Geri dönüşüm her yerde

Yaşamın kendine özgü bir akışı vardır. Buna ister “kader” deyin, ister “taneciklerin uzamdaki çarpışmaları”, belli tekrarlarla birbirini bağlanan örüntüler canlılığın özünü oluşturur. Hücrelerimizden düşünce alışkanlıklarımıza kadar örüntülerle dokunan bir algıya sahibiz. Durum böyle olunca da net biçimde gündelikte tekrar eden eylemlere daha detaylı bakma gereksinimi duyuyorum. Bunlardan bir tanesi de son aylarda sıkça karşıma çıkan “geri dönüşüm” meselesi.

NEDİR BU GERİ DÖNÜŞÜM?

Geri dönüşüm, kullanılmış maddelerin fiziksel ve/veya kimyasal yollardan geçirilerek yeniden kullanılmaya hazır edilmesine denir. Hem doğaya atılan atık niceliğini azaltmak hem de döngüsel bir ekonomi modeli kurmak adına geri dönüşümün önemini anlamalıyız. Evsel atıklarımızın da bu düzenin içerisinde yer almasına olabildiğine dikkat etmek lazım. Kâğıt-karton, cam, metal, plastik ve kompozit gibi atıkların ayrı poşetlemelerle geri dönüşüm kutularına atılması gerekiyor. Minik bir hatırlatma; yağlı ve ıslanmış kâğıtlar, ıslak kâğıt havlular, kullanılmış tuvalet kâğıtları, kırık camlar, yağlı-kirli kaplar gibi nesnelerin geri dönüştürülecek malzemelerle karıştırılmaması önemli. 2019 yılında yürürlüğe giren Sıfır Atık Yönetmeliği ile kamuda ve özel sektörde zorunlu olan geri dönüşüm kutularının kullanımıyla ilgili ise -tabii bu kişisel gözlemlerin sonucu edindiğim bir bilgi- ne yazık ki neyin nereye atıldığı belli değil. Özellikle etkinlik mekânlarında, gece düzenlenen etkinlerde bu durum daha da içler acısı hale geliyor. Yakın zamanda Zorlu PSM’de gittiğim bir konser esnasında elimdeki plastiği, plastik kutusuna atarken içinde ne arasam var olduğunu gördüm. Görece karanlık bir mekân olmasına karşın, renkler ve semboller ortadayken bundan kaçınmak bireysel sorumluluğu da bir köşeye atmak demek. “Belki de bu çöpleri oraya atan bazı kişiler ortamın loşluğundan renkleri seçemediler” diye iyi bir senaryo da yaratmak mümkün. Ve bu “belki”ye dayanarak geri dönüşüm kutularının gece de seçilebilmesi için ona uygun bir boya ile boyanması gerek.

Tabii ki geri dönüşüm son ayların meselesi değil, ancak gittiğim herhangi bir yerde kâğıt pipet soranların sayısındaki artıştan alışverişlerde kullanılan bez poşetlerdeki artışa, geri dönüşüm etiketi taşıyan bir ürünün tercih edilmesinden yanında su matarası taşıyanlara, fark edilir bir artış gördüğünüzde yüzünüze kocaman bir gülümseme yerleşebiliyor. Yaşam evimiz dünya için çabalamanın insana getirdiği mutluluk hissi, paha biçilemez bir duygulanım. Yaz dönümünü yaşadığımız bu hafta sizlerle yüzümüzü güldüren ve sizin de yüzünüzdeki gülümsemeye yol açabilecek birkaç bilgiyi paylaşmak istedim.

SORGULATAN OKUL ÖDEVİ

Spor salonunda matarasıyla, havlusuyla ve elinde çeşitli nesneleriyle kapıdan girenler çok. Gel gelelim üzerinde geri dönüşüm işaretli bir pano taşıyan bir bireye o güne kadar rastlamamıştım. Hareket akışıma devam ederken bir yandan da arkalı önlü anlatısı ile yürüyen panodan gözümü alamadım. İşte Can Çakıroğlu ile tanışmamız böyle oldu. Kendisi Şişli Terakki 3. sınıf öğrencisiydi, şimdi 4. sınıfa geçti. Türkçe dersinde çevre ile ilgili verilen bir ödevi sonucu böyle bir tasarı tasarladığını bana anlattı. “Projemin sabit tahta bir panoda olması yerine hareket etmesini tercim ettim!” sözleri sevgili Can’a ait. Meselemiz iklim krizi olunca derin sorgulamalara yol açacak bu ifade yaş hiyerarşisini de sorgulatması bakımından güzel bir örnek. Her birimizin yaş, cinsiyet ayrımına gitmeden birbirimizden bir şeyler öğrenebileceğimizi hep hatırlayalım.

ATIKTAN KUKLA TİYATROSUNA

Şimdi yönümüzü İngiltere’nin Norwich kentinde yer alan bir kukla tiyatrosuna çeviriyoruz. Atıkları geri dönüştürmekten yola çıkan bir projeyle kullanılmış kâğıtlar, kuklalara ve sahne dekorlarına dönüştürülüyor. Kulağa ahşabın ve kumaşların dünyası gibi gelen kukla tiyatrosunda alternatif gereçler kullanması birçok sektör için de seçeneklerin varlığını ortaya koyuyor. Farklı düşünme alışkanlıklarının yardımıyla hem yenilikçi hem de sürdürülebilir büyük adımlar atmak mümkün. Norwich İş Geliştirme İşletmesi’nin öncülüğünde yürütülen programda hammadde olarak kullanılan kâğıtlar ise bir tebrik kartı şirketinden geliyor. Belki bu hafta siz de evinizde atık diye düşündüğünüz şeylerden ailece bir şeyler yapmayı deneyebilirsiniz. Deneyim paylaşımını sürdürülebilirlik ile eşlediğinizde süreç çok keyifli bir hale geliyor.