Karşımızda 80 yaşında, gülünce gözleri kaybolan tatlı bir adam var. Uruguay’ın eski devlet başkanı, Pepe lakaplı Jose Mujica’nın sınırları aşan şöhreti “dünyanın en yoksul başkanı” olmasından geliyor. Bu onun göbek adı gibi hatta. Protokol sevmiyor, kravat takmıyor, tarifeli uçakla uçuyor. Görevi esnasında şatafatlı başkanlık konutunda değil, 30 yıllık tek göz bahçeli evinde yaşamayı tercih etti. Yardımcısı yok, emektar vosvosunu kendi kullanıyor ve hatta otostop çeken gördüğünde durup alıyor. Güvenlik sorumlusu da üç bacaklı köpeği Manuela.

Saatlerce hikâyelerini dinlemek isteyeceğiniz tatlı bir ihtiyar var karşımızda. Mujica’da macera hakikaten bol. Senatörlük, bakanlık, milletvekilliği ve ardından başkanlık koltuğu derken, uzun legal siyaset tecrübesinin öncesinde gerilla mazisi var mesela. 60’larda “Robin Hood Gerillaları” olarak da anılan Tupamaroların liderlerinden. Hani lüks bir gece kulübünü basıp duvarlarına “Ya herkes dans edecek ya da kimse” yazanlar... Mujica üç kez cezaevine girdi, iki kez kaçtı. Mahkûm geçen 15 yılın yedisinde kitap okumasına dahi izin yoktu. Aklını yitirmemek için karıncalarla sohbet etti, zihnindeki tarlayı ekip biçti. Bu metafor değil, hayalinde ölçüsünü bildiği bir tarla vardı, hücresinde adım sayarak o tarlada yürüdü.

Cezaevinden sonra da, “teröristin” siyaset günleri başladı. 20 bileşenin yer aldığı Geniş Cephe, 40 yıllık geçmişi olan bir birlik. 15 yıldır da iktidardalar. Zamanında ileri görüşlü bir gardiyan Tupamarolu hükümlülere “Acaba aranızdan kaç bakan çıkacak” demiş kinayeyle. Hakikaten bir ara savunma bakanının dahi eski bir gerilla olduğunu düşünün. Artık tamamen ovadalar.

Yıllardır “vosvos” kullanan Mujica’nın İstanbul’daki makam aracı da 1973 model bir Volkswagen oldu.

Eşi de eski gerilla

CHP’li belediyelerin davetiyle, Tekin Yayınları’ndan çıkan “İktidarda Bir Kara Koyun, Saraysız Başkan Jose Mujica” kitabı vesilesiyle on gün Türkiye’de olacak Mujica. Programda İstanbul dışında İzmir ve Eskişehir de var.

Şişli Belediyesi’ndeki basın toplantısında bulunan gazeteci Andres Danza ve Ernesto Tulbovitz, 20 yıllık tanışıklıklarıyla zenginleşen bir portre kitabı yazmış. Onlar gibi Mujica’nın eşi Lucia Topolansky de toplantıda. Aldığı mimarlık eğitimi yüzünden Ayasofya’yı çok merak ettiğini söyleyen Topolansky de gerilla geçmişi olan bir parlamenter. Mujica’yla kaçak yıllarında, dağlarda tanışmışlar. Örgütün kaçaklara “hizmet veren” bir estetik cerrahı var o vakit. Topolansky’nın burnu o zamanlarda bir ameliyat geçirmiş.

Siyaset para için değil

Mesela 1130 odalı “sarayı” olan mevkidaşları sorulduğunda Mujica “Bu onların sorunu” diyor, “Ben çoğunluk gibi yaşıyorum, ancak çoğunluk daha iyi yaşadığında fazlasını harcayabiliriz. Parayı seven sanayiyle, ticaretle ilgilensin, vergisini de versin. Siyaset para biriktirmek için değildir. Halka hizmetle kendini mutlu hissetmek içindir.”

Türkiye’nin iç siyasetine karışmak istemediğini söylüyor Mujica, ağzına hiç “saray”, “Recep Tayyip Erdoğan” laflarını almıyor. Fakat ne yapsa, varlığıyla mesaj kendisi.