Suudi Arabistan son birkaç aydır kadınlara yeni özgürlükler veren reformlarıyla gündemde.

Kadınlar hayatlarında ilk kez bir futbol maçını stadyumda izleyebildi, ilk kez orduya katılma ve istihbarat servislerinde bazı işlerde çalışabilmek kazandı. 2 ay önce ülke tarihinin ilk kadın bisiklet yarışı da düzenlendi.

Reformların en dikkat çekeni ise, kadınlara yönelik araba kullanma yasağının kaldırılmasıydı. Yarından itibaren kadınlar direksiyon başına geçebilecek.

Ancak ülkede halen erkeklerin egemenliği hüküm sürüyor. "Daha fazla eşitlik" çağrısı yapan kadın hakları savunucuları da tehdit altında. Geçen ay bir grup kadın hakları savunucusu güvenlik ve istikrar için tehdit oluşturdukları iddiasıyla gözaltına alındı.

Cinsiyet eşitsizliğinde 144 ülke içinde 138'inci

32 yaşındaki Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ülkesini modernleştirerek "Ilımlı İslam'a" geri döndürmek istediğini söylüyor. Kadın haklarına ilişkin değişiklikler de, "2030 Vizyonu" adını verdiği programın bir parçası.

Ancak Suudi Arabistan hâlâ kadın haklarını en çok kısıtlayan ülkelerin başında geliyor. Ülke, Dünya Ekonomik Forumu'nun Küresel Cinsiyet Eşitsizliği 2017 raporunda 144 ülke içinde 138'inci.

Suudi kadınlara kendi ülkelerinde yasak olan 5 şeyi derledik.

1. Banka hesabı açmak

Suudi Arabistan'da kadınlar, bir erkeğin izni olmadan banka hesabı açamıyor çünkü vasilik sistemi sürüyor.

Ülke kurulduğundan bu yana, resmi mezhebi İslam'daki Vahhabilik ve her kadının, onun için önemli kararlı verebilecek bir erkek vasisi olması gerekiyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) dahil birçok kurum, bu sistemin kadınlara reşit olmamış kimseler muamelesi yaptığını söyleyerek tepki gösteriyor.

2. Pasaport almak, yurtdışına çıkmak

Vasilik sistemine göre ülkede yaşayan kadınlar pasaport almak ya da başka bir ülkeye seyahat etmek için erkeğin iznini almak zorunda.

Çalışmak, okula girmek, hatta bazı sağlık hizmetlerine erişmek de vasinin iznine tabi.

Vasi, kadının babası, erkek kardeşi ya da başka bir erkek akrabası olabiliyor. Eğer kadın dulsa, oğlu da vasi olabiliyor.

3. Evlenmek ya da boşanmak

Kadınlar, evlenmek ya da boşanmak gibi kararları da tek başına veremiyor.

Boşanma halinde kadının belli bir yaşın üzerindeki çocuklarının velayetini almak için büyük bir mücadele vermesi gerekli.

Vasiler de istemedikleri takdirde bu gibi kararları alması için kadına izin vermeyi reddebiliyor.

Bu nedenle bazı kadınlar istemedikleri evliliklere zorlanabiliyor, erkeklerin istismarına dayanmak zorunda kalıyor ya da kazandıkları maaşı erkek vasilere devretmeye zorlanıyor.

4. Bir erkekle kahve almak

Ülkedeki tüm restoran ve kafelerde, yiyecek-içecek sipariş etmek isteyen kadınlar ve erkekler için iki ayrı kuyruk var.

Aileler ve "bekarlar" (yani yalnız erkekler) ayrı yerlere oturmak durumunda kalırken, kadınlar ise sadece "aile" bölümündeki masalarda yemek yiyebiliyor.

5. İstediğini giymek

Kamusal alanda kadınlar yüzünü örtmek zorunda değil ama baştan ayağa kadar vücutlarını giysilerle kapamaları zorunlu.

Kadınların çoğu topuklara kadar uzanan, bol kesimli çarşaflardan (abaya) giyiyor.

Bu kurallara uymayan kadınlar ise ahlak polisinden azar yiyor. Sadece kadınların girebildiği yerlerde, örneğin alışveriş merkezlerinde kadınlara ayrılan katlarda çarşaflarını çıkarmaları mümkün.

Şubat ayında ise Suudi Arabistan'da ilk kez bir dini lider "abaya giymek zorunlu olmamalı" dedi.

Ülkeye seyahat eden ve Suudi olmayan kadınlarsa daha rahat giyinebiliyor. Müslüman olmayanlar da saçını örtmek zorunda değil.

• BM'nin Suudi insan hakları raporu: İşkence, muhalefete baskı ve hapis
• Vogue'dan kapak fotoğrafı savunması: Suudi kadınlara dikkat çektik
• S. Arabistanlı kadınlar, yasakçı erkeklerle dalga geçti
• Suudi Arabistan'da yeniden açılan sinemalar ve sosyal dönüşüm