14 Kasım Dünya Diyabet günü olarak geçiyor. Yüzyılın en büyük sorunlarından biri olduğunu söyleyebilir miyiz? Rakamlar bunu gösteriyor. 2023 itibarıyla dünya genelinde diyabet hastalığına sahip yaklaşık 500 milyon insan olduğu tahmin ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Diyabet Federasyonu'na (IDF) göre, bu rakamın 2045 yılına kadar 700 milyonu aşması bekleniyor. Diyabetin, özellikle Tip 2 diyabetin, dünya genelinde hızla arttığı ve gelişen ülkelerde yaygınlaştığı gözlemleniyor. 2023 yılı itibarıyla Türkiye'de diyabet hastası sayısının yaklaşık 7 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor. Ve bir de şunu ekleyelim ki, diyabet olduğunu bilmeden yaşayan, tanı almamış da milyonlar vardır. Giderek artmasının sebeplerini ve hayatımızda neleri değiştirirsek önleyebileceğimizi konuşalım bugün.
DİYABETİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Önce bu belirtileri hatırlatmak istiyorum ki sizde de var ise lütfen en yakın hekime başvurun.
1. Ağız Kuruluğu ve Sık İdrara Çıkma
2. Açlık Hissi (Polifaji)
3. Yorgunluk ve Halsizlik
4. Ağızda Tatlımsı Bir Tat
5. Görme Sorunları
6. Yavaş İyileşen Yaralar ve Enfeksiyonlar
7. Cilt Problemleri
8. Sinirlilik ve Ruh Hali Değişiklikleri
9. Ağız Kokusu
10. Zayıflama
11. El ve Ayaklarda Uyuşma veya Karıncalanma
DİYABETİN ERKEN BELİRTİLERİ
• Bu belirtiler, özellikle Tip 2 diyabetin başlangıç aşamalarında hafif olabilir ve genellikle ihmal edilir. Ancak, Tip 1 diyabet genellikle daha ani başlar ve belirtiler hızla gelişir.
Şekerinizi en son ne zaman ölçtünüz? Bugün bir ölçüm yapmaya ne dersiniz?
Evde yapılan ölçümler de bir bilgi veriyor. Siz bu rakamların farkındaysanız bir hekim ve diyetisyen kontrolüne girmeniz gerekiyor. İşte bu rakamlar...
• Normal: 70–99 mg/dL (3.9–5.5 mmol/L)
• Prediyabet (bozulmuş açlık glikozu): 100–125 mg/dL (5.6–6.9 mmol/L)
• Diyabet: 126 mg/dL ve üzeri (7 mmol/L ve üzeri), testin 2 kez pozitif çıkması durumunda diyabet tanısı konur.
Not: Açlık kan şekeri, en az 8 saatlik bir açlık sonrasında ölçülen değeri ifade eder.
DİYABET OLANLAR NASIL BESLENMELİ
Küçük değişiklikler ile diyabete karşı gelmek mümkün. Peki diyabete karşı neler yapmalısınız? Diyabete karşı nasıl beslenmelisiniz? Neler yemeli, neler yememelisiniz?
• Porsiyonlarınızı azaltın ama ihtiyacınızı da karşıladığından emin olun. En az 1 kez diyetisyeniniz ile bu konuyu görüşün.
• Şeker içeren her şey ( tatlılar, hamurişleri, içecekler…) evet güzel tatlar ama ne kadar azaltırsanız o kadar iyi. Haftada 1’i geçmeyin. Diyabet riski var ise bunu tamamen şekersiz tatlara çevirin.
• Şeker yerine kullanılan meyveler de şekerinizi yükseltir. Bu sebeple, tatlıyı azaltmakta zorlanıyorsanız meyveli değil , doğal tatlandırıcı olan stevyalı ürünler olabilir. Agave ve akçaağaç şurubu yada hindistan cevizi şekeri gibi tatlandırıcılar da şekerinizi yükseltir.
• Yemeklere mutlaka 1 kase sebze ekleyin. Sebze yemeği, sebze salatası, yeşil salata.. Ne olur ise.. Önce salata ve sebze ile başlayın. Sonra protein ve en sona da karbonhidrat hakkınızı bırakın.
• Ne olursa olsun yürüyün.. Hareket sizi koruyacak en önemli ilaçtır.
• Muz, incir, üzüm, ananas, kavun, karpuz sağlıklı meyveler olsa da şekerinizi yükseltir. Ayda 1’den fazla yemeyin.
• Akşam yemeğinden sonra meyve yemeyin. Kültürel olarak çok alışkın olsak da.. Sevsek de diyabet açısından iyi bir fikir değil. Gece meyvesi yerine ille de birşey koymak isterseniz kabak çekirdeği yiyebilirsiniz.
