Tarihe meraklılar, müzelerde gördüğümüz, eski Roma sikkelerinin üstündeki imgeyi anımsayacaklardır: Kafaları bitişik, yüzleri ters yönlere -biri doğuya, diğeri batıya- bakan çifte profil. Roma tanrılarından Janus’un iki yüzüdür bu. Tiyatro sanatını temsil eden biri ağlayan, diğeri gülen maskelerin Janus’tan mı esinli olduğunu düşünmüşümdür. Biri komediyi, diğeri trajediyi simgelemektedir.

Masal, “ağlayan nar, gülen ayva’’ demez mi... Hayat çoğu kez üst üste binen çelişkilerle örülmüştür. Fakat bazen, örneğin antidemokratik yönetimlerde, bu iki yüz aynı kaptaki yağ ve su gibi ayrılır. 1980 darbesinde ve izleyen Özal döneminde üniversitelerde tanık olduğumuz işleyiş gibi.

YÖK’ten kurumlara gelen yazılı tamimler; ve en yukarıdan aşağılara doğru inen bambaşka bir sözlü buyruklar dizisi…

BİZDE ÇIT YOK

Birkaç gün önce televizyonlarda bana Janus’un çifte profilini anımsatan bir sanat olayına tanık oldum: Haftalardır, Mezzo tv kanalında ülkemizle ilgili görkemli bir duyuru yer almakta. Mezzo, Fransa kaynaklı ve çok nitelikli bir klasik müzik kanalı. Bütün dünyada ama doğal ki ağırlıklı olarak Avrupa’da izleniyor. Ülkemizde Digitürk kapsamında yayın yapmakta.

Digitürk, malum, hayli hissesini, birkaç yıl önce Katar kaynaklı “Bein -connect’’ iletişim kurumuna sattı ve ancak o şemsiye altında yayın yapabiliyor. Mezzo kanalına verilen bir reklamın maliyetinin ne kadarı sonuçta “Bein-connect”e akıyor bilemem. Ancak Kültür Bakanlığımızın, günlerce yayımlanan bu duyuruya avuç avuç para döktüğünü tahmin etmek için kâhin olmaya gerek yok.

Duyurulan şu: Türk başkentinin özlenen konser salonu, 3 ve 4 Aralık günleri, dünya çapındaki opera yıldızı Angela Gheorghiu’nun ve sayılı piyano ikililerinden Güher -Süher Pekinel kardeşlerin katıldığı muhteşem bir konserle açılacaktır! Ne güzel! Keşke hazinemiz dolu olsa da, Pekinel kardeşler gibi üstün değerlerimizi ve dünyanın sayılı sanatçılarını sık sık dinleyebilsek. Keşke devletimiz sanata daha fazla değer verse de böyle müstesna sanat olaylarına kitlelerin, en azından gençlerin katılımı sağlanabilse…

Ama bakınız ne oluyor: Mezzo aracılığıyla Avrupa’ya duyurulan bu konsere dair bizim kanallarda çıt yok! İlan edilen saatte tv başına geçiyor, yandaş ve karşıt kanalları tarıyorum; kanımca karşıt kanallara haber filan verilmemiş. Yandaş kanallar birer birer olaya dahil oluyorlar ve muhteşem gece başlıyor: Sahneye Sayın Cumhurbaşkanımız çıkıyor, günün mana ve ehemmiyetini belirten uzunca bir konuşma yapıyor, Cumhuriyetin çoksesli müziğe katkısını “Jakobenizm” olarak niteleyip ağır sözlerle eleştiriyor. Bazı güzel anmalar ve dileklerde de bulunuyor.

Ve orkestra! Önce iki Osmanlı marşı, ardından Ferit Tüzün’ün kısa bir bestesi ve... Ansızın yayın kesiliyor! Konser arası diye düşünüp sabırla bekliyorum. Ama yok, yayın bitti! Tüm kanallarda aynı anda bitti! Ve hiçbir açıklama yok! Hani ya Angela Gheorghiu, hani Pekinel kardeşler! Hayretten donakalıyorum.

ÖZRÜ KABAHATİNDEN BETER

Ertesi gün internette gazeteleri tarıyorum, Sn. Cumhurbaşkanı’nın söylevine rastlıyorum, sanata ve sanatçılara dair tek kelime yok!

Sadece Mimarlar Odası’nın yerinde ve acı duyurusu. Salonun yaratıcı beyinleri, karı koca mimarlar Semra ve Özcan Uygur’un açılışa davet edilmemeleri üzerine, Mimarlar Odası’nın Kütür Bakanlığı nezdindeki girişimi sonucu bu ayıp telafi edilmiş(! ). Nasıl? “Sayın Bay Özcan Uygur ve Sayın eşi’’ davet ediliyor ve “kadın’’ın bu ülkede adının olmadığı, zekâsının ve emeğinin yok sayıldığı bir kez daha resmi bir yetkili tarafından onaylanıyor!

SORMAK HAKKIMIZ

Sanatsever bir vatandaş olarak Kültür Bakanlığına sormak hakkımdır diye düşünüyorum: Angela Gheorghiu ve Pekinel kardeşler Türkiye’ye geldiler mi? Konser verdiler mi? Verdiler ise Türk izleyicisi onları dinlemekten niçin mahrum bırakıldı! Mezzo’nun konseri bilahare yayımlayacağı söyleniyor. Doğru ise Türk izleyicisini hiçe sayan bu anlaşma niçin yapıldı?

Açılış elbette önemlidir, fakat ülkemiz için. Pandeminin ortasında savurganlığa, Avrupa’ya caka satmaya gerek var mıydı ve amaç neydi? Yoksul vatandaşına maske dağıtamayan ülkem Mezzo kanalına ve gerçekten harika bir sesi olan Angela Gheorghiu’ya ne kadar ücret ödedi? Ülkemin insanı mı klasik müzik dinlemeye layık görülemedi, yoksa klasik müzik mi dini ve milli değerlerimize uygun düşmedi? Kararı kim verdi?