AKP’nin Son İpoteği: Afganistan Jandarmalığı - Hasan BÖGÜN
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

AKP’nin Son İpoteği: Afganistan Jandarmalığı - Hasan BÖGÜN

03.07.2021 07:00
Güncellenme:
Takip Et:

ABD’nin FETÖ’yü kullanarak giriştiği darbeden sonra, kamuoyunda ABD karşıtlığının üçte ikiye çıktığına bakınca Türkiye’nin ABD’yle yaptığı Afganistan’daki Kâbil (Hamid Karzai) Havalimanı’na jandarmalık anlaşmasına tepkinin cılız kaldığı söylenebilir. Bunda iktidarın medya üzerindeki etkisinin payını unutmayalım.

Anlaşmayı AKP’nin ABD’ye kafa tutması olarak değerlendirenler var. İktidarın her eyleminde bir hikmet bulan yandaşlardan başka bir tavır beklenemez. Ne de olsa siyaset yapmayı, algıyı yönetmek olarak anlıyorlar. Psikolojik savaşın yarattığı kafa karışıklığı aşılırsa havalimanı koruma anlaşmasının Türkiye’nin, 1950’de Kore’ye asker göndermesiyle kıyaslanabilecek vahamette olduğu görülür.

SSCB’nin katılmadığı, veto hakkını kullanamadığı oldubitti bir BM Güvenlik Konseyi kararıyla Kore’ye asker gönderilmişti. ABD ve İngiltere dışında asker gönderen 14 ülkenin Türkiye dışındaki 13’ü, ya ABD’nin ve İngiltere’nin dominyonları ya da ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’nda kurtardığı” Avrupa devletleriydi. Türkiye ne dominyondu ne kurtarılmıştı. Türkiye, Atlantik İttifakı içinde yer aldığını kesin olarak ilan etmenin yanı sıra NATO üyeliğini garantiledi. İngiltere’nin vetosunu kaldırmasıyla 1952’de girilen NATO’nun geçen 69 yıl boyunca pek çok bakımdan dış siyasetimizi ipotek altına aldığı giderek daha berrak biçimde görünüyor.

O sırada NATO üyeliğini dış politikanın bir numaralı sorunu haline getiren gerek CHP gerek DP, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’nın galibi dev bir orduya sahip sözüm ona düşman” SSCB’yle tek başına karşı karşıya kalması ve NATO’dan başka bir seçenek bulunmaması gerekçesine sığınmıştır. Bu reel politik” açıklama, ABD ve SSCB arasında üçüncü bir dünya savaşının açıkça tartışıldığı o günkü koşullar dikkate alındığında yine de bir açıklamaydı.

MİLLİ KURTULUŞÇU GELENEK

Afganistan anlaşmasının, esas olarak dış kaynak bulmak için ABD Başkanı Joe Biden’ın desteğini sağlama anlaşması olduğu yeterince yazılıp çizildi. Ancak Kâbil’den ilk çatışma, ilk kayıp (umarız olmaz) haberleri geldiği zaman, ABD’nin Türkiye’ye dünyanın yarısını terk ettiğini, Türkiye’nin masaya Mehmetçiğin silahını koyduğunu söyleyenlerin ne diyeceğini merak ediyoruz.

Şunu da hemen ekleyelim: Kore’ye asker göndermek ve NATO üyeliği, emperyalizme karşı ilk Milli Kurtuluş Savaşı’nı yapan Türkiye’yi, dünyadaki bütün milli bağımsızlıkçı hareketlerden ve milli devletlerden koparmıştı. Türkiye, ABD’nin Ortadoğu’daki jandarması olarak anılmaya başlanmıştı. Afganistan anlaşması da benzer sonuca yol açabilir. Türkiye’nin Çin, Hindistan, Pakistan, İran ve öteki çevre devletlerle ilişkilerini, onarılması çok güç ölçülerde bozabilir.

Oysa günümüzdeki koşullar, İkinci Dünya Savaşı ertesindeki koşullardan çok farklı. O sırada ABD gücünün doruğundaydı. Şimdi müttefikim” dediği ülkelere bile söz geçiremiyor. O zamanın iki kutuplu dünyasının yerini, çok kutuplu dünya aldı. Dünya öylesine parçalı durumda ki ABD’li kimi strateji uzmanları, Avrupa, Rusya ve Çin’in yanı sıra Hindistan’ı da potansiyel bir kutup adayı sayıyorlar.

Bugünkü koşullar, Türkiye’nin milli kurtuluşçu geleneğini hatırlayarak NATO’dan çıkması, Bağlantısızlar Hareketi’ni yeniden canlandırmaya önayak olması, İran ve Mısır’la enerji temelli ittifaklar kurarak Batı Asya’da bir mihrak oluşturması gibi hedefler belirlemesi için elverişlidir. ABD’nin isteğiyle Kâbil Havalimanı’na jandarmalık, Türkiye’yi böylesine stratejik hedeflerden uzaklaştırır.

ZAMAN VE ENERJİ KAYBI

Söylemi ne olursa olsun, her parti son tahlilde sınıfının siyasetini yapar. Son yıllarda ülkemizde yaşananlar, AKP’nin Türkiye’de hangi sınıfın partisi olduğunu gösterdi. Bu sınıf, başında ABD’nin mali sermayesinin bulunduğu, uluslararası mali sermayenin ağlarına takıldı. AKP, sınıfsal karakteri gereği, koşullar çok elverişli olmasına karşın, Türkiye’nin bağımsız bir çizgiye girmesi yerine, Ali’nin külahını Veli’ye, Veli’nin külahını Ali’ye” oyunlarıyla, Türkiye’ye zaman ve enerji kaybettiriyor.

HASAN BÖGÜN

GAZETECİ

Yazarın Son Yazıları

Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025
Güvenlik kültürü üzerine - Gazi Zorer

Ülkemizin büyük kısmı aktif deprem kuşağında ve sıklıkla depremi yaşıyoruz ama esaslı bir deprem master planımız yok.

Devamını Oku
19.11.2025
Kemalizm karşıtlığının maskesi - Tunay Şendal

Türkiye, 10 Kasım’ın manevi ağırlığı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasına yönelik tartışmaların bir kez daha alevlendiği bir kırılma anına tanık olmuştur.

Devamını Oku
19.11.2025
Gözden gönüle akan bir aydın - Mücteba Binici

Veteriner hekim Nihat Köse ile ilk karşılaşmamız, 1988 yılının ağustos ayında Samsun Sahra Sıhhıye Askeri Okulu’nda başladı.

Devamını Oku
19.11.2025
İhanet ve gerçekler - Doğu Silahçıoğlu

1914-1918 Birinci Paylaşım Savaşı’nda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan işgaline uğrayan Anadolu; Mustafa Kemal önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı döneminde, ardında yayılmacı sömürgecilerin ve Saray’ın durduğu ihanet dolu bir sürece sahne oldu.

Devamını Oku
18.11.2025
Kavramların sosyal yaşamdaki etkisi - İsmail Doğan

İnsanlık bir arada yaşamaya başladığı andan itibaren sosyalleşme doğal bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır.

Devamını Oku
18.11.2025
Masumiyet karinesi - Suna Türkoğlu

Hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan “masumiyet karinesi” veya “suçsuzluk karinesi”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükmü ile pozitif hukukta da yer almaktadır.

Devamını Oku
17.11.2025
Çalışma yasalarında değişim gerekli mi? - Dr. Engin Ünsal

Yasalar da canlılar gibi zamanla yaşlanır ve işlevini yapamaz duruma gelir.

Devamını Oku
17.11.2025
KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular.

Devamını Oku
15.11.2025
Erken yaşta okur yetiştirmek - Prof. Dr. Sedat Sever

Edebiyat yapıtları, Montaigne’in belirlemesiyle, “Bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize” kılavuz olan estetik birer uyarandır.

Devamını Oku
13.11.2025
Sosyalizm ve cumhuriyet - Kaan Eroğuz

Neoliberal küreselleşmenin 40 yılı aşkın sürede yarattığı tahribat...

Devamını Oku
13.11.2025
Hukuk devleti mi, yargı devleti mi? - Av. Erol Türk

Hukuk devleti herkesin, devleti yönetenlerin de hukuka bağlı olduğu, hukukun üstünlüğünü ve temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan devlettir.

Devamını Oku
12.11.2025
Ankara Hukuk Fakültesi 100 yaşında - Av. Ahmet AKGÜL

5 Kasım 1925 tarihinde, ilk TBMM binasının toplantı salonunda yapılan törende Ankara’da leyli (yatılı) – nehari (gündüzlü) bir hukuk mektebi açılmıştı.

Devamını Oku
12.11.2025
Onlar daha çocuktu… - Şükrü KARAMAN

Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde merdiven altı parfümeri imalathanesinde meydana gelen patlamada üçü çocuk altı emekçi...

Devamını Oku
12.11.2025
Efsanevi bir dönemin sonu - Doç. Dr. Hüner Tuncer

10 Kasım 1938 tarihi, tarihte hiç kuşkusuz bir dönüm noktasıdır! Bu tarihle birlikte Türkiye’de efsanevî bir dönem sona ermiştir. Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren gözlerini her gün yeni bir masala, gerçekleşmesi olanaksız gibi görünen yeni bir düşe açan Türk ulusu, bundan böyle hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağının ayırdına varmaya başlayacaktır.

Devamını Oku
11.11.2025