Suriye üzerinde yine fırtına bulutları toplanıyor. Bu kez maalesef rüzgâr her yönden kuvvetle Türkiye’ye doğru esmekte.
Suriye savaşında alenen ‘kaybetmekte olan’ cephenin kuzu kuzu durmayacağı aşikârdı. Artık son iki seferde göstere göstere ‘kimyasal komplo’ kurup Şam’a karşı ‘sınırlı cezalandırma’ taktiği güdenlerin, bunu tekrarlamakla yetinmeyeceğini hesaba katmak icap eder. Fırtına bulutları boşanırsa, neticesi stratejik bir hamle olmaya aday. Bu da en başta 1991 Körfez Savaşı ve Irak senaryosunu akla getiriyor.
***
Herkesin malumu, dünyanın büyük güçleri artık uluslararası sistemi tanımıyor. Ahaliyi ‘aptal yerine koymak’ vakayı adiye. Haliyle neoliberal nizamın medya aktörü CNN Suriye’ye kadın elemanlarını çarşafa sokup cihatçıların izniyle yollarsa, orada Britanya istihbaratı bağlantılı Beyaz Miğferler kol gezerse işkillenmek için sebep çok demektir. Hele Suriye ordusu, müttefikleriyle birlikte Batı ve Körfez destekli cihatçı güçleri İdlib’de sıkıştırmışken...
***
Nitekim Suriye de, Rusya Federasyonu da istihbarat bilgilerine dayanarak en üst düzeyde art arda açıklamalar yaptılar. 2017 Han Şeyhun, geçen nisanda Duma’da tezgâhlanan ‘kimyasal saldırı komplosunun’ benzerinin İdlib için geçerli olduğunu duyurdular. Britanya’nın ‘Olive’ isimli özel askeri grubunun devreye girdiği, Beyaz Miğferler’in Sarakib kentinde Ahrar’üş Şam tarafından kullanılan depoya büyük miktarda kimyasal madde getirdiği kaydedildi.
ABD ve cihatçı cephenin açıklamaları da yaklaşan fırtınaya işaret. IŞİD şefi Bağdadi’nin konuşmasını HTŞ (El Kaide eski Nusra Cephesi) şefi Colani’ninki, onu da ‘Ebu Cihad’ (John) Bolton’un Şam’ı tehdit eden beyanının izlemesi tesadüf değil. Avrupalı liberallerin ‘altın çocuğu’ Macron eksik kalmadı. İdlib’in yüzde 80’ini HTŞ ve diğer yabancı cihatçılar yönetiyor. IŞİD’le mücadele temsilcisi Bret McGurk’un ifadesiyle “İdlib 11 Eylül’den sonra en geniş El Kaide güvenli bölgesi”, ama olsun varsın. Cihatçılar çoktandır ABD’yi kendi hava kuvvetleri kıldı. Yenilmeye yüz tuttuklarında ‘yanıltma operasyonları’ devreye giriyor.
***
Ancak bu kez Suriye cephesinin son büyük savaşından söz ediyoruz. Dolayısıyla ABD, Britanya ve Fransa harekete geçtiğinde farklı sonuçlar beklenmeli. Bu bağlamda Pentagon’un Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kobane ve Haseke’deki üslerine radar sistemleri kurduğu haberleri dikkat çekici. Olası bir saldırının YPG’nin kontrolü altındaki bölgede Menbiç’ten Deyr ez Zor’a uzanacak bir uçuşa yasak bölge tesisi ile sonuçlanması işten bile değil. Hatta bunun güneyde İran varlığından şikâyetçi İsrail’i rahatlatacak tarzda genişletilmesi olasılığı var.
***
Kritik soru sahanın hâkim gücü Rusya’nın ne yapacağı... Moskova, önceki komplolarda daha ziyade boş hedeflere yönelen ve Suriye savunmasına ‘antreman yaptırılan’ anlaşmalı sınırlı saldırılardaki gibi sessiz mi kalır? Akdeniz’e aynı anda ve zamanda en geniş donanma gücünün (25 savaş gemisi, en az iki denizaltı) toplanması tesadüf mü?
Aynı şekilde Türkiye ile hızlanan diplomatik trafik, durumun bu kez farklı olduğuna işaret. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bildik pozisyonlarını tekrarladı, İdlib’deki cihatçıları ‘irinli çıban’ diye niteledi, ‘militanların son büyük yatağının olduğu gibi bırakılamayacağını’ belirtti. Ankara’nın ‘radikalleri ılımlılaştırma’ planı beklendiği gibi başarısız. Daha mühimi, Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Suriye ile ilgili son beyanları. Açıkça Şam’ı hedef alması, Moskova ile makasın açıklığını gösteriyor.
***
Ankara, Rusya üzerinden İdlib operasyonunu önleyemez. Operasyon Suriye’de ‘tutunulan güçlerin yenilgisi ve sınıra yığılacak insanlar’ anlamına gelir. Bunu ancak Batı saldırısı önler. Bu o zaman da Moskova’nın tutumuna bağlı olarak ‘küresel çatışma’ riskinin yanı sıra Ankara’nın sınırının dibinde uçuşa yasak bölge bulması demektir. 25 Ağustos’ta Suriye’nin kuzeyini ziyaret eden ABD Dışişleri yetkilisi William Roebuck’ın “Burada kalmaya hazırız, Başkan’ın (Trump) belirttiği gibi” sözleri en açık ifade. Türkiye’nin hali aşağı tükürse bıyık, yukarı tükürse sakal misali.
