Yakın geçmişte ABD’de başkanlık yapmış Donald Trump bu kez sanık sandalyesinde. Amerikan tarihinde hiçbir başkanın başına böylesi gelmemişti. Genel kural şu: Hiç kimse yasalardan üstün olamaz! 1946’da New York’a bağlı olan Quenns’te doğmuş olan Trump o çevrede ve başka yerlerde bir dizi otel ve başka mülk sahibi, aşırı varlıklı biridir. İki ana partiden biri olan Cumhuriyetçilerin bugün de 2024 için ana adayıdır. Ancak aynı partiden iki rakibi var: Florida Valisi Ran DeSantis ve ABD’nin eski BM Büyükelçisi Nikki Haley.

İlk davası için kendiliğinden gideceğinden, elleri kelepçeli olmayacak. Davası bir değil, hemen ardından açılacaklarla birkaç tane. Ancak sonuç şimdiden belli olmaz, 2024 seçimlerini nasıl etkileyeceği de söylenemez. İlk davanın konusu Stormy (“Fırtınalı” takma adlı) Daniels diye bilinen bir porno yıldızına 130.000 dolar sus payı vermesidir. Seçim-oy bağlantılı ödendiğinden, yasadışı bir rüşvet müdahalesi. Konu bu yönüyle dram değil, komedi.  

Başka davalar da sırada. Örneğin 2016 seçimlerine yurtdışından müdahale, çok gizli devlet belgelerini evine taşıyıp görevlilere yalan söylemesi, Georgia seçim sonuçlarını değiştirmeleri için ilgililere baskı... Kısaca Trump’ın başı biraz dertte! Başka ne olabilir ki? Önce davalar uzun sürer. İlk davayı açan Manhattan savcısı, siyahi Alvin Bragg’dır. Trump ona “hayvan, soysuz, ruh hastası” demişti. Yargıç için de “Benden nefret eder” diye bir değerlendirme kondurdu. Ama geçmişte birkaç davayla oyuncak top gibi oynamıştı.

Davalarda kazanırsa partisinden adaylıkta da kazanır. Ama son karar verici Amerikan kamuoyu, yani oy sahibi seçmendir. Bir üniversitenin başlattığı son halk taraması yurttaşların yüzde 57’sinin ceza gerektiren suçlarının onun adaylığını engellemesi düşüncesindedir. Adı geçenler bir yana, ABD şöyle bir demokrasi tanımında da karar kılmak zorundadır: Yönetim kişilere değil, hukukun egemenliğine bağlı kalmalıdır. Çatışma Trump’ın siyasal becerisiyle hukuk düzeninin gücü arasında yer alacaktır. Eski başkan, partisinin çoğunluğunun desteğini daha şimdiden almıştır. Daha ötesi, şu sırada bilinemez.

PROF. DR. TÜRKKAYA ATAÖV