Yaşar Özerdoğan, İsmail Altun, Mustafa Özalpuğan.
Hızla unutacağız bu isimleri...
En fazla 60 lira gündelik uğruna, yerin 260 metre altında can verdiklerini hatırlayacağız.
Nasılsa bilinçaltı, o ürkütücü oyunu için hazırda beklemiyor mu?..
Nasılsa Zonguldak; hele bir de Gelik değil mi?..
“Alıştığımız bir şeydi yaşamak” dediği gibi şairin; ölüm şekillerini içten içe “olağan” karşıladığımız için unutacağız.
Oysa hiç unutmayalım; ocağın ruhsatsız olması sebep değil, sonuç.
Ocağın iki hafta önce mühürlenmesi; ocak sahibinin cezaevinde olması da...
- Onlar açlığa mahkûm edildikleri için öldüler.
- Vaktiyle kentin kalbi konumundaki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) taammüden vurulduğu için.
- 2002’de, personel sayısı 16 bin olan TTK’de, bugün 10 bin kişi çalıştığı için.
- Norm kadrosu bugün dahi 14 bin 500 kişiye izin veren TTK’nin, Ankara’daki yüksek siyaset izin verse alabileceği 4 bin 500 işçiden biri olamadıkları için.
Yaşar, İsmail ve Mustafa’nın önünde iki seçenek vardı:
Ya göç edeceklerdi Zonguldak’tan; son üç yılda göç eden tam 17 bin kişi gibi...
Ya da kölelik düzeninde çalışmaya boyun eğeceklerdi.
İkincisini seçip yerin 260 metre altında öldüler.

***

Bakın, CHP Zonguldak Milletvekilleri Ali İhsan Köktürk ile Mehmet Haberal’ın TBMM’ye verdiği (31 Ekim 2013) Araştırma Önergesi ne diyor:
- Kömür üretimi düştü: TTK’de 2002 yılında 16 binlerde olan çalışan sayısı 10 binler seviyesine, 2.2 milyon ton olan yıllık üretim 1.5 milyon ton düzeyine geriledi. Zonguldak’taki pek çok il müdürlüğü ve genel müdürlük ya kapandı ya da il dışına taşındı.
- Teşvikte üvey evlat: Teşvik uygulamalarında Zonguldak, üvey evlat muamelesi gördü. Önce teşvikli illerin kapsamı dışında bırakıldı. Sonra da sektörel teşvik olarak uygun olmayan bir teşvik sistemi Zonguldak’a giydirilmeye çalışıldı.
- Vergi ödüyor, karşılığını alamıyor: Pek çok il ödediği verginin çok üzerinde kamu yatırımı alırken Zonguldak ödediği verginin 1/4’ünü bile kamu yatırımı olarak alamıyor. Zonguldak, en çok vergi tahsilatı yapılan iller sıralamasında 727 milyon TL ile 19. sırada. (Ocak-Mart dönemi) Buna karşın, 133.6 milyon TL kamu yatırımı ile 57. sırada.
- İşyerleri kapanıyor: Zonguldak’taki kapanan esnaf sayısı büyük rakamlara ulaşmış, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı ile 2011 yılları arasında 25 bin 825 esnaf kepenk kapattı.
- Her yıl 6-7 bin göç: 2010’da, 619.703 olan Zonguldak nüfusu, 2011’de 612.406’ya, 2012 yılında 606.527’ye, 2013 yılında da 602 bin 127’ye düştü. Türkiye’nin dört bir tarafından göç alan Zonguldak, bugün net göç veren 14 ilin arasında.

***

TTK zarar ediyor. Sayıştay raporlarında gerekçe olarak üretimin azalması, buna da üretim yapan işçi sayısının düşürülmesi gösteriliyor.
Bir kentin ekonomisi altüst olurken ülkenin dengelerini de vuruyor.
Cari açık ekonominin yumuşak karnı değil mi? Ne vakit cari açık dense, 60 milyar dolara yaklaşan enerji ithalatı hemen “sanık” sandalyesine oturtulmuyor mu?
İşte Köktürk, tam bu noktada çok can alıcı bir şey söylüyor:
“Yerin altında çıkarılmayı bekleyen büyük kömür rezervleri var. Ama Zonguldak limanına ithal kömür taşıyan gemiler yanaşıyor. Bir şehrin psikolojisi bundan daha ‘iyi’ çökertilir mi?”
Doğrudur; hızla unutacağız bu isimleri:
Yaşar Özerdoğan, İsmail Altun, Mustafa Özalpuğan.
Ama unutmayalım; onlar açlığa mahkûm edildikleri için öldüler.
“Bir şehir tam kalbinden vurulduğu” için...