Pakistan'a transfer için uçağın Türkiye'de kayıttan düşülmesini, ve ilgili genel müdürlüğün kaydın silindiğine ilişkin bir belge yayınlamasını istedi. 27 Haziran'da uçak İstanbul havaalanından Karaçi'ye gitmek üzere çıktı ve İran'da 2008 Ağustosu'nda halen beklediği havaalanına bir "teknik iniş" gerçekleştirdi.

Uçağı satan Türk firmasının yetkilisinin hem Mahcubi hem de İranlı yetkililerle temas kurduğu ve uçağın baştaki rotası Pakistan'a gitmesini istedi. ABD'nin peşine düştüğü iki MD-80 yolcu uçağından biri ise bir BAE firmasına satıldı ve Ukrayna'da tescillendi. 2008 Ağustosu'nda engellenmeye çalışılan MD-80'ın ise İstanbul havalimanında parketmiş vaziyette olduğu ve satılmasının planlanmadığı belirtildi.
 

İkinci belge

15 Ağustos tarihli ikinci belgeye göre ise 13 Ağustos tarihinde Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri bir Türk firmasının bir Boeing 747 uçağını İngiltere'deki Sam David Mahcubi'ye sattığını onayladı. Dışişleri Bakanlığı aynı zamanda bir MD-80 yolcu uçağının adı bilinmeyen bir Birleşik Arap emirlikleri firmasına satıldığını, uçağın tescilli bulunduğu Ukrayna dışında, Fars Air Qeshm Airlines'e tüm mürettebatıyla birlikte kiralanarak çalıştığını da onayladı. Bakanlık aynı zamanda bir diğer MD-80 uçağının İstanbul Atatürk Havalimanı'nda park halinde bulunduğunu, uçağın burada beklemesi emri verildiğini belirtti.

14 Ağustos'ta bir Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ABD yetkililerine Türkiye'den İran'a sivil uçak satılması konusundaki son durum hakkında açıklama yaptı. Buna göre, Ahmedinecad'ın ziyaretinden sonra, 13 Ağustos'ta bir İran heyeti, Ankara'ya geldi. Heyetin içinde İran sivil havacılık yetkilileri de bulunuyordu. Türk Sivil Havacılık Genel Müdürü ve Ulaştırma Bakanlığı'nın havacılıktan sorumlu Müsteşar Yardımcısı, yani Türk hükümetinin sivil havacılıktan sorumlu en yüksek iki bürokratı, İranlılarla bu konuyu görüştü.

Türk bürokratlar İranlılara, "(Boeing 747) Pakistan yolundayken neden İran'a indi, neden hala İran'da bulunuyor, İran uçağın Pakistan'a devam etmesine izin vermek için serbest bırakmayacak mı?" sorularını sordu. İranlılar çabucak bir yanıt vermedi ve konu hakkında bilgileri yokmuş göründü. Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ayrıca Dışişleri Bakanı Ali Babacan'ın da kişisel olarak konuyla ilgili bilgilendirildiğini söyledi. Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Boeing 747'yi satan şirketin sahibini çağırdı ve ondan Sam David Mahcubi'yi bulmasını, Mahcubi'nin uçağı İran'dan Pakistan'a hareket ettirmesini sağlamasını ya da belirsiz yaptırımlarla karşılaşacağını belirtti.

Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ABD'nin Mahcubi hakkında ek bilgi temin edip edemeyeceğini de sordu. Yetkili Mahcubi hakkındaki kaydın 2007 yılına ait olduğunu ve güncellenmesi gerektiğini bildirdi. Üzerinde İranlılara uçak satışı yaptığı şüphesi bulunduğu iddia edilen Mahcubi'nin doğum tarihi ve tabiyetine ilişkin bilginin, bu kişinin izleme listesine alınmasında çok yararlı olacağını da kaydetti. Elçilik, Washington'dan Mahcubi konusunda bilgi istedi.