Dünyada yapay zekâ (YZ) üzerinde kıyamet kopuyor, biz ise genellikle seyrediyoruz. Bu alanda üretici değiliz, her zamanki gibi bilim ve teknolojinin uç noktalarındaki araştırmalarla ilgilenmeyiz, bakarız ve bekleriz, uygulamaya yönelik elimize bir şeyler geçsin (telefon gibi mesela) biz de parasını verip kullanalım.

Yapay zekâ konusu, yeni versiyonu açıklanan ChatGPT-4o gibi genel bilgi kumkuması olan ayrıca bilgi aktarmakla yetinmeyip tüm problemlerinize ve sorunlarınıza aktif yanıtlar da veren bir sohbet robotuyla sınırlı değil. Bilimin ve tıbbın tematik alanlarında çok uzmanlaşmış ve insan yeteneklerinin katbekat üzerine çıkarak insanoğlunun zor konuları anlamasına yardımcı olan yapay zekâ programları da var.

İNSANİ ÖZELLİKLER

OpenAI şirketinin GPT-4o yapay zekâsı, artık üstelik görüntü ve ses de kullanıyor. Teknoloji ve siber uzay yazarı Tanol Türkoğlu bu haftaki Herkese Bilim Teknoloji dergisindeki makalesinde, GPT4o’nun bazı insanı özellikler de kazandığını şöyle belirtiyor:

Terbiyeli bir kişi konuşanın sözünü kesmez; ama birisi sözünü keserse hemen susup onu dinler. GPT-4o da öyle yapıyor! Dahası gülüyor, boğazını temizliyor, yeri geldiğinde lafı ağzında geveliyor. Kendisi ile iletişim kuran kişinin yüz ifadesini ve ses tonunu analiz edip onun ruh halini anlama ve ona uygun ses tonuyla cevap verme becerisine sahip. Telefon kamerasından bina gösterip bilgi alabiliyorsunuz, çözemediğiniz geometri problemi, şipşak önünüzde. İngilizce öğreniminden tutun aynı zamanda dertleşecek bir sırdaş...

VAROLUŞSAL FELAKET Mİ?

Yapay zekâ konusunda bilim dünyası parçalanmış durumda. İyi tarafları ve kötü tarafları... Önümde bir makale duruyor: Yapay zekâ için varoluşsal felaket riski diyor. Yani insan neslini tehlikeye atacak bir gelişme. Dr. Roman V. Yampolskiy yapay zekâ üzerine bilimsel literatürü kapsamlı bir şekilde incelemiş ve yapay zekânın güvenli bir şekilde kontrol edilebileceğine dair hiçbir kanıt bulamamış:

“Varoluşsal bir felakete yol açma potansiyeli olan neredeyse garanti bir olayla karşı karşıyayız. Pek çok kişinin bunu insanlığın karşılaştığı en önemli sorun olarak görmesine şaşmamak gerek. Sonuç refah ya da yok oluş olabilir ve dünyanın kaderi dengede duruyor.”

DAHA ZEKİYİ KONTROL EDEMEZSİN

Ve YZ için güvenlik sistemlerine büyük fonlar sağlanması gerektiğini belirterek devamla: “Yapay zekânın yanıtlarını açıklama olmadan kabul etmeye alışırsak yanlış mı yoksa manipülatif yanıtlar mı vermeye başladığını söyleyemeyiz. Kapasitesi arttıkça özerkliği de artacak” diyor ve çok önemli bir noktanın altını çiziyor: Daha az akıllı kalan insanlar daha akıllı etmenleri kalıcı olarak kontrol edemezler.

İnsanların nasıl karar verdigˆini inceleyen psikoloji profesörü Joe Árvai, makul kararlar söz konusu oldugˆunda “Yapay zekâ, insanları daha da az disiplinli ve daha az becerikli hale getirmekten sadece bir tık uzakta” diyor. (HBT sayı 420)

Árvai, bizim yerimize düşünüp karar vermesine izin verdiğimiz sürece düşünme yetimizi kaybetmeye başlarız ve boyun eğme riskiyle karşı karşıya kalırız görüşünde.

Bu konuyu arada sırada sürdüreceğim, YZ araştırmaları ülkemiz için de önemli.