İşsizlik yükselişte

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) üçer aylık dönemler itibariyle her ay kamuoyuna duyurduğu Hanehalkı İşgücü Araştırmasının ''Temmuz-Ağustos-Eylül'' dönemini kapsayan ''Ağustos 2009'' sonuçlarını açıkladı.

Anket sonuçlarına göre, geçen yıl Ağustos ayında yüzde 10,2 olan işsizlik oranı bu yıl 3,2 puan artışla 13,4'e çıktı. 2008 yılı Ağustos ayında işsizlik oranı daha önce yüzde 9,8 olarak açıklanmıştı. Oran, yeni nüfus projeksiyonlarına göre yapılan revizyon sonrası yüzde 10,2'ye çıkarıldı.

İşsizlik oranı, bir önceki döneme göre de artış gösterdi ve Mart döneminden bu yana süregelen artış eğilimi sekteye uğramış oldu.

İşsizlik oranı 2009 Ocak'ta yüzde 15,5, Şubat'ta yüzde 16,1, Mart'ta yüzde 15,8, Nisan'da yüzde 14,9, Mayıs'ta yüzde 13,6, Haziran yüzde 13,0 ve Temmuz'da yüzde 12,8 düzeyindeydi.
2009 Ağustos döneminde yüzde 13,4 olan işsizlik oranı, kentsel yerlerde yüzde 16,5, kırsal yerlerde yüzde 7,4 oldu.

Geçen yıl yüzde 12,9 olarak hesaplanan tarım dışı işsizlik oranı da bu yıl Ağustos döneminde yüzde 17'ye yükseldi.

Genç nüfustaki işsizlik oranı ise yüzde 19,7'den yüzde 23,5'e çıktı. Bu yılın Ağustos döneminde istihdam edilenlerin sayısı bir önceki yılın aynı dönemine oranla 40 bin kişi artarak, 22 milyon 108 bin kişiye yükseldi.


İstihdam oranı yüzde 42,7'ye geriledi

Bu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 232 bin kişi arttı, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 192 bin kişi azaldı.

İşgücü araştırmasına göre, Ağustos döneminde Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 815 bin kişi artışla 70 milyon 639 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 873 bin kişi artarak 51 milyon 789 bin kişiye ulaştı.

İstihdam oranı, yüzde 42,7'ye geriledi. Söz konusu oran, 2008 Ağustos döneminde yüzde 43,3 düzeyindeydi.

2008 yılı Ağustos döneminde yüzde 48,3 olan işgücüne katılma oranı bu yıl söz konusu dönemde yüzde 49,3'e yükseldi.

Ağustos dönemi itibariyle istihdam edilenlerin yüzde 72'sini erkekler, yüzde 59,4'ünü lise altı eğitimliler oluşturdu.

İstihdam edilenlerin yüzde 59'u ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 25,6'sı kendi hesabına ve işveren, yüzde 15,4'ü ücretsiz aile işçisi. İstihdam edilenlerin yüzde 60,9'u ''1-9 kişi arası'' çalışanı olan işyerlerinde çalışıyor. Yüzde 2,5'i ek bir iş yapıyor, yüzde 2,9'u mevcut işini değiştirmek veya mevcut işine ek olarak bir iş yapmak istiyor. Ücretli olarak çalışanların yüzde 87,8'i sürekli bir işte istihdam ediliyor.


İşsiz sayısı, 3,4 milyonu aştı

Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 927 bin kişi artarak 3 milyon 429 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 3,2 puanlık artışla yüzde 13,4 seviyesinde gerçekleşti. Kentsel yerlerde işsizlik oranı yüzde 16,5, kırsal yerlerde ise yüzde 7,4 oldu.

Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 4,1 puanlık artışla yüzde 17 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran erkeklerde geçen yılın aynı dönemine göre 3,8 puanlık artışla yüzde 15,1, kadınlarda ise 4,5 puanlık artışla yüzde 23,6 oldur.

Anket sonuçlarına göre bu dönemdeki işsizlerin, yüzde 69,3'ünü erkek nüfus oluşturdu. İşsizlerin yüzde 55'i lise altı eğitimli, yüzde 27,3'ü 1 yıl ve daha uzun süredir iş arıyor, işsizlerin çoğunlukla (yüzde 30,8) ''eş-dost'' vasıtasıyla iş bulmaya çalışıyor, yüzde 88'i (3 milyon 18 bin kişi) daha önce bir işte istihdam ediliyor.

İşsizlerin yüzde 24,3'ünün çalıştığı iş geçici olup işi sona erenler, yüzde 25'ini işten çıkarılanlar, yüzde 15,3'ünü kendi isteğiyle işten ayrılanlar, yüzde 8,7'sini işyerini kapatan/iflas edenler, yüzde 6,2'sini ev işleriyle meşgul olanlar, yüzde 11,2'sini öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar, yüzde 9,3'ünü diğer nedenler oluşturdu.


Kayıtdışı istihdam yüzde 45,7'ye yükseldi

TÜİK'e göre, kayıt dışı istihdam edilenlerin oranı, Ağustos 2009'da 2008 yılı aynı dönemine oranla 0,4 puanlık artışla yüzde 45,7 oldu. Bu dönemde 2008 yılının aynı dönemine oranla tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 88,3'ten yüzde 87'ye düştü. Tarım dışı sektörlerde yüzde 30,6'dan yüzde 30,8'e çıktı.

Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre 2009 yılı üçüncü döneminde toplam kamu istihdamı 2 milyon 977 kişi oldu.


İşgücü dışında olanlar
Araştırmaya göre, Ağustos dönemi itibariyle isgücüne dahil olmayanların sayısı, 26 milyon 252 bin kişi olarak hesaplandı.

Bu kişilerin yüzde 45,6'sı daha önce bir işte çalıştı. Söz konusu dönemde daha önce bir işte çalışanların yüzde 15,1'i ''tarım'', yüzde 11,9'u ''sanayi'', yüzde 3,1'i ''inşaat'', yüzde 20,4'ü ''hizmetler'' sektöründe çalışmış, yüzde 49,5'i ise 8 yıldan önce işten ayrılmış.

Daha önce bir işte çalışıp, söz konusu dönemde işgücü dışında olanlar 11 milyon 978 bin kişi olarak belirlendi.

Ağustos 2009 döneminde 1 milyon 691 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 7,6 oldu. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 30'u 25-34 yaş grubu oluşturdu. Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 18,9'u ''sanayi'', yüzde 35,3'ü ''hizmetler'', yüzde 22,5'i ''inşaat'' sektöründe, yüzde 23,3'ü ise ''tarım'' sektöründe işe başladı. Mevcut işsizlerin yüzde 14,8'ini (508 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar oluşturdu.