K-pop nedir? İşte renkli ve göz kamaştırıcı etkisiyle K-pop grupları...

K-pop, bağımlılık yaratan melodiler, akıcı koreografi, prodüksiyon değerlerinin kendine özgü karışımı, yıllarını zorlu stüdyo sistemlerinde geçirerek senkronize mükemmellikte şarkı söylemeyi ve dans etmeyi öğrenen çekici Güney Koreli sanatçıları sayesinde gerçekten küresel bir fenomen haline geldi. 

Bu müzik türü, hızla sadece müzik endüstrisinin değil, pop kültürünün de en büyük güçlerinden biri olma yolunda ilerliyor.

'KORE DALGASI'

Günümüzün popüler müzik türlerinden Güney Kore'nin ana akım pop müziği olan K-pop, yani 'Kore pop' 2000'ler başında başlayan "Hallyu dalgası", "Kore dalgası" olarak adlandırılıyor.

Aslında uzun yıllardır var olan bu müzik türü son yıllarda çok daha fazla gündemde. Bunun sebebi de bazı kore gruplarının Amerikan pazarına girmiş olmaları. Grupların uluslararası anlamda daha popüler hale gelmelerinde 3 ana teknik sebep olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar; grupta en az bir İngilizce konuşan üye olması, şarkılarının İngilizce versiyonlarının olması ya da uluslarlarası meşhurluktaki artistler ile iş birliği içinde olmaları. 

İDDİALI FİGÜRLER, ÇEKİCİ KOSTÜMLER

Fakat sadece bu etkenler yüzünden meşhur olduklarını söylemek haksızlık olur. Zira bu kültürün dikkat çekici olmasının asıl sebebi göze ve kulağa hitap eden gösteri dünyası. Birçok yabancı artistin aksine K-pop her zaman daha renkli ve parlak bir dünyayı gözler önüne seriyor. Makyajlardan, iddialı dans figürlerine, yaratıcı müzik videolarından, çekici kostümlere hep bir adım ileride oluyorlar. 

K-pop son yıllarda daha popüler bir noktada olsa da yıllar içinde uluslararası anlamda birçok dönüm noktası var. 

ABD'de çığır açan ilk K-pop şarkılarından biri 2012'de Psy'nin “Gangnam Style”ıydı. Müzikal olarak akılda kalıcı sözleri, kendine özgü dans hareketleri ve eğlenceli videosuyla önceki şarkılarla benzer bir formül izledi. Ancak başarısı, bir diğer önemli bileşeni içeriyordu: sosyal medya. 

“Gangnam Style”, YouTube'ta 1 milyar izlenmeyi geçen ilk video oldu ve hala platformda en çok izlenen beşinci müzik videosu. Çevrimdışı, şarkı Billboard Hot 100 listesinde 2 numaraya ulaştı ve Psy'ı sıralamadaki ikinci K-pop sanatçısı yaptı (Wonder Girls 2008'de 76. sıradaydı). Psy, Yılbaşı Gecesi'nde Times Meydanı'nda sahne alarak Amerikan kültürünün bir parçası bile oldu.

BÜYÜK GÖRSEL PRODÜKSİYONLAR, AKILDA KALICA DANSLAR

Birçok K-pop şarkısı klasik bir şarkı yazma stilini takip ediyor: bir giriş ve önemli nakarat kısmı, köprü ve final. Tekrara giren sözleri ile akılda kalıcılığa yardımcı olmasının dışında "killing part" denilen şarkının en önemli ve vurucu kısmı da kişilerin şarkıyı sevmesine ve aklına gelmesine vesile oluyor. Bu kalıbı örnekleyen şarkılardan biri, 2007'de piyasaya çıktığında Kore müzik listelerinde bir numara olan Wonder Girls grubunun “Tell Me” şarkısı. Şarkı, tekrarlanan sözleri ve hareketli temposu ile inanılmaz akılda kalıcı bir hal aldı. 

Super Junior'ın 2009'daki bir diğer popüler şarkısı “Sorry, Sorry” benzer şekilde hem İngilizce hem de Korece cümleleri tekrarlıyor ve dili bilmeseniz bile şarkıya eşlik etmeyi kolaylaştırıyor. 

Şarkılar bir yana bu kadar dikkat çekici olmasının sebebi performansları. Sanatçılar sahneledikleri şarkıyı sadece söylemekle yetinmeyerek aynı zamanda dans eşliğinde bir gösteri ortaya koyuyor. Grup üyelerinin senkronize şekilde hareket etmesi ve yüksek tempodaki dans hareketleri izleyenleri etkisi altına alıyor. İzleyiciler için grupların profesyonellikleri bu uyumlar paralel olarak ilerliyor. 

Bazen bazı K-pop şarkılarında dansın kendine özgü sembolik bir hareketi oluyor ve o hareketi gören kişiler direkt olarak bahsedilen şarkıyı algılayabiliyor. “Gee”deki yengeç dansı veya EXID'deki “Yukarı ve Aşağı” dansı gibi, nokta dansları olarak adlandırılan bu hareketlerin taklit edilmesi ise kasıtlı olarak kolay. Girls' Generation ve Wonder Girls gibi gruplarla çalışan bir koreograf olan Lia Kim, bir röportajında konuyla ilgili olarak, plak şirketlerinin özellikle akılda kalıcı ve takip etmesi kolay koreografi talep edecekleri açıklamasını yapmıştı.

DÜNYACA ÜNLÜ YILDIZLAR İLE İŞBİRLİKLERİ

Her ne kadar dünyaca ünlü tanımı için Batılı ağırlıklı artistlerden bahsetsek de aslında K-pop yıldızları daha popüler desek yanlış olmaz. Yani artık K-pop sanatçıları da dünyaca ünlü bir konuma sahip. 

K-pop sanatçılarının küresel anlamdaki önemini dünya turlarından da görebiliriz. Bigbang grubunun ikinci dünya turu olan "Made World Tour" K-pop tarihinin en büyük dünya turu olarak biliniyor. Grup Nisan 2015'te başladığı turu Mart 2016'da tamamladı ve tur kapsamında 15 ülkede 66 konser verdi. 

Bts, 2019 senesinde "Love Yourself" dünya turu kapsamında 14 ülkede 62 konser verdi ve 2 milyon 19 bin 800 hayran ile bir araya geldi. Exo'nun Mart 2015 - Mart 2016 arasında bir sene süren dünya turunda 12 ülke, 25 şehirde toplamda 740 bin fan ile bir araya gelindi.

Önemli K-pop işbirlikleri:

• Bts & Coldplay - My Universe
• Bts & Nicki Minaj - Idol
• Nct 127 & Lay & Jason Derulo - Shut Up and Dance
• Nct Dream & Hrvy - Don't Need Your Love
• Blackpink & Lady Gaga - Sour Candy
• Blackpink & Dua Lipa - Kiss and Make up
• Monsta X & French Montana - Who Do You Love

BÜYÜK SOSYAL MEDYA ETKİSİ

2010'lar K-pop ve Twitter için karşılıklı büyümenin başlangıcı oldu. Bugün, #KpopTwitter hayran topluluğu, platformdaki en büyük ortak ilgi alanı grubu halini aldı. Yalnızca 2020'de, küresel olarak yaklaşık 6,7 milyar K-pop ile ilgili tweet vardı. Bunu perspektife koymak gerekirse, koronavirüs pandemisinin ilk beş ayında K-pop hakkında covid-19'dan yüzde 28 daha fazla tweet vardı. Ve ilgi gittikçe artıyor. 

Twitter kullanıcıları son 12 ayda K-pop hakkında bir önceki yıla göre yüzde 23 artışla 1,4 milyar tweet daha attı. K-pop etiketleri, içeriklerini küresel olarak tanıtmanın yenilikçi yollarını buldu. Pazarlama stratejilerinden biri, telif haklarından vazgeçip şarkı ve albümleri satın alınabilir hale geldikleri anda YouTube'ta yayınlanmak üzere hazırlamaktı.

YouTube'taki müzik videoları da K-pop'un dünya çapındaki hayranların ilgisini çekmesine yardımcı oldu. Birbirinden değişik ve renkli müzik videoları ile dikkat çekici hikayeler anlatan sanatçılar ve gruplar daha geniş kitlelere ulaşıyor. Youtube'da ilk 24 saatinde en çok izlenen 10 müzik videosundan dokuzu, 13 Temmuz itibariyle K-pop grupları Blackpink ve BTS'nin şarkıları. K-pop olmayan tek şarkı Taylor Swift'in "ME!" 8 numarada.

'TIKTOK' RÜZGARI

Tabii bunlar dışında viral kültürü diye de bir gerçek var. Özellikle günümüzün revaçtaki uygulaması olan Tiktok'da kullanılmış bir K-pop şarkısının şarkıcıyı, şarkıyı veya kültürü bilmeden sadece kulak aşinalığı ile birçok K-pop dinleyicisi olmayan kişiler tarafından kullanıldığı görülüyor.

Hayranlar, sosyal medyayı K-pop yıldızlarının kişisel yaşamlarına göz atmak için kullandıkça, bu sanatçılara daha bağlı ve sadık hissediyorlar ve bu da katılımı daha da artırıyor. Bunun yanı sıra hayranlar sosyal medyayı sanatçıları desteklemek ve fandom kültürünü yaymak için kolektif bir amaçla kullanıyor. Ödül törenleri, oylama dönemleri, yeni şarkı ya da müzik video yayınlanma dönemlerinde atılan tweetlerle ve açılan hashtagler ile güçlü bir birlik kuruluyor. Hep birlikte destek gösterme, sevdikleri sanatçıların daha başarılı olması yönünde emek veriyorlar. 

Aslında bunu sadece K-pop için de yapmıyorlar. Yaşanan toplumsal olaylara dikkat çekmek için haberleri daha hızlı bir şekilde yaymaya yardımcı oluyorlar. Örneğin herhangi bir ülkede yaşanan doğal afetler, depremler, ırkçılığa karşı protesto gibi konularda daha fazla kitlelere ulaşılmasında çok önemli bir yer taşıyorlar. 

GEORGE FLOYD İÇİN BİR ARAYA GELDİLER

George Floyd'un öldürülmesinin ardından çeşitli fandomlar yardım için bir araya geldi ve olayın daha dikkat çekici olmasında yardımcı oldular. BTS'in ARMY olarak bilinen fandomu, Black Lives Matter ve NAACP gibi organizasyonlar için 1 milyon dolardan fazla para topladı. Hayranlar, BTS'in bağışladığı parayı eşleştirmek amacıyla #MatchAMillion hashtag'ini kullanarak bu çabayı koordine etti.

K-pop hayranları internetteki en büyük, en organize, en hızlı gruplardan birisi. Başaracakları ortak bir hedefleri olduğunda bu hedefe ulaşana kadar ellerinden gelenin fazlasını yapıyorlar. Mayıs ayında hayranlar gücünü BTS’in son hiti “Butter”ı tanıtmak için kullandılar. Single, büyük ölçüde Twitter'daki konuşmalar sayesinde YouTube'da ilk 24 saat içinde 108 milyondan fazla izlendi, hayranlar lansman gününde single hakkında 31 milyondan fazla tweet attı.

Küresel anlamda en çok kullanılan sosyal medya mecralarının dışında sadece K-pop üzerine hazırlanmış birçok farklı uygulama bulunuyor. Örneğin Vlive uygulaması Koreli sanatçıların canlı yayınlar açtığı veya önceden çektikleri programları yayınladıkları pratformlardan bir tanesi. Özellikle pandemi döneminde dünya turlarının askıya alınması sebebiyle sanatçılar bu uygulama üzerinden canlı ve bant yayın olarak hayranlarına çevrimiçi konser imkanları sağladı. Canlı olarak yayınlanan konserlere kamera ile katılıma açık olan bazı şovlarda hayranlar bulundukları yerlerden kamera ile bağlanarak sahne arkasında bulunan büyük ekranlarda pencereler halinde konser ortamına katılma fırsatı yakaladı. 

Lysn isimli uygulama farklı şirketlerden grup üyelerinin fanlarıyla direkt olarak mesajlasmasını sağlayan bir uygulama. Belirli bir ücret karşılığında üyelik satın alınması sonucunda seçilen artist kendi paketini satın almış olan hayranlara özel mesaj gönderiyor ve böylece hayranlar sevdikleri sanatçı ile birebir görüşüyormuş gibi hissediyor. 

K-POP GRUP SİSTEMİ

Öncelikle bahsedilen K-pop grupları bir şirket altında çıkış yapıyor. Şirketten şirkete konsept, staj sistemi, tarz değişikleri söz konusu. Kpop yıldızı olmak isteyen gençler eğer şirketin belirlemiş olduğu kriterler doğrultusundaki seçmeler sonrası şirket stajyeri olmaya hak kazanırsa detaylı bir eğitim süreci kendilerini bekliyor. Aslında stajyerlik sürecinin belirli bir süresi yok, zira Bigbang grubundan G-Dragon 11 yılın ardından çıkış yapmasına rağmen, LoonA'dan Olivia Hye sadece 1 günlük stajyerlik sonrasında çıkış yapmıştı. 

Şirketler genellikle en az 1-2 sene aralıklar ile yeni grup çıkartıyor. Bu süre boyunca da yeterli gelişimi göstermiş stajyerler arasından seçim yaparak grubun üye sayısını belirliyorlar. En az 2 en fazla 23 olmak üzere grup sayıları da değişiklik gösteriyor. Örneğin AKMU grubu kardeşlerin üye olduğu iki kişilik bir grupken, içlerinde farklı alt gruplara ayrılan NCT grubunun üye sayısı güncel olarak 23. 

Bazen de gruplar daha çıkış yapmadan insanlar arasında bilinsin diye şirketler belirli yarışmalar düzenliyor. Bunlar ya bir grup için hangi üyelerin seçileceğiyle ilgili oluyor ya da iki grup arasından önce kimin çıkış yapacağı hakkında oluyor. Örneğin 2013 senesinde YG Entertainment "WIN: Who Is Next" isimli yarışma programı ile Team A ve Team B olarak iki grubu karşılıklı yarıştırarak aralarından birinci olan Team A'i 2014 yılında Winner ismiyle çıkarttı. 

Üyelerin grup içinde pozisyonları da bulunuyor. Genellikle bunlar; lider, ana vokal, ana dansçı, ana rapçi, grup yüzü gibi pozisyon olarak öne çıkıyor. Grubun lideri genellikle ya en büyük üye ya da şirkette en uzun süre stajyerlik yapmış kişi oluyor. Fakat bazen bu pozisyonlar bulunmayabiliyor. Örneğin Tomorrow by Together grubunda lider dışında bir pozisyon bulunmamakta. 

Sanatçılar bazen oyunculuk çıkışı da yapabiliyor. Başta web dizilerinde başrol veya televizyon ana dizilerinde yan karakterle başlayarak ilerleyen zamanlarda çok daha büyük rollerde karşımıza çıkıyorlar. Aynı zaman official soundtrack (OST) denilen dizi-film müziklerinde de yer alarak popüleritelerini katlayabiliyorlar. 

GLOBAL'E DOĞRU

K-pop son yıllarda daha popüler bir noktada olsa da yıllar içinde uluslararası anlamda birçok dönüm noktası olduğunu söylemiştik. 2000'ler başından itibaren Amerikan pazarında boy gösterme fırsatı yakayan bazı sanatçılar bulunuyor. 

Rain 1998'de yapmış olduğu çıkışından 9 sene sonra 2007 senesinde Amerika çıkışını gerçekteştirdi. Olayın ilginç yanı o dönemin Time 100 listesinde Stephen Colbert'ı yenerek liste birincisi olmasıydı, bu olay kendisine uluslararası anlamda bir tanınmışlık sağladı. 

BoA ve Rain, Kore'nin gördüğü solo idoller arasında en iyisi. İkisi de şarkı söylemeleri ve dans etmeleriyle tanınıyor ve ikisi de Amerika Birleşik Devletleri'ne gidiyor. BoA, 2008'de İngilizce albüm BoA ile bir albüm yayınlayarak Amerikan pazarına girmeyi denedi. Albüm ve şarkılar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Billboard listelerinde ve birkaç yabancı listede yer aldı. BoA, Times Meydanı'ndaki MTV Stüdyolarında sahne aldı ve 2008 Jingle Ball'da göründü.

Belki de en cüretkar olanı Wonder Girls, kendilerini Amerikan çıkışına adadı. Kız grubu "Tell Me" ve "Nobody" gibi bağımlılık yapan hitlerle başarıya ulaşmıştı ve JYP Entertainment beş üyeli grubun ABD'de başarılı olacağına karar verdi. Üyeler, şarkılarından bazılarını İngilizce olarak yayınladı ve 2009'da The Jonas Brothers ile açılış grubu olarak turneye çıktı. 

Nobody şarkısının İngilizce versiyonunun yayınlanması ile Billboard Hot 100 listesindeki ilk Güney Koreli grup olmuşlardı. "Nobody" ile listeyi ilk kez kırdığından bu yana Billboard Hot 100 listesine en az sekiz kez girdiler ve K-pop ihracatı Güney'de balon gibi patladı. Kore'nin müzik endüstrisi 5 milyar dolarlık etkileyici bir endüstriye ulaştı. 

İki Koreli-Amerikalı üyeyle Girls Generation (Jessica'nın gruptan ayrılmasından sonra sadece bir üye), Güney Kore ve Asya'daki en popüler kız gruplarından biri, Amerika Birleşik Devletleri ve Hollywood'un cazibesine karşı koyamadı. Girls' Generation 2011 yılında Universal Music Group ile ABD'de anlaşma imzaladı ve grup ertesi yıl orada The Boys'un tanıtımını yaptı.

REKOR ÜSTÜNE REKOR

İlk etkinliğini 2012'de Los Angeles'da yapan KCON, küresel bir K-pop müzik festivali. İlk yılında 20 bin kişinin katıldığı festival 2014'e gelindiğinde katılımcı sayısı iki katına çıkmıştı bile. YG Entertainment'ın 2NE1'i ABD'de solo şovlar düzenleyen ilk K-pop kız grubu olurken, şimdiki dev erkek grubu Big Bang (2012'deki Alive ile Billboard 200'de listelere giren ilk idol grubu) bir dünya arena turuna çıktı; o kadar popüler oldu ki Los Angeles, New Jersey ve Londra'da tarihler eklendi.

Music Bank isimli haftalık müzik şovu her sene farklı bir ülkede gösteri yapıyor. 2013 senesinde Türkiye'ye de gelen program dahilinde dönemin en popüler gruplarından Super Junior, MBLAQ, Beast, F.T. Island, miss A ve Ailee İstanbul'da hayranlarıyla buluşmuştu. 2015 senesinde ise ABU Müzik Festivali vesilesiyle Cnblue İstanbul'da konser vermişti.

2016'da yayınlanan Wings albümünden sonra önemli bir popülerite elde eden BTS, 2017'nin başlarında, Billboard Müzik Ödülleri'nde En İyi Sosyal Sanatçı ödülünü kazandılar. Beş ay sonra, Ekim 2017'de, grubun beşinci EP'si Love Yourself: Her, Billboard 200'de 7 numaraya ulaştı, o sırada bir K-pop grubunun listeye yerleştirdiği en yüksek rakam.

Ağustos 2016'da çıkış yapan Blackpink, K-pop'un en kurnaz başarılarından birini gerçekleştirdi: sadece bir avuç şarkıyla dünyanın en büyük kız grubu olmak. Grup 2019'da Coachella'da sahne alan ilk K-pop grubu olmasının yanı sıra "Ddu-Du Ddu-Du" müzik videosu ile 1 milyar izlenmeye ulaşan ilk K-pop gurubu oldu.

Saydığımız bu başarılar dışında da her geçen gün birçok grup yeni başarılara imza atıyor. Sosyal medya platformları vesilesiyle popüleriteleri uzun yıllar devam edecek gibi gözüküyor. Kore popu rekor sürede milyarlarca dolarlık bir güç haline geldi ve müzik endüstrisi asla eskisi gibi olmayacak.

Derleyen: Dilay Hatip