Doğal zenginliklerimizin başında gelen milyonlarca zeytin ağacımız büyük tehlike altında. Vahşi kapitalizmin acımasızca saldırdığı zeytin varlığımıza yönelik cinayet girişimi parlamentoda şimdiye dek tam 10 kez geri püskürtülmüştü.
Köylüler, üreticiler ve doğaseverler 11. tecavüz girişimine karşı savaşım veriyorlar. TBMM önünde gösteri yapıyorlar. Halkın meclisinde bu ilginç torba yasa görüşülürken onlar içeriye bile sokulmuyorlar. Yalnızca zeytin varlığımız mı? AKP’nin getirdiği bu torba yasa ile tüm ormanlarımız, SİT ve birinci sınıf tarım alanlarımız, su havzalarımız, turizm ve arkeoloji bölgelerimiz büyük tehlike ve tehdit altındadır.
KAZANÇ HIRSI, DOĞA KATLİAMI
Ulusal gelire büyük katkı veren ve milyonlarca yurttaşımızın geçimini sağlayan zeytincilik bu teklifle yok olacaktır. Bu teklif, telafisi olanaksız yaralar açacak, üretim alanı olan Çanakkale, Bursa, Balıkesir, İzmir, Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Mersin, Adana, Osmaniye, Gaziantep ve Kilis illerini etkileyecektir. Doğrusu Atatürk’ün armağanı olan 3573 sayılı “Zeytincilik Yasası”nı delmek değil, tastamam uygulamaktır.
Olayın özünde, vahşi madencilik yapan ve özelleştirilen termik santrallarını satın alan şirketlerin kazanç hırsı yatmaktadır. Özellikle Muğla ilindeki termik santrallar! İkisi Milas Ören’de canım Gökova Körfezi’nin içindeki Kemerköy’le Yeniköy santralları ve Yatağan santralları...
Eski TMMOB Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun’dan aldığım rakamlara göre, Yeniköy ve Kemerköy santralları yılda 9.2 milyon, Yatağan da 5.5 milyon ton kömür tüketmektedirler. Bu santralları işleten gruplar şimdiye dek yatırım bedellerini fazlasıyla aldılar. Şimdi dertleri kârlarına kâr katmak! Durum böyle olunca kömür üretimi için en kolay yol açık işletme. Yani yerin üstündeki ormanları, zeytin ağaçlarını kesmek, arkeolojik alanlara, su havzalarına bile tecavüz ederek toprağı makinelerle kazımak ve altındaki kalitesiz ve yüksek kükürt içeren linyit kömürünü santral alanına çıkarmak...
KORUMA ÖNERİLERİ
Bu satırların yazarı işin başından beri fosil yakıtlarla dünyanın tehlike altına sokulmasına karşıdır ve bu konudaki uluslararası antlaşmalara taraf devletlerin tastamam uyması yanındadır. Özellikle termik santrallara!* Ama ülkemizde dünkü ve bugünkü iktidarlar bu santralları işletmekte ısrar etmekteler. O zaman en azından orman ve zeytin varlıklarımızı, su havzalarını, turizm ve arkeolojik alanlarımızı korumak için önerilerim var.
Santralların sahibi şirketler şimdiye dek, 9 Eylül ve Hacettepe üniversiteleri ile Çinli bir firmaya yeraltı işletmeleriyle ilgili projeler yaptırdılar. Yeraltında açılacak ocaklardan kömür yukarıya çıkarılacak. Toprağın üstündeki ağaçlar ve canlılar zarar görmeyecek. Ama çıkan maliyet şirketlerin kârdan zarar etmelerine yol açacağı için projeler hasıraltı ediliyor ve görmezden geliniyor. Hocaların hocası Prof. Doğan Kantarcı da geçtiğimiz günlerde aynı öneride bulundu.
Ekonomik açıdan baktığımız ve kâr-zarar hesabı yaptığımızda cinayet somut biçimde ortaya çıkıyor. Santralların yaktığı linyit rezervlerinin bazıları azalıyor bazıları da bitmek üzere. Üstelik açık işletmeler son bulduğunda toprağın üstünde tarım faaliyeti olanaksızdır. Oysa zeytin ölümsüz ağaçtır. Bin sene ömrü vardır ve altından çıkan filizlerle yaşamını sürdürür. Kökünden sökülerek başka bir yere taşınması ve orada meyve vermesi akıl ve bilim dışıdır, olanaksızdır!
BİR KİLO LİNYİT İÇİN...
Okurları rakamlara boğmadan günlük yaşamdan can alıcı bir örnek vermek istiyorum. Bu yıl fiyatı düşmesine karşın zeytinyağının litresi perakende fiyat olarak ortalama 200, zeytin de 150 liraya satılmaktadır. Oysa yine piyasaya sunulan kaliteli linyit kömürünün tonu 7 bin, kilosu 70 liradır. Yani bir kilo linyit için yerüstündeki zenginliklerimizi dozerlerle söküp atmak cinayet değil de nedir?
2023 TÜİK verilerine göre sadece Muğla’da 9 milyon 700 bin zeytin ağacı bulunmakta. Bölgede 36 bin aile zeytincilikle uğraşıyor. 2023 yılında 400 bin ton yağlık zeytin, 50 bin ton zeytinyağı üretilmiş. Oysa Milas’ın yüzde 75’i, Muğla’nın yüzde 70’ine maden ruhsatı verilmiş. TEMA verilerine göre Türkiye’deki tarım alanların yüzde 48’i, büyük ovaların yüzde 11’i, doğa koruma alanlarının yüzde 63’ü, milli parkların yüzde 85’i, SİT alanlarının yüzde 19’unda maden şirketlerine ruhsat verilmiştir.
Termik santralların ve linyit işletmelerin yerlerine güneş enerjisi tesislerinin kurulmasını ve bu bölgelerin organik tarıma açılmasını önerirken yazımı bir dörtlükle bitiriyorum:
Dünyada barışın simgesi zeytin/ Kutsal kitapların meyvesi zeytin/ Mutlu yaşamak istiyorsan eğer / Bunun ilacı çaresi zeytin.
KEMAL ANADOL
ESKİ CHP GRUP BAŞKANVEKİLİ
---
* Kemal Anadol, Termik Santrallara Hayır, Ankara 1991 Verso Yayınları.
