“Şûra” diyoruz. Özünde “danışma” demek. Çok akılla düşünmeye dayanıyor. Eğrisi doğrusunu buluyor. Sistem tek kişilik rejime dönüştükçe, biat liyakatin yerini aldıkça, şûra da terk ediliyor. Savaştan çıkmış çiçeği burnunda Cumhuriyet yolunu şûralarla çizerken 100. yaşında şûrasızlaşıyor.
Geçen hafta Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) kararları sessiz sedasız geçti. Oysa yanı başımızda savaş tehdidi yükselirken, 3. dünya savaşı konuşulurken, en önemlisi YAŞ hataları sonucunda 15 Temmuz dahil bir dizi acı yaşamışken meseleyi daha ciddiye almamız gerekmez mi?
ASKERİN SÜS OLDUĞU ŞÛRA
Şûra dediğime bakmayın. Değişeli çok oldu. Milli eğitimin sitesini açıyorum. “Bakan Tekin YAŞ toplantısına katıldı” açıklamasını görüyorum. Müfredatı oldubittiyle değiştiren bakan, askeri şûrada el kaldırıyor.
Bunun bir nedeni var. 15 Temmuz’dan sonra aşama aşama YAŞ sistemi dönüştü. Son olarak 15 Temmuz 2018 tarihli kararnameyle cumhurbaşkanı dışında 7 hükümet üyesi ve 4 asker üye haline geldi. Yetmedi... Terfileri belirleyen madde de değişince askerlerin YAŞ’ta sadece adı kaldı. “Komutanım beni neden emekli ettiniz?” diyen askere, kuvvet komutanının “Önümden rüzgâr gibi geçti, görmedim bile” dediği anlatılıyor.
Terfilere siyaset karar verince herkes siyasetten adam arar hale geldi. Bir zamanlar askerlerin sicillerine yazılan notlar garipleşti. Daha önce okudunuz, “Terfi etmeli (eşi türbanlı), hükümet yanlısı” gibi ifadeler sicillere yazıldı.
Son YAŞ’tan sonra neler oldu diye merak ettim. TSK’deki terfileri yakından inceleyen askerleri dinleyerek notlarımı aldım.
VAHDETTİNCİ GENERAL GÖLGEDE KALDI
Şöyle aktarayım:
- Terfi edenleri toptan iyi ya da kötü diye değerlendirmek mümkün değil. Ancak bütüne baktığımızda ciddi problemler göze çarpıyor.
- Terfi sisteminin üçlü bir yapıdan çıktığı anlaşılıyor. Biri Milli Savunma Bakanlığı içinde doğrudan Saray’a bağlı siyasi bürokrasi. AKP mensubu siyasi bürokrasi ellerindeki notlarla bazı askerlerin kaderine karar vermiş. İkincisi Milli Savunma Üniversitesi’ni yöneten ekip. Onlar da kurulan yeni düzende söz sahibi. Üçüncü ayak ise “hamallar”. Yani TSK’nin yükünü çektiği için “Terfi ettirelim işi bitince göndeririz” dedikleri askerler. Haliyle siyaset, adamcılık ve bir miktar da bize lazımcılık kadro yapısını şekillendirmiş.
- Balyoz kumpası mağduru Levent Ergün’ün orgeneral olması elbette ki doğru bir karardı. Ancak bu karar ön plana çıkarılıp medyaya servis edilerek diğer önemli noktaların gözden kaçırılması hedeflendi.
- Binali Yıldırım’a komik karşılama şovu yapan askerin, ihbar uçağına seccade atarak namaz kılma gösterisiyle konuşulan havacı askerin, TSK’de Vahdettin övgüleriyle gündeme gelen askerin, hac ziyaretinde protokol isteyen askerin kararları konuşulmadı.
- Birilerinin adamı veya siyaset-tarikat referansı sayesinde terfi eden çok asker var. Hatta geçen sene olduğu gibi bu sene de FETÖ iltisaklı subaylardan terfi edenler var. Darbe girişimi gecesi nerede oldukları ve kimlerle irtibat kurdukları araştırılsa belki de gerçekler ortaya çıkarılabilecekti. Yapılmayıp terfi ettirilmişler.
KURMAYLIK BİTİYOR MU
- Birilerini sıçrama taşı yerlerden terfi ettiriyorlar. Bir örnek: Kara Kuvvetleri Karargâhı’ndan terfi ediyor ve tuğgeneralliğini üç yıl Milli Savunma Üniversitesi’nde suya sabuna dokunmadan tamamlayıp tümgeneral oluyor. Yani tugay görmeden tümgeneral yapılıyor.
- X okulu komutanı beş yıldır görev yapmaktaydı ve bu sene korgeneral yapıldı. Ankara’da beş yıl görev ve sonrasında terfi... Bu konuda asıl önemli olan bir husus daha var. O da Tuzla Piyade Okulu’ndaki tarikatçı teğmenler skandalında bu komutanın katkısı. Çok basit bir şekilde izah etmek gerekirse, bu teğmenler Piyade Okulu’nda Harp Okulu’na göre çok daha az süre geçirmişken, olay Piyade Okulu komutanı ve oradaki personele yüklendi. Asıl hesap sorulması gereken kişi olan bu tarikatçı teğmenlerin yıllarını geçirdiği Harp Okulu’nun sorumlusuna hiçbir hesap sorulmadığı gibi ödüllendirilerek korgeneral yapıldı.
- Bundan önceki YAŞ’larda olduğu gibi bu YAŞ’ta da terfi ettirilen kurmay subay sayısının az olması dikkat çekici. Bir ordunun kurmay aklı ne kadar güçlü olursa ordunun savaş kazanma ihtimali o kadar yüksek olur. Kara Kuvvetlerinde 2021’de terfi eden 37 generalin 5’i kurmay subay, 2022’de terfi eden 28 generalin 8’i kurmay subay, 2023’te terfi eden 40 generalin 16’sı kurmay subay, 2024’te terfi eden 47 generalin 13’ü kurmay subay. Süreç böyle devam ederse müteakip dönemde TSK’de kurmaylık sınavına girmek isteyen personel zor bulunur.
ASIL KIYIM ALBAYLARIN EMEKLİLİĞİNDE
- Gölgede kalan ise emekli edilen albaylar. Kimse onları konuşmadı. 15 Temmuz sonrası Karargâh Subaylığı Sınavı’nı (KARSU) bitirip kurmay olmuş, daimi göreve seçilmiş, gelecek vaat eden, birikimli albaylardan sürpriz şekilde emekli edilenler var. Mecburi hizmeti olduğu halde veya daha hizmet yılı olduğu halde Atatürkçülüğüyle bilinen albaylardan emekli edilenler var. Herkesin kişisel sayfasında bildirim yapıldığından tam fotoğrafı öğrenmek zor. Ancak durumunu anlatanları toplayınca az çok görülüyor. Referansını bulamayan ordudan koparılmış.
- Mesela görev süreleri uzatılan 5 tümgeneralin 4’ü sınıf subayı. Acaba bir kanun değişikliği beklendiği için mi uzatıldı? Yoksa belirli bağlantıları sayesinde görevlerinde kalabildikleri kadar kalsınlar mı istendi?
- TSK tarihinde bir ilk olarak bir bandocu albay general yapıldı. Belki de yeni bir model olacak. İlginç bir detay, izleyip görmeli.
- TSK’nin liyakati esas alan bir YAŞ sistemine derhal geçmesi ve siyaset-tarikat-referans denkleminden ivedilikle kurtarılması gerekiyor.
Notlar uzayıp gidiyor...
İsimlerden çıkıp sisteme bakıldığında sorun daha net görülüyor. On yıllarca eğitimle, zorlu deneyimle, ölümle sınanan askerlik sonunda gelip tarikat, siyaset, adam referansına dayanıyor. Siyaset ordulaşırken ordunun siyasallaşması ülke için çözülme alarmı demek.
Danışmanın danışana yük olmadığını gördüğümüzde ülke kurumlarla, kurumlar insanlarla yükselecek.
Not: Bir tatil molası veriyorum. “Kör Nokta” görünmeyeni göstermeye devam edecek.
