İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali (İTEF) 10. yaşında. Türkiye gibi her şeyin gelip geçici olduğu bir coğrafyada bağımsız bir şekilde bir festivali bu kadar yıl yürütmek büyük bir başarıdır. Kalem Kültür Derneği, Mehmet Demirtaş ve arkadaşları bunu gerçekleştirdi. On yıl aynı zamanda önemli bir eşik. Festivalin nice yıllar yaşayacağını öngörebiliriz.
Festivalin adında da bir değişim olmuş. “10. İstanbul Uluslararası Edebiyat Festivali” diye belirtiliyor. Tanpınar adı İTEF’in T’sinde kalmış gibi. Mutlaka geçerli bir neden vardır ama festival Tanpınar’ın adıyla birlikte güzeldi. Türkiye’nin, İstanbul’un bu büyük edebiyatçısının adıyla birlikte anılmasının ayrı bir değeri var. Bence bu karar yeniden gözden geçirilmeli.
İTEF’in bu yılki teması “Edebiyatı Takip Ediyoruz”. 22 ülkeden 74 yazar, 21 edebiyat profesyoneli, 9 performans sanatçısı katılıyor festivale. IŞİD’in terör saldırıları ve 15 Temmuz darbe girişiminden sonra tıpkı turistler gibi sanatçılar ve edebiyatçılar da Türkiye’ye gelmek konusunda çekingen davranıyorlardı. Davetleri ilk aldıklarında özellikle İstanbul’a gelmek çok cazip görünse de Türkiye hakkında biraz araştırma yaptıktan sonra uçak biletini kendi alacak kadar istekli olanların bile son dakika da gelmekten vazgeçtiklerini biliyoruz. Festivaller, uluslararası nitelikteki sanat etkinlikleri yabancı sanatçı ve yazar daveti konusunda çok sıkıntı çektiler. İTEF’e 22 ülkeden katılım olacak olması bu durumun da olumlu anlamda değiştiğini gösteriyor. Sevindirici bir gelişme.
İTEF Beyoğlu merkezli bir festival olmasına rağmen bu yıl şehre daha çok yayılmış. İnternet sitesindeki mekânlar listesi Maslak 42 ile başlıyor, Bomontiada gibi gözde bir kültür mekânı, Çıksalın ve Okmeydanı Semt Konağı gibi sanat etkinliklerinde pek kullanılmayan yerler, ALKEV,FMV Işık Okulları, İELEV, Şehir Üniversitesi gibi okullar, Kuzguncuk ve Kadıköy’den yerler dikkati çekiyor. Yapı Kredi Kültür Sanat’ın Beyoğlu’na kültürel dinamizm katan salonları da listede.
Son yıllarda festivallerin okullara gitmesi çokyaygınlaştı. Öğrenci kültürel etkinliğe gelmiyorsa biz ona gideriz, diye düşünülüyor. Bir açıdan güzel bir girişim ama öğrenciyi okula daha çok kapatan bir gelişme. İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, üniversite yöneticileri öğrencilerin kültür etkinliklerine kültürel mekânlarda katılımını desteklemeli. Böylece öğrencilerin gelecekte bu mekânları bireysel kullanımı sağlanmış olur.
İTEF kapsamında söyleşiler, etkinlikler, atölyeler, konserler ve edebiyat partileri düzenlenecek. Onuncu yılda daha genç, daha dinamik ve popüler bir program oluşturulmuş. Katılımcıların yaş ortalamasının da önceki yıllara göre daha genç olduğu görülüyor. Sanıyorum böylelikle genç okurların festivale daha çok katılması hedefleniyor. İTEF baştan beri çocuk edebiyatına önem vermişti. Bu yıl FABİSAD Fantazya ve Bilimkurgu Sanatları Derneği ile yapılan işbirliği ile bilimkurgu ve fantastik edebiyat da programda ağırlık kazanmış. Gece yarısı etkinliklerinde yazarların DJ kabinine girmesi de iyi bir fikir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, belediyeler, yayınevleri, İstanbul’daki kültür merkezleri, kitabevleri İTEF’i ilk yıldan beri desteklediler. Sponsorlar listesine bakınca yine yoğun bir destek görüyoruz bu kuruluşlardan. Ama sitede İTEF’in ana sponsor bölümü boş.
Festivaller sponsorlarla yaşar. Kültüre, sanata katkıları ile övünen vakıfların, holdinglerin iş edebiyata, şiire gelince destek olmakta çekingen davranmaları anlamlı değil. Oysa en çok izleyiciye ulaşan etkinliklerden şiir ve edebiyat festivalleri.
İTEF İstanbul Uluslararası Edebiyat Festivali 4-12 Mayıs 2018 tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. Festival programına itef.com.tr adresinden ulaşılabilir. Bir gününüzü mutlaka İTEF’e, edebiyata ayırın.