Kafkaslar tarih boyunca çok önemli bir stratejik bölge olma niteliğini ve konumunu korumuştur.

Geçen hafta Kafkaslar ve onun da özelinde Karabağ konusunda önemli gelişmeler oldu.

Tırmanan gerilimin arka planında ABD-Ermenistan işbirliği ve ortak askeri tatbikat yapmaları vardır. Dış politika yorumcuları Erivan’ın eksen kayması içinde olduğunu belirtiyorlar.

Konuları ana başlıklarıyla özetleyelim.

ABD İLE ORTAK TATBİKAT

• Ermenistan ile ABD’nin ortak düzenlediği “Eagle Partner 2023” askeri tatbikatı geçen pazartesi günü başladı. Tatbikata 85 ABD, 175 Ermeni askeri katılıyor. Dokuz gün sürecek tatbikat 20 Eylül’de sona erecek.

Aslında ABD, Kafkaslar’da bir mevzi kazanmak istiyor. 

• Karabağ’da Laçın Koridoru ve Ağdam yolunun açılması konusunda Ermenistan direniyor.

• Karabağ’da Ermenilerin yoğun olduğu bölgede tek taraflı seçim yapıldı ve Samvel Şahramanyan “cumhurbaşkanı” seçildi. Bu seçime Azerbaycan ve Türkiye itiraz ediyor.

• Hafta başında Rusya’nın Vladivostok kentinde 8. Doğu Ekonomik Forumu toplantısı başladı. Forumun açılış konuşmasında Rusya Devlet Başkanı Putin, Karabağ hakkında açıklamalar yaptı. Ermenistan’ın girişimlerine tepki gösteren Putin, Karabağ’ın Azeri toprağı olduğunu söyledi. Putin’in önemli açıklaması şöyle: “Ermeni yönetimi Prag’da imzaladığı belge ile Azerbaycan’ın Karabağ üzerindeki egemenliğini tanıdı. Ermenistan yönetimi 1991 tarihli sınırları tanıdıklarını açıklayarak Karabağ’ın Azerbaycan’ın bir parçası olduğunu kabul etti. Eğer Ermenistan, Azerbaycan’ın Karabağ üzerindeki egemenliğini tanımış ise Karabağ’ın statüsünün tartışılmasının bir anlamı yoktur. Çünkü Karabağ’ın durumu Erivan’ın kendisi tarafından belirlendi.” 

• İşin önemli yanı, ABD de Ermeni güçlerinin kontrolündeki Karabağ’daki seçimi tanımadı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Washington’ın Ermenistan ve Azerbaycan’ın sorunlarını diyalog yoluyla çözmesine destek vermeye devam edeceğini belirterek Laçın Koridoru ve Ağdam yolunun açılması çağrısını yineledi. Miller, “Daha önce de söylediğimiz üzere Karabağ bölgesini bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanımıyoruz. Bu nedenle sözde cumhurbaşkanı seçimi sonuçlarını tanımıyoruz” dedi.

Bu açıklamanın Paşinyan üzerinde soğuk bir duş etkisi yaptığı belirtiliyor.

• Azerbaycan konusu üzerinde daima hassas olan İran’ın tutumu önemlidir. Bu son gelişmeyle ilgili olarak İran Dışişleri Bakanlığı’nın sözcüsü Nasır Kenani şu önemli açıklamayı yaptı: 

“Karabağ Azerbaycan toprağıdır. İran’ın bu konudaki tutum ve kararı nettir: Karabağ Azerbaycan’ın bir parçasıdır. Orada yaşayanların hakları tanınmalı ve güvenlikleri sağlanmalıdır.”

Bu durumda Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğu konusunda Rusya, Türkiye, İran birleşmiş oluyor.

Kafkaslar’daki gelişmeler dikkatle izlenmelidir.