'Büyük Ortadoğu Bataklığı': BOP

Başvuru kaynaklarında “Büyük Ortadoğu Projesi (BOP)” şöylece tanımlanmakta:

(1) “Amerika Birleşik Devletleri 43. Başkanı Bush hükümeti tarafından ‘Büyük Ortadoğu’ adıyla duyurulan, en batıda Fas’ın Atlantik kıyılarından en doğuda Pakistan’ın kuzeyindeki Karakurum yaylalarına, kuzeyde Türkiye’nin Karadeniz kıyılarından güneyde Aden ve Yemen’e kadar uzanan bölgede, Müslüman ülkelere demokrasi ihracını ve bu ülkelerin pazarlarının açılmasını amaçladığı açıklanan politik kuramdır.

Araştırmacı Altuğ Günal projenin 2001 yılındaki 11 Eylül saldırılarından sonra terörizmi besleyen bataklıkları kurutmak amacıyla ortaya çıktığını ve ABD’nin 2004 yılındaki G-8 zirvesinde gündeme getirdiğini yazmıştır.”

Altuğ Günal’in titiz ve belgelere dayalı “Büyük Ortadoğu Projesi ve Türkiye” (2) araştırması konuyu aydınlatmakta:

“Giriş: ABD yönetiminin bugüne değin resmi belgelere dayandırmadığı bu projenin ne olduğuna dair zihinlerde oluşan soru işaretlerinin çözümlenmesi, günden güne gelişen olayların yardımıyla çok da zor olmamakta. Yine de konuyu çok yönlü perspektiften bakarak derinlemesine inceleme ve anlatma ihtiyacı ile yazılan bu makalede ABD ile birlikte, birçok ülkeyi de ilgilendiren BOP’un ne olduğu, geçirdiği süreçler ve Türkiye’ye yansımaları ele alınacak ve bazı öngörülerde bulunulacaktır. (…)

BOP’un çıkış noktası, 11 Eylül saldırılarıdır. Bu saldırı, küresel terörizmin hangi boyutlara ulaştığını bütün dünyaya göstermesi bakımından da önemlidir. Bir başka önemi de, o güne kadar klasik yöntemlerle yürütülen küresel terörle mücadelenin bir işe yaramadığının anlaşılmasını sağlamasıdır. Çok bilinen bir uyarıdır: ‘Sıtmadan kurtulmak için sivrisinekleri öldürmek yetmez; esas olan bataklığı kurutmaktır.’ Amerika geç de olsa bunu algılamış ve ‘terörist üreten bataklıklar nasıl kurutulur’ arayışları BOP’un doğuşunun temelini oluşturmuştur. (…)

Projenin kapsama alanı içerisine alınan ülkelerin, (Moritanya, Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır, Sudan, Lübnan, Filistin, Ürdün, Suriye, Türkiye, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Yemen, İran, Pakistan ve Afganistan) hepsi de ABD’nin stratejik enerji kaynaklarının ve ulaştırma hatlarının denetim altında tutulmasına yönelik ulusal çıkarları ile örtüşen ülkeler olduğu dikkat çekicidir.(…)

Kendi yarattığı canavarın öldürücü saldırılarına maruz kalan ünlü Dr. Frankenstein gibi, Amerika da kendi yarattığı köktendinci bir terör örgütü tarafından yıllar sonra ağır yaralanmış; Ussame bin Laden, Amerikan halkına, 2. Dünya Savaşı’ndaki Pearl Harbor baskınından sonraki en büyük felaketi ve acıyı yaşatmıştır.(…)

ABD’nin girişimi ve öncülüğüyle1949 yılında da NATO kurularak bu plan başarı ile sonuçlandırılmış oldu. Bunlarla beraber, projenin daha iyi anlaşılabilmesi için Amerika’dan on binlerce kilometre uzaklıktaki denizaşırı ülkelere karşı yürütülen Kore, Vietnam, Körfez, Afganistan ve son Irak savaşlarını da ana hatlarıyla hatırlamakta yarar vardır. Esas itibarıyla üretilmiş jeopolitik gerekçelere dayalı proje ve planları uygulamada ABD’nin kararlılığını gösteren bu savaşları hatırlamak, ABD’nin BOP için neleri göze alabileceğinin anlaşılmasına yardımcı olacaktır. (…)”

Görüşümüze göre, geri kalmış ülke yöneticileri niteliksiz çoğunluğu yönetmenin, “nitelikli azınlığı” yönetmekten çok daha kolay olduğunu bilirler. Bunun için yöneticiler, dinsel kuralları öne çıkarıp “hurafelerin” önünü açarak, eğitimsiz kalabalıklar yetiştirilmesine büyük özen gösterirler. Bunun en iyi örnekleri de bugünün “Ortadoğu” görüntüleridir.

Kaynak:

1) Wikipedia

2) Büyük Ortadoğu Projesi ve Türkiye Araş. Gör. Altuğ Günal, Ege Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü.