Cumhuriyet ve Atatürk kütüphanemiz için iki önemli kitap! Alev Coşkun’un yazısı...

Geçtiğimiz ay Cumhuriyet, Atatürk ve Aydınlanma alanında iki önemli eser Cumhuriyet kütüphanesine kazandırıldı. Bunlar İlker Başbuğ’un Mustafa Kemal Anlatıyor: Savaş ve Barış (Kırmızı Kedi Yayınevi) ve Emre Kongar ile Zülâl Kalkandelen’in birlikte çalışması Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı’nın (Remzi Kitabevi) ilk cildi Savaş, Devrim ve Tepkiler (1919-1971) adını taşıyan kitaplardır.

İLKER BAŞBUĞ İNCELEMELERİ

Türkiye Cumhuriyeti’nin 26. Genelkurmay Başkanı yaşamının bu aşamasında bir yandan hakkında açılan davalarla uğraşırken, hapse girip çıkarken, öte yandan inceleme ürünü önemli kitaplar yazıyor. Savaş ve Barış adını taşıyan bu son eseriyle İlker Başbuğ, birbirinden değerli 8 kitabını yayımlanış bulunuyor.

Başbuğ’un bu son kitabı dizin ve renkli 7 savaş krokisiyle birlikte 446 sayfadan oluşuyor.

Kitapta Atatürk’ün Çanakkale Savaşı’ndaki rolü I. Dünya Savaşı sonrasında aldığı görevler, yazdığı stratejik raporlar ve değerlendirmeleri, savaş sürerken o sırada Osmanlı Devleti’nin veliahtı olan Vahdettin’le birlikte Almanya’ya yaptığı görev gezisi ve Almanya’da imparator “Kayzer” Wilhelm’le görüşmeler... I. Dünya Savaşı’nın Almanya tarafından kazanılmayacağının bu gezide yaptığı saptamalar sonucu Atatürk’ün kafasında kesinleşmesi gibi konular inceleniyor.

Ayrıca Milli Mücadele başlarken “Ya İstiklâl Ya Ölüm” ilkesini temel alan durum değerlendirmesi, Meclis’in açılış nedenleri, düzenli ordunun kuruluşu, Sakarya Savaşı’nda uygulanan askeri ilkeler ve Büyük Taarruz ayrıntılı bir biçimde ele alınıp inceleniyor.

KONULAR MUSTAFA KEMAL’İN KENDİ SÖYLEDİKLERİYLE ÇÖZÜMLENİYOR!

Kitabın en önemli niteliği konular ve olayların Mustafa Kemal’in kendi söyledikleriyle çözümlenmesidir. Her bölümde konu “Mustafa Kemal Anlatıyor” başlığıyla ve Atatürk’ün kendi anlatımıyla ele alınıp ortaya konuluyor.

Bu noktada Nutuk, Meclis konuşmaları, Mustafa Kemal’in notları, kendi yazdıkları ya da kendisinin bizzat not ettirdiği belgeler kullanılıyor. Ayrıca her belgenin kaynağı da dipnotlarda gösteriliyor. Böylece bilimsel metodoloji kullanılıyor kitapta. 307 dipnot kullanılmış ve geniş bir kaynakçanın yanı sıra her bölümün sonunda da ayrıca yazarın kendi yorumları verilmiştir.

Başbuğ’un Savaş ve Barış kitabı tek yanlı değildir, olaya karışanların görüşleri de verilmektedir. En önemlisi yukarıda belirtildiği gibi konu ile ilgili olarak Atatürk’ün görüş açısının ne olduğunun açık olarak belirtilmesidir. Bu nedenle kitabın adı da Mustafa Kemal anlatıyor: Savaş ve Barış’tır.

Başbuğ, Yüzyılın Büyük Lideri Atatürk kitabını 2012’de yayınlamıştı, on yıl sonra önemli bir Atatürk kitabı yazdığı ve böylece Atatürk kütüphanesine yeni bir eser kazandırdığı için kutluyoruz.

Fotoğraf (solda) KAAN SAĞANAK- Fotoğraf (sağda) CEREN AKSAN MUMCU

İNCELEMELERİYLE EMRE KONGAR VE ZÜLÂL KALKANDELEN

Emre Kongar, Türkiye’nin yetiştirdiği çok değerli bir sosyal bilimci ve Cumhuriyet gazetesinin 30 yıllık yazarıdır. Prof. Kongar, sadece üniversitedeki derslerine odaklanmış bir sosyal bilimci akademisyen değildir.

Bir sosyolog olarak Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği (1995) adını taşıyan kitabıyla başlayan çalışmalarını toplum, tarih, kültür, aydınlanma, demokrasi ve laiklik gibi önemli konuları ele alan ve sayısı 15’i aşan kitaplarıyla ortaya koymuştur.

Toplumsal ve kültürel yaşamımıza 21. Yüzyılda Türkiye: 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı adıyla yayımlanan 725 sayfalık büyük eseriyle çok önemli ve ciddi katkıda bulunmuştur.

Birlikte çalıştığı ve İkinci Cumhuriyetçiliğin Temelleri adlı bilimsel kitabıyla kendisini kabul ettiren Zülâl Kalkandelen’i gazetemizin okuyucusu güncel yazı ve yorumlarıyla çok iyi tanımaktadır.

‘DEVRİM VE TEPKİLER’

Kongar ve Kalkandelen’in birlikte çalışmalarının ürünü 3 cilt olarak planlanan zamandizin (kronoloji) çalışması Devrimin ve Karşı Devrimin Yüz Yılı (Remzi Kitabevi) adını taşıyan kitabın ilk cildi Savaş, Devrim ve Tepkiler (1919-1971) kütüphanemizde yerini almış bulunuyor.

Prof. Kongar, “Bu zamandizin çalışmasının en önemli özelliği, tarihe diyalektik yöntemle bakmasıdır.” diyor. Kongar, Cumhuriyet’i reddeden ‘Karşı Devrim’ tepkilerinin daha Kurtuluş Savaşı sırasında tohumlandığını ve Cumhuriyet ilan edilirken ortaya çıktığını belirtiyor.

“Devrim ile Karşı Devrim arasındaki bu diyalektik ilişki, her üç cilde de egemen olan yaklaşımımızın hâkim yöntemdir.” diyerek tanımlamış.

Birinci ciltte 1 Ocak 1919’dan, 12 Mart 1971’e kadar gelişen olaylar ele alınıyor. Bu ciltteki bölümler şöyledir:

Birinci Bölüm: Devrimin İki Temeli: Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in İlanı (1919-29 Ekim 1923).

İkinci Bölüm: Devrimin Çok Partili Düzen Denemeleri: Cumhuriyet’in İlanı (1919-29 Ekim 1923). Atatürk’ün Kurdurduğu Muhalif Parti (29 Ekim 1923-17 Kasım 1930).

Üçüncü Bölüm: Çok Partili Düzenden Alınan Derslerle Toplumsal Dönüşüm Pekiştiriliyor: Ekonomik, Toplumsal, Siyasal, Kültürel Devrimler (17 Kasım 1930-10 Kasım 1938).

Dördüncü Bölüm: İkinci Dünya Savaşı ve Devrimin Değişim Yılları: Cumhuriyeti Yerleştirmek İsterken Altını Oymak! (10 Kasım 1938-14 Mayıs 1950).

Beşinci Bölüm: Karşı Devrim İktidarda: Demokrasi Tahrip Ediliyor (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960).

Altıncı Bölüm: Cumhuriyet Devriminin İkinci Atılımı: 1961 Anayasası (27 Mayıs 1960-12 Mart 1971).

KONGAR’IN DEĞERLENDİRMELERİ

Bu durumda Atatürk dönemi üç bölüm olarak inceleniyor ve zaman dizini olarak okurlara aktarılıyor. Daha sonra 27 Mayıs askeri darbesi, siyasal bir kan davasını başlatan siyasal idamlar ve Türkiye Cumhuriyeti’ne çağ atlatan 1961 Anayasası dönemi de ele alınıyor.

Bu dönemi izleyen süreçler de, 12 Mart 1971 askeri darbesine kadar olan olaylar ayrıntılı olarak veriliyor. Bu cildin sonunda bir de ad dizini konulmuş ki, bu da kitabın bilimselliğine artırıyor.

Kitapta, önemli dönüm noktalarında Kongar’ın değerlendirmeleri yer almaktadır ki bu da kitaba klasik bir dizin olmasının ötesinde bir nitelik kazandırmaktadır.

Bu çalışmanın diğer iki cildinin de yayımlanmasını beklerken Atatürk kütüphanesine verdikleri bilimsel katkıları nedeniyle 26. Genelkurmay Başkanı Başbuğ, Prof. Kongar ve yazar Kalkandelen’i kutluyoruz.