Sistem ve yönetememe krizi
Mehmet Şakir Örs
Son Köşe Yazıları

Sistem ve yönetememe krizi

08.07.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Son dönemde ülkemizde yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasal sorunların temelinde sistem krizi var. Yönetenler tarafından bu olgu bir türlü kabul edilmek ve görülmek istenmese de sonuçta gerçekler balçıkla sıvanamıyor. Zorlama yöntemlerle ve gerekçelerle yaşanan süreci anlamak ve anlatmak mümkün olmuyor. Ekonomik kriz, siyasal krizi tetikliyor ve giderek bir sistem krizine dönüşüyor. Kısacası, Türkiye bu yeni sistemle yönetilemiyor. 

Türkiye’nin parlamenter demokratik sistemden uzaklaşması, adına ne denirse densin, özünde çağdaş demokrasi olmayan otoriter yönetimlere sürüklenmesi; ülkeyi de, halkı da geriyor. Türkiye’nin üzerine uydurulmak istenen elbise, ölçü, ayar tutmuyor. 150 yıllık parlamenter sistem geleneğine sahip, 86 milyonluk Türkiye; bu yeni kalıba bir türlü sığmıyor, sığdırılamıyor. Zorlamayla tutturulmaya çalışılan dikişler, teyeller de zamanla atıyor! 

EKONOMİ DİKİŞ TUTMUYOR

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayı enflasyonunu yüzde 1.37 olarak duyurdu. Yıllık enflasyon ise yüzde 35.5 olarak ilan edildi. İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul’da enflasyon oranını haziran ayı için aylık bazda yüzde 1.77, yıllık bazda ise yüzde 44.38 olarak açıkladı. ENAG’ın hesaplamasına göre aylık enflasyon yüzde 3.05 oldu. 12 aylık artış oranı ise yüzde 68.68 olarak hesaplandı. Böylece TÜİK ile ENAG arasındaki hesaplanan enflasyon farkı yüzde 33.63 oldu. 

Maaş artışları TÜİK verilerine göre hesaplandığı için, memur ve memur emeklisi için yüzde 15.57, SGK ve BağKur emeklileri için yüzde 16.67 oranında olacak. Aslında çarşının pazarın mutfağın enflasyonunu vatandaş her gün kendi hayatında hesaplıyor. Gerçek oranlar yaşamın içinde şekilleniyor. Yüzde 25’lik doğalgaz zammının ilk 6 aylık dilime girmesin diye 1 Temmuz’a ayarlanması bile oldukça manidar. Maaş artışları daha ele geçmeden, başta akaryakıt olmak üzere birçok ürüne zam gelmesi ise vatandaşı adeta çileden çıkarıyor! 

EKONOMİDEKİ YANGIN

Ekonomideki yangın asıl dar gelirli kesimleri kavuruyor! Emekçiler ve emekliler alanlara çıkıyorlar. Halen TİS görüşmeleri devam eden kamu çalışanları, çeşitli eylemlerle seslerini duyurmaya çalışıyor. Sendikalar ve konfederasyonlar TÜİK verilerine inanmadıklarını ilan edip ücretlerde hakça artış talep ediyor. DİSK-AR, emekçinin enflasyon kaybını 218.3 milyar TL olarak hesaplıyor. Başta CHP Genel Başkanı Özgür Özel olmak üzere, siyasal ve toplumsal muhalefet; asgari ücrete ara zammın mutlaka yapılması gerektiğini vurguluyor. 

Ülkemizin dış ticaret açığı büyüyor. Haziran ayında Türkiye’nin ihracatı 20.5 milyar dolar, ithalatı 28.7 milyar dolar oldu. İhracat yüzde 8 artarken ithalat yüzde 15.3 arttı. Böylece dış ticaret açığı yüzde 38.8 yükselişle 8.2 milyar dolar oldu. Bu veriler, ekonomideki kırılganlığın artacağını ifade ediyor. Ne yapılırsa yapılsın, sonuç olarak ekonomi dikiş tutmuyor. Bunun temelinde de güven sorunu ve yönetim sisteminin ekonomideki, siyasetteki olumsuz yansımaları yatıyor. Ekonomideki yangın elbette en çok da yoksulları vuruyor. Avrupa İstatistik Ofisi’nin verilerine göre, ülkemiz yoksullukta Avrupa’nın zirvesine yerleşti. 

ORMANLARDAKİ YANGIN

Ekonomideki yangının ceplerimizi yaktığı gibi, orman yangınları da yüreklerimizi yakıyor. Geçtiğimiz günler, İzmir ve çevresi için adeta kâbus gibiydi. Birçok yerde ardı ardına orman yangınları yaşandı. Geçtiğimiz yıllarda yaşananlardan gereken derslerin çıkarılmadığı ve yeterince hazırlık yapılmadığı bir kez daha acı biçimde görüldü. Böylece sistem ve yönetememe krizinin bir başka yansıması daha ortaya çıktı. 

İşin ilginç yönü, özelleştirilen elektrik dağıtım siteminin hayatın geçekliğinde yol açtığı sorunlardı. Özel şirketlere devredilen enerji hatlarında gerekli yenileme, bakım ve denetleme yeterince yapılmıyordu. Bu durum aşırı sıcak ve rüzgârın da etkisiyle yangınlara yol açıyordu. Bunu en çarpıcı ifade eden de İzmir Valisi Dr. Süleyman Elban oldu. Yöredeki yangınların elektrik hatlarından kaynaklandığını açıkladı. İzmir’de ve çevresinde yaşananlar; hem elektrik dağıtımına hem de orman yangınları ile mücadeleye, kamucu bir bakışı ve yaklaşımı zorunlu kılıyor. 

***

Gazetemizin uzun yıllar Ege Bölge Temsilciliği’ni yapmış, usta gazeteci; değerli meslek büyüğümüz ve yarım asırlık tanışımız, dostumuz Hikmet Çetinkaya’yı kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Ailesinin, dostlarının ve hepimizin başı sağolsun.

İlgili Konular: #ekonomi

Yazarın Son Yazıları

Egeliler ‘Hadi gari’ diyor!

Ege ve Egeli ile özdeşleşmiş bir ifade vardır. Egeliler günlük yaşamda çok sık “Hadi gari” sözcüklerini kullanırlar. Bu ifade, içinde bulunulan duruma göre bazen bir hayret ifadesidir bazen de bir hareketlenme çağrısıdır.

Devamını Oku
05.12.2025
Halkın bütçesi

Bütçe görüşmeleri ve tartışmaları, ekonomi-politik değerlendirmeler açısından büyük önem taşır.

Devamını Oku
02.12.2025
CHP kurultayı ve Ege

Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 39. olağan kurultayı, bugün Ankara’da toplanıyor. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde neredeyse bütün Batı Anadolu’yu CHP kırmızısına boyayan Egeli seçmenlerle CHP arasında çok köklü ve güçlü bağlar var.

Devamını Oku
28.11.2025
Umut ve direniş kurultayı

Günlerdir İBB iddianamesini ve CHP’ye yönelik yargısal kuşatmayı tartışıyoruz.

Devamını Oku
25.11.2025
Ekolojik yaşam savunucuları

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP30) Brezilya Belem’de çalışmalarını sürdürürken ülkemizin ekolojik yaşam savunucuları da alanlara çıkıyorlar.

Devamını Oku
21.11.2025
Umudu örgütlemek ve büyütmek

Küresel kapitalizmin neden olduğu ve otoriter siyaset anlayışlarının daha da ağırlaştırdığı iktisadi ve siyasal bunalımlar, bütün dünyada katmerlenerek devam ediyor.

Devamını Oku
18.11.2025
Asfalyalar atmasın!

Kış mevsimi kendini hissettirmeye başladı. Kış mevsiminin oldukça zor ve zorlu koşulları var. Öncelikle ısınma ve giyinme giderleri dar gelirli ailelerin belini büküyor. İçinde bulunduğumuz koşullarda elektrikle ısınmaya çalışmak, aile bütçeleri açısından başlı başına bir yıkım haline geliyor.

Devamını Oku
14.11.2025
Küresel adaletsizlik ve otoriterlik

Emperyalizme karşı duruşun ve mücadelenin simgesi, Kurtuluş Savaşı’nın önderi Mustafa Kemal Atatürk’ü; vefatının 87. yılında saygıyla andık, anıyoruz.

Devamını Oku
11.11.2025
Yerele darbe!

Bir zamanlar yereli güçlendireceğiz, yereli daha çok yetkilendireceğiz diyerek iktidara gelenler, son dönemde tam tersi işlere yöneliyorlar.

Devamını Oku
07.11.2025
CHP ile uğraşmayı bırakın!

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk genel başkanı olduğu CHP, Cumhuriyetin kurucu ve ülkemizin birinci partisi.

Devamını Oku
04.11.2025
Doğa ve iklim uyarıyor!

Son dönemde doğa ve iklim koşullarındaki gelişmeler, değişimler günlük hayatımızı derinden etkilemeye başladı. Deprem tehlikesi ve iklim krizi artık hepimizi daha çok ilgilendiriyor. İzmir ve Ege Bölgesi de bütün bu gelişmelerden alabildiğine etkileniyor.

Devamını Oku
31.10.2025
Cumhuriyet ve demokrasi

Demokrasi, Cumhuriyetle birlikte düşünülmesi ve birlikte anılması gereken çoğulcu, halkçı yönetsel sistemdir, anlayıştır. Her ikisi de birbirini bütünler ve tamamlar.

Devamını Oku
28.10.2025
Ege’nin Cumhuriyet sevdası

Yeni bir Cumhuriyet bayramı kutlaması daha yaklaşıyor. Başta Ege ve Egeliler olmak üzere bütün halkımız, Cumhuriyetin 102. yaşını coşkuyla kutlamaya hazırlanıyor.

Devamını Oku
24.10.2025
‘Asgari’ hayatlar

Yıl sonu yaklaşırken çalışanların ve emeklilerin büyük çoğunluğunu yeni yıl maaş artışlarının telaşı sarar.

Devamını Oku
21.10.2025
Tarım ve gıda, temel sorun

Dün 16 Ekim Dünya Gıda Günü’ydü. Bu anlamlı gün nedeniyle uzmanlar ve ilgili kuruluşlar konuyla ilgili açıklamalar yaptılar.

Devamını Oku
17.10.2025
‘Metal fırtına’

Türkiye’nin emek tarihinde metal emekçilerinin çok ayrı bir yeri vardır.

Devamını Oku
14.10.2025
CHP’de il kongrelerinden olağan kurultaya

Türkiye’nin kurucu-ülkenin 1. partisi Cumhuriyet Halk Partisi, kongreler ve kurultay sürecini yaşıyor. Önce mahalle delegelerinin seçimi ile başlayan süreç, ilçe kongreleri ile devam etti. Şimdi sırada il kongreleri var.

Devamını Oku
10.10.2025
Halk siyaseti

TBMM’nin açılışı sonrasında ortaya çıkan fotoğraflar, siyaset çevrelerinde tartışılmaya devam ediyor.

Devamını Oku
07.10.2025
Halk silkeleniyor!

İktidarın muhalif belediyeleri yönetsel açıdan kuşatması ve mali olarak silkelemesinin faturası doğrudan halka çıkıyor. Muhalif belediye başkanlarınca yönetilen kentlerde yaşayanlar, bu silkelemelerden alabildiğine etkileniyorlar.

Devamını Oku
03.10.2025
Derin yoksulluk

Ülkemizde büyük çoğunluğun temel gündemini ekonomik sorunlar oluşturuyor.

Devamını Oku
30.09.2025
Toprağıma, zeytinime dokunma!

Ege’de çevre sorunları ile birlikte çevre mücadelesi de büyüyor. Özellikle Muğla yöresinde kömür ve maden çıkarma amaçlı doğaya müdahaleler sürüyor. Ege’nin simge ağacı zeytin başta olmak üzere tarım ve orman alanları zarar görüyor. Verimli tarım toprakları yok ediliyor.

Devamını Oku
26.09.2025
‘Ev-Genç’liler!

Geçmiş dönemlerde siyasal ve toplumsal alanlarda gençlikten söz edilirken usa önce “Dev-Genç” gelirdi.

Devamını Oku
23.09.2025
Üreticiye darbe üstüne darbe!

İçinde bulunduğumuz aylar, Ege’nin tarım kesiminde hasat dönemidir.

Devamını Oku
19.09.2025
Siyasal direniş

Ülke ve halk olarak çok ilginç günlerden geçiyoruz.

Devamını Oku
16.09.2025
İktidar, İzmir’e kör ve sağır!

Ülkemiz genel anlamda zor ve zorlu bir dönemden geçiyor. Başta siyasal ve toplumsal gerginlikler olmak üzere, pek çok sorun halkı olumsuz etkiliyor. Ekonomik-sosyal sorunların dayanılmaz ağırlığı, yurttaş çoğunluğunun günlük yaşamını adeta bir cendereye dönüştürüyor.

Devamını Oku
12.09.2025
Yeniden kurtuluş ve kuruluş

Bugün 9 Eylül İzmir’in kurtuluş günü

Devamını Oku
09.09.2025
‘Uçun kuşlar uçun İzmir’e doğru...’

Güz döneminin başlangıcı olan eylül ayını doğrusu çok severiz. Yaz aylarının aşırı sıcağından, rehavetinden, tatil havasından çıkışı ifade eder.

Devamını Oku
05.09.2025
Barış arayışı ve mücadelesi

30 Ağustos Ulusal Bağımsızlık Günü ile 1 Eylül Dünya Barış Günü’nü ardı ardına kutladık. Ulusal Kurtuluş Savaşı ile bağımsızlığını kazanmış ve Cumhuriyeti kurmuş bir ülkenin yurttaşları olarak ulusal bağımsızlık ve barış günlerini birlikte kutluyor ve ortaklaşa sahipleniyoruz.

Devamını Oku
02.09.2025
İzmir Fuarı, Cumhuriyetin halk okuluydu

İşte yine İzmir’in “fuar günleri” geldi. Bizler, İzmirliler olarak bir İzmir Enternasyonal Fuarı’na (İEF) daha ulaşmanın sevincini yaşıyoruz.

Devamını Oku
29.08.2025
‘Daima Demokrasi’

Dünyada otoriter liderler arttıkça ve otoriterlik tırmandıkça, demokrasinin değeri-önemi daha iyi anlaşılıyor.

Devamını Oku
26.08.2025
Aydın’da yeni dönem

Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu’nun CHP’den istifa edip iktidar partisine geçmesinin yankıları sürüyor.

Devamını Oku
22.08.2025
Emek vurgunu!

Ülkemizde emeğiyle, alın teriyle geçinmek zorunda olan geniş toplumsal kesimler, en zor ve zorlu dönemi yaşıyorlar.

Devamını Oku
19.08.2025
‘Üzüm bizim canımız...’

‘Üzüm bizim canımız...’

Devamını Oku
15.08.2025
CHP'de örgütsel yenilenme

Cumhuriyet Halk Partisi’nde (CHP) kongreler-kurultay süreci başlıyor.

Devamını Oku
12.08.2025
CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

CHP, Ege’de yeni döneme hazırlanıyor

Devamını Oku
08.08.2025
Mağduristan!

Bu iktidar döneminde, toplumda geniş kapsamlı mağduriyetler oluştu ve çok sayıda mağdur yaratıldı. Türkiye bir bakıma mağdurlar ülkesi oldu ve adeta “Mağduristan”a dönüştü! Üstelik son yıllarda mağduriyetler ve mağdurlar daha da artıyor.

Devamını Oku
05.08.2025
‘Susuz Yaz’

‘Susuz Yaz’

Devamını Oku
01.08.2025
Emekçinin, emeklinin çığlığı!

Ülkemizde ekonomik ve sosyal koşullar giderek ağırlaşıyor. Emekçiler ve emekliler için yaşam her geçen gün daha da çekilmez hale geliyor. Dar gelirli ve yoksul yurttaşlar, hayatın zorlukları ile başa çıkmakta zorlanıyorlar.

Devamını Oku
29.07.2025
Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Tarıma, tarımcıya vuran vurana!

Devamını Oku
25.07.2025
İktidarın açmazı

Siyasi iktidar, son dönemde izlediği politikalarla, başta kendi tabanı olmak üzere tüm seçmenlerin kafasını karıştırıyor.

Devamını Oku
22.07.2025