Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Eleştiri Susuzluğu
Geçen haftaki “Eleştiriye Saygı” yazımdan sonra hem okurlardan hem de edebiyat çevresindeki dostlarımdan destek mesajları geldi. Herkes konu tartışılsın, akla kara ortaya çıksın istiyor. Meğer eleştiriye susamış, aşırı uyumdan sıkılmışız. Fethi Naci bu günleri görmüş “Bizi çok ararsınız!” demişti. Kırgınlıkla söylemişti bu sözleri. Doksanlı yıllarda edebiyat da birdenbire küreselleşmiş, sözde özgürleşmişti. Edebiyat dünyasına yön veren eleştirmenler hor görülmeye başlanmış, yazdıkları eleştiriler hedefteki yazarlar ya da dostları tarafından sert yanıtlarla, saldırılarla karşılanır olmuştu.
\nDeğişim dönemiydi, yayınevleri ve roman yükselişteydi. O güne kadar işaret ettiği kitap, beğendiği yazar öne çıkan eleştirmenlerin pişmiş aşa su katmaları sinir bozuyordu. Gözden düştüler. Tanıtım ajansları, edebiyat magazinine geçen renkli dergi gazete ve televizyon kanalları varken bu kendini beğenmiş, önyargılı adamlara ne gerek vardı? Aslında onlar küçüklü büyüklü edebiyat çetelerinden oluşan gizli ve artık sonu gelmiş bir iktidarın “baba”larıydılar.
\nHatırlıyor ve kararsız kalıyorum. O dönemin sayıları ikiyi üçü geçmeyen eleştirmenleri tarafsız, edebiyatı gerçekten izleyen objektif kişiler miydi? Yoksa ilgileri daha çok kendi dar çevrelerindeki tanıdık yazarlara ve onların içki sofralarına oturttukları çömezlerine mi yönelmişti? Çete yakıştırmasına yol açan şey bu muydu acaba? Belki.
\nBöyle düşünmemin nedeni o çevrelere girmeyen ben ve benim kuşağımdan birçok başarılı yazarın çok uzun süre -belki hiçbir zaman- o eleştirmenlerin gözüne çarpmamış oluşumuz. Bugünün önemli yazarlarından çoğu adına zar atılmadan, öksüz büyüdü. Neyse, eleştiri bugünün sorunu değil. Yetmişli yıllardan beri aynı şeyleri konuşuyoruz.
\n***
\nEleştirmen zor yetişiyor. Yalnız sanat ve edebiyat bilgisine değil zekâ, kavrayış ve güçlü bir sezgiye sahip olması gerekiyor çünkü. Eserin estetik değerini, anlam kodlarını çözebilmek için kendine özgü yöntem, model ve değerleri belirlemek de uzun sürüyor. Yazının varoluş nedeni olan dilin özgünlüğünü öne çeken, iyi koku alıp keşiflerde bulunabilen kaç eleştirmen oldu son kırk yılımızda? İyi ama nasıl olsun? Öyle donanımlı biri, kimseye yaranamadığı gibi emeğinin karşılığını da alamadığı nankör bir uğraşı neden sürdürsün?
\nEski tip eleştirmen günün koşullarına uymuyor artık, bitti. Var olan eleştirmenlerin etkinlikleri ise geçen yazımda belirttiğim nedenlerle kısıtlı. Büyüklerin peşinden gidiyorlar ve beğendikleri kitaplar üzerine yazdıklarını söyleyerek savunuyorlar kendilerini. Oysa gerçek eleştirmen kötü olanın, göz boyayanın da ipliğini pazara çıkarmaya çalışan, yere göğe konamayan ucuz ve niteliksiz ürünleri ifşa ederek canlı bir tartışma ortamı yaratabilen biridir.
\nKonunun irdelenecek yanı fazla. Derinliğine yazılıp konuşulmalı.
\nYazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
- Özgür Özel'den 'atama' çıkışı
- Özgür Özel kutlama programında
- CHP'li vekilden Soma için flaş çağrı...
- Mine Esen'den anlamlı konuşma...
- Serra Menekay yazdı, Aysim Dolgun Ildız besteledi
- İşte Cumhuriyet'in tarihi
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
En Çok Okunan Haberler
- 'Radikal adımlar atılmazsa...'
- Ece Üner'in 'Taha Hüseyin Karagöz' eleştirisi gündemde
- 'Ana hedef Recep Tayyip Erdoğan'
- 7 banka artık tek ATM'den hizmet verecek
- Müdürün odasını bastı
- Emsal olacak bir karar: Kiracıya 55 günde jet tahliye!
- 2025'te dolar TL ne kadar olacak?
- Erdoğan'dan 'operasyon' sonrası dikkat çeken açıklama
- Gök gürültülü sağanak yağış etkili olacak!
- Fenerbahçe'den İsmail Kartal kararı!