Kafkasya önceki gün yine hareketlendi. Hareketliliğin nedeni bu kez Ermenistan’daki darbe girişimiydi. Ordu, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı istifaya çağırdı. Paşinyan, karşı hamle yaptı. Genelkurmay başkanını görevden aldı. Ordu, muhtıranın arkasında olduğunu açıkladı. Sokaklar hareketlendi. Paşinyan yanlıları ve karşıtları arasında gerilim arttı. Rusya, “Ermenistan’ın iç işidir” derken; ABD, NATO ve Avrupa Birliği (AB) demokrasiye bağlılık vurgusu yaptı. ABD, Ermenistan Ordusu’nu siyasete müdahale etmemesi yönünde uyardı. Bundan sonra ne olur? Tartışalım…
Birincisi, Ermenistan’da bir karışıklık bekleniyordu zaten. Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ’daki işgali; haksız, hukuksuz varlığı geçen yıl 44 gün süren savaşın ardından büyük ölçüde sona eren Ermenistan’da Paşinyan’ın istifa etmesi yönündeki çağrılar, savaşın bittiği günden beri gündemdeydi. O yüzden bu gerilim sürpriz olmadı.
İkincisi, Paşinyan, savaştaki yenilginin siyasi sorumluluğunu almaktan kaçındı. Faturayı hep orduya çıkarmaya çalıştı. Sanki hiçbir şey olmamış gibi, siyasete devam edebileceğini sandı. Yanıldı.
Üçüncüsü, Rusya’nın Ermenistan üzerinde, özelde de Ermenistan ordusu üzerinde nüfuzu güçlü. Durum buyken, Paşinyan’ın, “Rusya’dan alınan İskender füzeleri Karabağ Savaşı’nda işe yaramadı” demesi, Rusya’yı adeta çileden çıkardı. Açıklama, Ermeni generalleri kızdırdı. Açıklamadan kısa süre sonra da muhtıra verildi.
ERİVAN ÜZERİNDE GÜÇ MÜCADELESİ
Dördüncüsü, Rusya’nın, Batı yanlısı bir siyasetçi olan, Batı’nın desteğiyle iktidara gelen ve iktidarda kalmaya çalışan Paşinyan’ı istemediği biliniyor. Rusya lideri Putin’in Karabağ Savaşı’nın başından beri izlediği tutum, darbe girişimi sonrasında da değişmedi. Paşinyan’ı yıpratacak, koltuktan kalkmasını sağlayacak her türlü adım, Rusya’dan destek görüyor, görecektir.
Beşincisi, Ermenistan’daki son gelişme, ülkenin iktisadi, siyasi, toplumsal olarak ne kadar zayıf, kırılgan, istikrarsız olduğunu bir kez daha ortaya koydu. ABD ve AB de bunu biliyor, Rusya da bunu biliyor, Türkiye ve Azerbaycan da bunu biliyor. Bu aşamadan sonra Erivan üzerindeki Batı – Rusya gerilimi, Ermenistan siyasetindeki Batı yanlıları ve Rusya yanlıları arasındaki rekabet daha da sertleşecektir.
Altıncısı, Ermenistan’ın, kendisini destekleyen Batılı güçler başta olmak üzere, dünyadaki algısı daha da büyük yara aldı. Savaşı kaybeden, darbe girişimiyle sarsılan, siyasal anlamda kutuplaşan ülkenin yakın vadede toparlanması çok güç.
Yedincisi, Türkiye, Ermenistan’daki darbe girişimini kınadı. Demokrasiden yana olduğunu açıkladı. Bu doğaldı. Diplomatik bir açıklamaydı. Bölgede istikrarsızlık kaynağı olan Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan’dan başka, Gürcistan’la da sorun yaşıyor. Türkiye’nin, Erivan’daki gelişmeleri yakından takip etmesi zorunludur.
Kısacası Ermenistan; savaştaki yenilgiden sonra, darbe girişimiyle bir kez daha sarsıldı. Azerbaycan’ın, Dağlık Karabağ’daki topraklarının geri kalanını da kurtarması için eli daha da güçlendi. Kafkasya’da Rusya’nın etkisi yine kendini gösterdi.
