Akçakale sınırından geçiş tersine döndü. Savaştan ve bombalardan kaçıp Türkiye’ye sığınan Suriyelilerden bir kısmı Tel Abyad’a geri dönmeye başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve hükümetin işlediği “YPG bölgede etnik temizlik yapıyor” tezine cevap gibi algılanabilecek dönüşle sayıları 1500-2000’i bulan Suriyeliler kendi topraklarına ulaştı. Suriyelilerin YPG/PYD güçleri tarafından evlerinden çıkmaya zorlandıkları iddia edilmişti. YPG güçleri ise “etnik temizlik” iddialarını kesin bir dille yalanladı. Devlet erkanının çıkardığı zorluklara ve hedef göstermesine rağmen sınırda gazeteciliğe devam edenlerden DİHA muhabiri Hayri Demir, dönen bazı Arap ailelerle görüştü. Aileler öncelikle ne kadar mutlu olduklarını anlattı. Tel Abyad’a bağlı köylerdeki akrabalarını arayanlar “Burada sorun yok, gelin” mesajını aldıktan sonra bu kararı vermişler.
‘Sorun yok, gelin’
Etnik temizlik iddialarını değerlendirmek için önce Rojava Toplumsal Sözleşmesi’ne bakmak gerek: “Din, dil, ırk, inanç, mezhep ve cinsiyet ayrımının olmadığı, eşit ve ekolojik bir toplumda adalet, özgürlük ve demokrasinin tesisi için. Demokratik toplum bileşenlerinin siyasi-ahlaki yapısıyla birlikte çoğulcu, özgün ve ortak yaşam değerlerine kavuşması için. Kadın haklarına saygı ve çocuk ile kadınların haklarının kökleşmesi için. Savunma, özsavunma, inançlara özgürlük ve saygı için. Bizler demokratik özerk bölgelerin halkları; Kürtler, Araplar, Süryaniler (Asuri, Keldani ve Arami), Türkmenler ve Çeçenler olarak bu sözleşmeyi kabul ediyoruz.”
Erdoğan’ın söylemi
IŞİD’ın Tel Abyad’dan çıkarılmasının ardından günlerdir “etnik temizlik” söylentileri dolaşıyordu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın aylardır IŞİD’ın komşusu olan Türkiye için bu yeni durumu “sınırımızı tehdit edebilecek yapı” cümlesinin ardından, hükümet ve onun medya unsurları Suriye Kürtlerinin bölgedeki Arap ve Türkmenleri “temizlediği” iddiasındaydı. Etnik temizlik, soykırım, bunlar uluslararası tarifi belli büyük insanlık suçları. BM, IŞİD’in Ezidi halkına uyguladığının soykırım tarifine uyduğunu söylüyordu, Uluslararası Af Örgütü de Ezidilerin dışında kalan IŞİD’ın tam hedef listesini veriyordu: Süryani Hıristiyanlar, Türkmen Şiiler, Şabak Şiileri, Kakai ve Sabean Mandeanlar. İddiaya göre Suriye içsavaşında üçüncü bir yol açarak, üç kantonda bu toplum sözleşmesini önüne hedef koyan Kürtler “etnik temizlik” peşindeydi. Akçakale’den giriş yapan Tel Abyad’lılardan görüşebildiklerimiz, IŞİD’la hayatta büyük sorun görmeyen, hatta destekleyenler dahi kaçışını Suriye Kürtlerinin cebrine dayandırmadı. Çatışmayı, bombardımanı can güvenliğini, savaş koşullarını anıyorlardı.
Dönüş çağrısı
Son durumda Kobane ile birleşen Cizire Kantonu ayrıca simgesel önem taşıyor. Geçen yıl bir kadın heyetiyle bulunduğumuz kantonun, eski bir rejim binasından dönüştürülen Rimelan’daki binasında, Eşbaşkan Hediye Yusif ve Süryani yardımcısı Elizabet Gewriye ve birçok etnik, dini, mezhep kökeninden kadın karşılamıştı. Bu kanton ayrıca ilginç çünkü diğer eşbaşkan Himedî Deham El Hadi bir Arap. Kantonun Başbakanı Ekrem Heso, Suriye Kürtleri Ulusal Meclisi (ENKS) mensubu. Yani PYD’li değil. Kanton Eş Başkanı El Hadi’nin hep güncel, eski bir beyanatını aktaralım:
“Bölgeye yönelik saldırıları durdurmanın tek yolu halkların birliğidir. Bundan başka bir yol yoktur. Bu dönem bazı güçler halklarımız arasında ayrılık yaratmaya çalıştılar. Ancak Kürt kardeşlerimiz harekete geçerek geliştirdikleri proje ile bunun önünü aldılar.” Ortadoğu hakikatleri ve güç oyunları neyin ne kadar hayata geçebileceğini gösterecek.
YPG’nin bir iki güne kadar tüm Tel Abyadlılara geri dönüş çağrısı yapacağı da konuşuluyor. Geri dönüşler bu toplum sözleşmesiyle, bu niyetle yola çıkmış Suriye Kürtleri’nin etnik temizlik, demografik manipülasyon gibi iddialara kendiliğinden vereceği cevap olacak.
Pasaportta Türkiye damgası iddiası
Tel Abyad’da öldürülen IŞİD’lilerin pasaportunda Türkiye damgası” olduğu iddia edildi. Med Nûçe TV temsilcilerinden Amed Dicle, Tel Abyad’da YPG’ye karşı savaşan IŞİD militanlarından üzerinden çıktığı iddia edilen kimlik ve pasaportların fotoğraflarını paylaştı.
‘50 IŞİD’çi Türkiye’ye geçti’
İnsan Hakları Derneği 50 IŞİD’cinin Türkiye’ye geçtiğini” belirtti ve bunların akıbetinin araştırılarak soruşturulmasını talep etti.
Kilis sınırına yakın noktalarda Suriye’den Türkiye’ye geçen 4 IŞİD’li güvenlik güçleri tarafından yakalandı. Türkiye’ye kaçarken gözaltına alınan 5 kişiden 3’ünün Suriye vatandaşı ve sığınmak için Türkiye’ye geldikleri saptanınca serbest bırakıldı. Diğer 2 kişi ise tutuklandı.
