Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde sayıları yaklaşık 12 bin 700’e varan otomobil işçileri, ABD’nin tekelleri olan üç büyük otomobil şirketi; General Motors, Ford ve Stellantis’e karşı 15 Eylül’de greve başladı. Birleşik Otomobil İşçileri Sendikası (United Auto Workers-UAW) tarafından ilk kez aynı anda bu üç büyük otomobil şirketine karşı greve başlanılması, sendika tarihinde bir ilk olduğu kadar, Amerikan emek tarihinde de en kitlesel işçi eylemlerinden biri olarak kabul ediliyor.

İŞÇİLERİN TALEPLERİ

Ücret ve sosyal yardım kademelerinin ortadan kaldırılması, yaşam maliyeti planlamalarının yenilenmesi ve işçi ücretlerinin artırılması gibi talepleri içerisinde barındıran grev kararının, yetkili sendika UAW’nin başkanı Shawn Faintold tarafından da belirtildiği üzere “işçilerin talepleri karşılanıncaya kadar genişleyerek sürdürüleceği” vurgulanıyor. 2023 yılının ilk yarısında 12.1 milyar dolarlık kâr bildiren Stellantis şirketinin icra direktörü olan John Elkann’ın aynı zamanda Fiat Otomobil imparatorluğuna sahip İtalyan Agnelli aile şirketinin de varisi olması, işveren tarafının küresel ekonomik gücünü anlamamız açısından önemli bir anekdot olarak belirtilebilir.

Amerikan ve İngiliz basınının etkili yayınları arasında yer alan Jacobin ve Reuters’a göre John Elkann’ın Dicembre adlı şirkette yüzde 60, iki kardeşinin ise yüzde 20 hissesi bulunuyor. Forbes’a göre Elkann’ın kişisel net varlığı ise 1.7 milyar dolar olarak belirtiliyor. Dolayısıyla Amerika’daki metal işçilerinin başlattığı grev dalgası, sadece otomotiv sektöründeki tekellere karşı olmanın ötesinde dünya nüfusunun yüzde 1’lik zengin kesiminin dünya malının yarısına sahip olmasına karşı verilen bir mücadele olarak da ön plana çıkıyor. Nitekim, grevin yürütücüsü yetkili sendika UAW’nin başkanı Shawn Failtold da verdikleri mücadelenin “işçi sınıfının zenginlere karşı, sahip olmayanların sahiplere karşı ve milyarderlerin diğer herkese karşı savaşı” olduğunu vurgulayan açıklamalarda bulunuyor.

TÜRK METAL FIRTINASI KAPIDA

Amerikalı metal işçilerinin başlattığı kitlesel grevin yankıları tüm dünyadaki emekçilerin dikkatini toplarken Türkiye’deki metal işçileri de işveren sendikası olan Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile toplu görüşmelere başlıyor. 26 Eylül Salı günü başlayan görüşmeler, Türkiye’deki yaklaşık 154 bin metal işçisini kapsamasıyla ülkemizde gerçekleşen en kitlesel grup toplu iş sözleşmesi örneğini oluşturuyor. “Türkiye ekonomisinin lokomotifi” olarak kabul edilen metal işkoluna bağlı otomotiv üretiminin Türkiye ihracatında ilk sırada yer alması ve 2023 yılının ilk sekiz ayında otomotiv üretiminin yüzde 13 artarak 943 bin 609 adede ulaşması, üretimin esas sahibi işçilerin kazançtan alacakları pay beklentisini haklı olarak artırıyor. Türkiye’nin derin bir ekonomik kriz içerisinden geçtiği ve emekçilerin gün geçtikçe yoksullaştığı bir dönemde metal işçilerinin işveren karşısında kazanacağı zafer, diğer sektörlerdeki emekçilerin ücret artış taleplerine örnek olabilmesi açısından da büyük önem taşıyor.

Neoliberal finans krizinin ve COVID-19 salgınının tetiklediği dinamiklerin etkisiyle zor zamanlardan geçen küresel kapitalist sisteme karşı ABD’de ve Türkiye’de metal işçilerinin vereceği mücadelenin seyrini dikkatle takip etmek gerekiyor.

KAAN EROĞUZ

ARAŞTIRMACI