Biz doludizgin tek adam yönetimine sürüklenip İhvancı kliğin kayıkçı kavgasıyla haşır neşirken artık âdet olduğu üzere mezhepçi merceklerle bakılan Ortadoğu’da 21. yüzyılın en kapsamlı hat değişikliği gerçekleşmekte. İsrail ve İran’la ilgili gelişmeler durumu göze sokacak cinsten...

***

İsrail’de sağcı Likud lideri Benyamin Netanyahu 17 Mart seçimini Obama yönetiminin arzusu hilafına “Benim başkanlığımda Filistin devleti asla” ve “İran’la kötü anlaşma büyük tehdit” diye diye kazandı. Yüzde 20’lik kararsız kitleyi ikna sebebi aşikar. Tel Aviv’deki Avrupa merkezci seküler elitlerin dışındaki İsrailliler, etraflarına bakınca kaos görüyor. Ve Batı Şeria’da olur da Filistin devleti kurulursa, aşırılıkçılıktan azade olmayacağına inanıyor. İsrail zaten İslamcı militanlık mevzusunda kuvvetle muhtemel ki ‘savunma refleksiyle’ ikili oynuyor. Bir tarafta ezeli düşman İran ve dönüp dolaşıp Tahran’a muhtaç kalmış Hamas var. Diğer tarafta Suud’la iş tutup Suriye’deki el Kaide uzantılarıyla ‘iştigal ederek’ mezhepçi damara oynamak.

***

Ama bu kez taktikler ‘büyük ağabey’ nezdinde sökmüyor. Bibi ABD Başkanı Barack Obama’dan alenen ‘kırmızı kart’ yedi. İsrail-Filistin iki devletli çözümünü çöpe atmayı bırakın Obama, Yahudiler de kabul etmez. Obama ve ABD devletinden İsrail’in varlığını tehlikeye atması da beklenemez elbette. Lakin ABD Başkanı’nın kalan 2 yılında açık derdi Ortadoğu’da Sünni mezhepçi, her türlü radikal ideolojinin yuvası Suud ve Körfez monarşileri karşısında, İran’la ‘müttefiklik’ olmasa bile ‘stratejik dengelemeyi’ getirmesini umduğu nükleer anlaşma. Bu Obama’nın dış politika mirası olacak. Gerçekleşirse etkisi Nixon’ın Çin’le angajmanından da büyük olur. Obama’nın Irak, Suriye ve hatta Yemen siyasetine bakın apaçık göreceksiniz. Yemen’de Şii Husiler, Suud destekli Mansur Hadi’ye karşı isyanda adım adım ilerlerken ABD parmağını kıpırdatmıyor...

***

Dönelim İsrail’e... Netanyahu yenilseydi Obama’nın işi kolaydı. Olmadı. Olmayınca karşı atağa geçildi. En son Beyaz Saray Genel Sekreteri Dennis McDonough’un liberal Yahudi lobisi JStreet’teki konuşmasında, “Yarım yüzyıldır süren işgal sona ermeli. Filistin halkı bağımsız devletlerinde yaşama ve kendi kendilerini yönetme hakkına sahip olmalı” demesi yenilir yutulur değil. Yetmedi, bir de dünya güçlerinin İran’la nükleer anlaşmaya ulaşma çabaları için “Gerçekçi ve başarılabilir” dedi.

***

Bibi anlaşılan bunları ‘yiyip yutacak’. Seçilir seçilmez de kabak gibi ortadayken, “iki devletli çözümden” vazgeçtiğine yorulan sözlerinin yanlış anlaşıldığını savundu. Araplara yönelik “sürü halinde oy kullanmaya gittiler” çıkışı için özür dileyip “Arap İsrail toplumunu incittiğimi biliyorum. Niyetim bu değildi. Özür dilerim. Hepinizin başbakanıyım” dedi.
Bunlar Batı’nın tercihi. Sadece ABD değil AB’nin gözü de İran pazarında, bilhassa enerji işbirliğinde. İsviçre’de hem nükleer hem de gaz pazarlığı dönüyor. İsrail’in engel olmasını da istemiyorlar. Peki niye? ABD Başkanı, İran’ı açıkça bölgede ‘rasyonel oyuncu’ görüyor. Benzetmek gibi olmasın ama tıpkı “Kissinger stratejisinde Şah’ın İran’ı gibi”..

***

Geçenlerde Ulusal İstihbarat Tehdit Değerlendirmesi yayımlandı. ‘Tarihte ilk kez’ İran “mezhepçiliği dindirmek, sorumlu ortaklık inşası ve Suud’la tansiyonu düşürmek istiyor” tespiti yer aldı. İran’ın bölgede Şii topluluklara desteği ise “bölgesel güvenlik açısından tali sonuçlar” diye yorumlandı. Daha geçenlerde İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Ali Yunusi’nin ‘Pers imparatorluğu’ mirasını anıp Bağdat için ‘payitaht’ demeye kalkışması karşısında İran’da ‘linçten beter edilmesi’ düşünülünce gayet doğru gibi...
ABD liderinin kaybedecek bir şeyi yok. Dolayısıyla bakmayın siz ABD’deki ‘çatlak seslere’, Irak’ta IŞİD’le savaştan hareketle İran’ı ‘Şiilikten’ vurmalara. Onlar Körfez’in ‘yankılamaları’. Mezhepçi Suud, Körfez ve ortakları panikledi. En büyük kozları, hepimizi korkutması icap eden, ‘Sünni-Şii savaşı çıkar’ tehditleri..
Kıssadan hisse 10 puanlık uzman sorusu: Kim ‘rasyonel’, kim ‘irrasyonel’?