Bu kış Avrupa Birliği (AB) için gerçekten çok sert geçecek. Üye 27 ülke gidişattan çok kaygılı.
Rusya-Ukrayna savaşı dünyanın eksenini kaydırdı. Savaşta başrol oyuncularından Avrupa da için için kaynayan cephelerden biri.
Savaşın başında hesabını Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu sonbahar geri çekileceğine göre yapan Avrupa, ne yazık ki otoriter rejimlerin ne kadar dayanıklı olabileceğini gözden kaçırmış gibi görünüyor.
Hem ekonomik kriz nedeniyle kendi içlerinde huzursuz olan hem de savaşın yarattığı yokluklarla yüzleşen Avrupa Birliği’nde yaşananlar tabii ki Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor.
Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşında farklı bir politika seçti. ABD ve AB’nin Rusya’ya karşı başlattığı yaptırımlara katılmayacağını başından açıkladı. İlk günlerde bunu arabulucuk amacıyla yapacağını söylese de son dönemde ilişkiler çok farklı bir boyutta ilerliyor.
Putin’in verdiği destek, artan dış ticaret dengesi de hem ABD’yi hem AB’yi endişelendirmeye başladı. Önce ABD, Türk şirketleri uyardı. Şimdi de sekizinci yaptırım paketiyle AB.
Son pakette AB yaptırımlarını delen Avrupalı şirketlere yardım eden yabancı şirketlere karşı da adımlar atılabileceği yer aldı. Bu adım aslında açıkça AB ile Gümrük Birliği Anlaşması olan Türkiye’ye yönelik atılıyor.
AB bu kaygılarını Türkiye’ye de iletti ve önümüzdeki günlerde bir çalışma grubu oluşturma kararı alındı.
TÜRKİYE’Yİ KAYBETMEK İSTEMİYORLAR
Çalışma Grubu toplantısının en kısa süre içinde yapılması planlanıyor. Brüksel’deki bazı AB uzmanlarına sordum. Amacın Gümrük Birliği nedeniyle Rusya’nın üçüncü ülke kanalıyla bazı stratejik mallara ulaşmasını önlemek olduğunu söylüyorlar. Türkiye’ye yaptırım konusu şimdilik sadece tartışılıyor. Bu noktaya gelinmemesi için AB’nin her yolu deneyeceği belirtiliyor ve “Şu aşamada Türkiye’yi kaybetmek istemiyorlar” yorumu yapılıyor.
Ancak AB raporuna da yansıdığı gibi eğer Rusya’ya yaptırımların Türkiye üzerinden delinmesi devam edecek olursa durum farklı olacak.
“Bu hem Gümrük Birliği’ne etki edebilir, hem de Türkiye’ye yönelik yeni yaptırımlar da ortaya çıkabilir” diyorlar.
Yaptırımlar konusunda fazla sert olmamalarını ise şuna bağlıyorlar:
“AB’nin dört yanında büyük siyasi krizler bekleniyor. Enerji fiyatları çok yükseldi, alışık olunmayan düzeyde bir pahalılık ve eleman sıkıntısı var. Bunun üzerine bir de Türkiye’de yeni cephe açmak çok işlerine gelmez ama mecbur kalınırsa yapılabilir.”
Kulis bilgisi olarak aktardığım bu bilgilere ek olarak bir de yıllardır Brüksel koridorlarına hâkim Kader Sevinç’i aradım. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Brüksel temsilcisi Sevinç’in yorumlarını sordum.
GÜVEN KAYBI YAŞANIYOR
Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya arasında arabuluculuğunun Batı’da başta takdir gördüğünü söylüyor Sevinç. Ancak zaman içinde Rusya’ya yakınlaşan görüntüler verilmesinin, yaptırımlar konusunda ayak sürünmesinin, Türkiye’nin konumlanışına dair derin bir sorgulamayı başlattığını söylüyor.
Özellikle de Şanghay iş birliği Örgütü toplantılarında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği fotoğrafın Türkiye’de “otoriter yönetim” fikrinin güçlenmesine yardım ettiğini söylüyor. Putin’le yakınlaşmanın yanı sıra Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılımını bloke etmesinin de güven bunalımını artırdığını ekliyor.
Bu arada yaptırım konusunun üye ülkeler arasında da ciddi huzursuzluk yarattığını da ekliyor Sevinç. İktidara yönelik AB çevrelerindeki algıyı ise şöyle açıklıyor:
“Erdoğan iktidarı kendisi gibi dünyadaki aşırıcı hareketler ve otoriter liderlerle hareket ederek Türkiye’nin uluslararası alanda güven duyulması güç bir aktör olarak algılanmasına neden oluyor. Elbette değişimi iyi okuyarak bir politika ve strateji geliştirmek şarttır. Uluslararası camiada kaybedilen güven duygusunun bedeli ise ülkeler ve yurttaşları için ağır bedeller getirir.”
Dünya hızla değişiyor. Soru şu: Yerimiz otoriter ülkelerin yanı mı demokrasi, şeffaflık hedefi olanların yanı mı?
Sevinç’in dediği gibi 2023 seçimleri her bakımdan bir Türkiye için bir kader seçimi olacak!
