Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf (TAKSAV) tarafından 1996’dan bu yana düzenlenen Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali’nin 25’incisi bu yıl 18-28 Kasım tarihleri arasında yapılıyor. Yurtdışından gelecek topluluklara, ülkemizdeki özel tiyatrolara, il ve ilçelerdeki belediye/şehir tiyatrolarına, üniversite tiyatrolarına ve amatör topluluklara açık olan festival, sahne sanatlarının çeşitli alanlarında atölye çalışmaları da içeriyor. 2020 ve 2021 yıllarında pandemi nedeniyle yapılamayan festivale 33 topluluk katılıyor.

COVID-19 salgınının getirdiği çekinceler ve Amerikan Doları’nın Türk Lirası karşısındaki yükselişi sonucunda yurtdışından gelen toplulukların çok azaldığı, ucuza kotarılabilen tek kişilik oyunların önemlice bir yer kapladığı festivalden bu yazıda yapılacak örneklemeler, katılan toplulukların yarısına değinebilecek. 

Festivalin açılışı 18 Kasım’da “Celile” ile yapılıyor. Ali Yalçıner’in yazıp yönettiği, Ayşegül Yalçıner’in oynadığı bu tek kişilik oyunda (Kadıköy Halk Tiyatrosu) Osmanlı döneminin ilk kadın nü ressamı olan, Nâzım Hikmet’in annesi Celile Hanım’ın yaşamı boyunca sürdürdüğü savaşımlar konu ediliyor.

AZERBAYCAN’DAN BİR AZİZ NESİN KLASİĞİ

Festivalin sürpriz oyunu Azerbaycan Ağdam Devlet Dram Tiyatrosu’nun sunacağı “Öldürsene Canikom” adlı Aziz Nesin klasiği. “Al Canımı, Ağrın Alım” başlığını taşıyan yapıt, gaz vanalarını kontrol bahanesiyle evlere girerek yalnız yaşayan kadınlara tecavüz ettiği söylenen teknisyenin gelişini umutla bekleyen iki yaşlı kadını anlatıyor.

“Ödüllü Sanatçı Masa Tenisi Oynuyor” başlıklı gösteride, Almanya’da 2022’de Giennale Kunstpreis (en iyi sanatçı) ödülünü kazanmış olan Burçak Konukman, pandemi sonrası ortamına da değinen 20 dakikalık bir performans sunuyor.

Karma Sahne (Samsun) festivale Sophokles’in ünlü trajedisi “Antigone” ile katılıyor. İnançları adına devlet gücüne kafa tutan soylu genç kızın trajik öyküsünü, bir başka antik Yunan klasiği izliyor: Başarılı üniversite topluluklarından Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları (BÜO), Aristophanes’in, kadınların savaşı sona erdirmek için “dişi” güçlerini birleştirmelerini anlatan “Lysistrata”sını sahneye getiriyor. 

Jean-Paul Sarte’ın Euripides’ten uyarladığı “Troyalı Kadınlar” Ankara Çankaya Sahne yapımı olarak sunuluyor. Oyun, Truva Savaşı’nda yenik düşen kentte kadınlarla çocukların yaşadığı acıyı canlandırıyor. 

YERLİ OYUNLAR ÇOĞUNLUKTA

Yerli yapımlar arasında bir Güngör Dilmen klasiği yer alıyor. Anadolu’nun tarihi boyunca topraklarımızda yaşamış kadınları anlatan tek kişilik “Ben Anadolu”yu Ayça Bingöl yorumluyor (Mam’Art Tiyatro, İstanbul). 

Kımız Bozkır’ın H. Taner-A. Ağaoğlu-V. Öngören’in oyunlarından derlediği tek kişilik “Hayatta Roller/Rollerde Kadınlar” bir İnsanart Tiyatro (İstanbul) yapımı. Bir başka tek kişilik oyun da Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu’ndan (BGST) geliyor: “Son Çağrı” havaalanında yaşamı ve geçmiş yolculuklarıyla hesaplaşan, İlker Yasin Keskin’in iki başka yazarla birlikte kotardığı ve oynadığı tek kişilik bir oyun.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” oyununu ücretsiz olarak seyirciyle buluşturuyor. Yeşim Dorman’ın yazdığı -Ankara Tiyatro Fabrikası yapımı- ‘Yadigar Yurdum; Uzakta Kalan Aşkım’ oyununda, savaşın yurtlarından ettiği Rumların dramı canlandırılıyor. Ankara Kulis Sanat Tiyatrosu da Lope de Vega’nın “Çılgın Dünya”sını İlham Yazar’ın sahne düzeniyle sunuyor.

İL VE İLÇE TİYATROLARINDA RENK ÇEŞİTLİLİĞİ 

Bolu Bölge Tiyatrosu Onur Yamak’ın imzasını taşıyan, tek kişiyi iki kişinin oynadığı “Juliet” ile sahnede. Fethiye Belediye Tiyatrosu Edward Albee’nin New York’ta Central Park’ta geçen ünlü yapıtı iki kişilik “Hayvanat Bahçesi Masalı”nı sunuyor. Sinop Sakin Tiyatro Muzaffer İzgü’nün “Lütfen Kızımla Evlenir misiniz” oyunuyla katılıyor festivale. Tarsus Belediyesi Şehir Tiyatrosu Marius von Mayerburg’un “Çirkin” oyunuyla geliyor. Diyarbakır Şano Nan Performance topluluğunun çalışması olan “Çöplük Köpeği” Kürtçe sergileniyor. Festivalde yer alan iki çocuk oyunu ise Bursa Çek Sanat Tiyatrosu yapımı -Shakespeare’den uyarlanan- “Fırtına” ile Çizgi Kukla Tiyatrosu (İstanbul) yapımı “Yaramaz Kediler”.

Yazıyı, amatör bir topluluk olan Ankara Barosu Tiyatrosu’nun sunacağı zorlu bir oyunla, Bertolt Brecht’ten uyarlanmış “Üç Kuruşluk Opera” ile noktalayalım.

İyi seyirler!