Büyük veri (big data), hızlı internet, sosyal medya ve yapay zekâ gibi olgular bir taraftan karar vericilere yeni olanaklar ve sanayide müşteriyi veya hedef kitleyi daha yakından tanımak için bilgiler vermeyi vaat etse de işin bir de karşıt yönü var. O da bu bilgilerin toplumsal manipülasyonlara ve kötü amaçlara alet edilmesi riski. 

Bugün birçok şirketin elinde eski totaliter devletlerin ellerindeki bilgilerden daha çok bilginin var olduğu bir gerçektir. Dijitalleşme, giderek siber uzayda milyarlarca sayfalık bilgilerin depolanmasına olanak sağlarken bir yandan da yeni gelişmelere katkıda bulunuyor. Şimdi artık gerçek dünyanın dışında bir de sanal dünya var. Artık gerçek toplumlarla bağlantılı bir de dijital topluluklar ortaya çıktı. Bu ise ortaya yeni bir tehlikeyi de getirdi: Dijital diktatörlük ve dijital faşizm.

KORKUTMA VE YILDIRMA

Dijitalleşmeyle birlikte faşizm yepyeni araçlara sahip oldu. Dijital ortamın getirdiği yeni faşizm araçları şöyle: 1- Kitlesel gözetleme, 2- İnsanlarla ahlakdışı deneyimler, 3- Toplum mühendisliği, 4- Uyum zorunluluğu, mahalle baskısı, 5- Propaganda ve sansürcülük, 6- Babacan diktatörlük, 7-Tahmine dayalı polis yöntemleri, 8- İnsanları değişik değerlere göre sınıflandırma, 9- Duruma ve yoruma göre insan hakları kavramı, 10- Bunalım zamanlarında ve değişken dünyada ötanazyanın bile mümkün hale gelmesi olasılığı. 

Dikkat edilirse yukarıdaki 10 madde aslında faşizmin geçmişte arayıp da bulamadığı istekleri ve araçları içeriyor. Ayrıca çıkarılan yasa veya yayımlanan genelgeler ile de yeni suç tanımları yapılıyor. Sosyal medyanın özgür ortamı kontrol ediliyor ve korkutma, yıldırma amaçlanıyor. Diktatörlerin yaptığı yanlışlıklar, yalanlar, beceriksizlikler, ihanetler, suikastlar, cinayetler, yasadışı uygulamalar halktan gizleniyor. İnsanlar tam bir sansür korkusu ve terörü içinde kalıyor.

KONTROL SİLAHI!

Bilgi ve bilişimin kendi kendini yönetmesi ve kişisel bilgiler veri bankaları yoluyla dünya küresel bir faşizme açıktır. Bizler, yani demokrasiyi korumak isteyenler, ne kadar beklersek faşizmin güçlenmesi o kadar kolay olur. Her gün yeni algoritmalar yoluyla kişisel bilgiler toplanmaya devam ediyor. Bazı kamu kurumlarınca toplanan bilgiler veya sosyal medya bilgileri piyasada satılıyor. Böylece bizim davranışlarımız kontrol altına alınıyor. 

Teknoloji geliştikçe faşist devletlerin ve faşist diktatörlerin elindeki kontrol silahlarına yenileri ekleniyor. Rusya, Türkiye, Macaristan ve bazı Güney Amerika ülkeleri tek adam rejimlerince yönetildikleri için bu silahları daha etkin kullanabiliyor. Bunun en son örneği olarak emekli amirallerin akraba ve yakınlarını gösteren, gizli olması gereken bilgiler atanmış içişleri bakanına verilmiş ve havuz medyası mal bulmuş Mağribi gibi bilgilerin üzerine atlamıştır. Zaman daha dikkatli olma, virüs kırıcı programlar ile VPN uygulamalarına geçme zamanı.

PROF. DR. TEVFİK DALGIÇ

TEKSAS ÜNİVERSİTESİ