“Cenaze araçları yeterli değildi. Bir gece önce ölenler kamyonlarla toplanıyordu.
Vebanın kendisinden daha korkutucu idi veba ölümlerinin kanıksanması.”
1957 yılında Nobel ödülü alan Albert Camus, “Veba” adlı yapıtında, böyle diyordu.
*
Covid-19 olanlar uzun süredir, günde 30 binler, ölenler ise 200 kişi dolayında.
Reyiz’i 19 yılda kanıksadığımız gibi, Covid-19’u kanıksamış görünüyoruz. Bu, çok tehlikeli bir gelişme.
Oysa pandeminin ilk döneminde bu sütunlarda, “Reyiz’den değil virüsten kork” diye naçizane uyarmıştık:
“Reyiz’den değil , virüsten kork!
Hani en çok Reyiz’den korkuyorduk.
Demek yalanmış! Reyiz mağduru belki yüzlerce hapis yatan var.
Ama Reyiz korkusundan öleni hiç duymadık. Demek, ‘Korku toplumu olduk!’ velvelesi de boşmuş.
Oysa virüs öyle değil. Ağzımızdan yel alsın, virüsün ucunda ölüm var!” (31 Mayıs 2020)
*
Covid-19’a bugüne dek binlerce kayıp verdik. Vermeye de devam ediyoruz.
Ama ne yazık ki artık ne milletin gündeminde ne de muhalefetin.
Ölenler öldükleriyle, yakalananlar da yakalandıklarıyla kalıyorlar.
Daha doğrusu kalamıyorlar.
Açıklandığına göre iyileşme olsa bile beyinde küçülmeye yol açıyormuş.
Saray’dan ve TC İletişim Başkanlığı’ndan da bu konuda çıt yok.
Belki de yaklaşan seçimler için bundan daha güzel bir müjde olmayacağı için.
*
Geçenlerde Merkezi Hekim Randevu Sistemi’ndeki hasta randevu aralıklarının 5 dakikaya düşürüldüğü açıklandı.
Doktorlar hastayı 5 dakika içinde muayene edecek, teşhis koyacak, ilacını yazıp gönderecek.
Bu belki de Covid-19’dan veya beyinlerinin büzülmüş halinden haberdar olup üzülmeyecek vatandaş için mutlu bir gelişme.
*
Hekimlerin dokunma, bakma, dinleme keskin bakışları, deneyimli elleri ve sadece steteskop kullanarak muayene etme dönemi tarihte mi kaldı?
Bu soruya “Hayır! Fiziksel muayenenin yerini hiçbir şey alamaz!” diyenler, fiziksel muayenenin önemi için mücadele verenler var.
Tomografi, ultrason, röntgen, sayısız laboratuvar testleri ve çok kısalan hekim ziyaretleri çağında fiziksel muayeneyi savunmak bir tür Donkişotluk.
Ama Stanford Üniversitesi Teorik Tıp Bölümü Profesörü Abraham Verghese bu mücadelenin öncülerinden.
YouTube’ta milyonluk takipçili TED konuşmaları ile mücadelesini sürdürüyor.
Verghese ancak kapsamlı bir fiziksel muayene ile hangi testlerin gerekli veya gereksiz olabileceğine karar verilebileceğini savunuyor.
Yoksa gereksiz yere, tıbbi görüntüleme cihazlarının radyasyonuna ve ağır maddi yüküne maruz kalınabiliyor.
Ona göre özenli fiziksel muayene hasta ile hekim arasındaki güven ilişkisi için şart.
Etiyopya’da Hintli bir anne-babanın çocuğu olarak dünyaya gelen Verghese, savaş patlak verince önce Hindistan’a sonra ABD’ye göç etti.
Tıp okudu. AIDS salgınının ilk döneminde henüz işe yarayan bir tedavi yok iken bu hastalığa yakalananlarla yakından ilgilendi.
“AIDS hekimliği, benim gibi kibirli birçok doktoru alçakgönüllü yaptı” diyor ve ekliyor:
“Bir keresinde ölüm döşeğindeki bir hastamın odasına girdiğimde uyandı. Ben istemeden gömleğini muayene olmak için açtı. Kendisini kurban olarak sunar gibiydi. Vücuduna dokunuyordum. Neyi dinlediğimi bile bilemiyordum. Ama böyle yapmakla ‘Seni asla bırakmayacağım. Senin acı içinde ve yalnız başına ölmene izin vermeyeceğim’ demek istiyordum. Bunun o da ben de farkındaydık.”
Prof. Verghese, hastalara bu duyguyu verebilecek bir test veya cihaz olmadığını, modern tıbbın teknolojiye çok fazla bel bağladığını anlatırken hekimliğin aynı zamanda bir sanat ve ulvi bir meslek olmaktan uzaklaştırıldığını da sözlerine ekliyor.
*
Siyaset, toplumsal rahatsızlıkları, tababet ise bireysel hastalıkları iyileştirmek içindir!
Ve hekimliğin ilk kuralı hastaya zarar vermemektir! Siyasetin ise böyle bir kuralı yoktur.
Siyaset yani iktidarlar düzelteyim derken topluma da bireye de ve elbette hekimlere de zarar verebilir.
Pandeminin hız kesmediği ortada iken “Hastalar için 5 dakika muayene süresi” hekim-hasta ilişkilerine de zarar verecektir.
Faturayı da iktidarın çok övündüğü sağlık sistemi ile hekimler ödeyecektir.
Bir başka gerçek de “Nakit Tıbbı”dır ki bu da bir başka yazının konusudur.
Zira “Hekimlerin yüzde 5’i geri kalan hekimlerin yüzde 95’inin adını lekeliyor”.
