Parti içi demokrasi, ilçe delege seçimleriyle başlar. İlçe seçimlerinin etkisi, genel başkan seçimine kadar gider. Delegelik seçimle gelinen ilk pozisyon. Seçilme şekilleri ve sorumluluklarının bilincinde olmayan delegeler yüzünden, delegelik kurumuna karşı güvensizlik oluşmuş. Delege sözcüğü yerine, daha anlamlı gelen, “üyevekili” sözcüğü önerilebilir.

“Delegelik kalksın. Üyeler, aracısız, doğrudan oy kullansın!” diyenler var. Aracılara gereksinim hep oluyor. Örneğin dijital “Liquid Democracy” uygulamasında bile, kişiler, oy haklarını, konulara göre, daha bilgili üyelere devrediyor. ABD’de, önce “Electoral College” üyeleri seçilir, sonra bu ikinci seçmenler başkanı seçer. Bu sistem, ikinci seçmenlerin, bilgiye daha kolay ulaşabileceği savıyla kurulmuş. 

Eleştirel düşünebilen delegeler demokratik yöntemlerle seçilmeli. İlçe seçimlerinde adalet, ilçe yönetiminin anlayışına  ve namusuna kalmış. Tüzükte, delege adayı olmak için, parti üyeliği dışında hiçbir şart yok. Delege listesi, masa başında tanıdıkları yazmak dahil, herhangi bir şekilde hazırlanabilir. Aşağıda, demokratik ve kapsayıcı olduğunu düşündüğüm, bazı yöntemlerden bahsedeceğim.

1 Kura: Delege adayları kura ile belirlenir. Örneğin 6 bin üyeli bir ilçede, kura ile seçilmiş 400 kişi, istatistik olarak, 6 bin üyeyi yüzde 95 güvenle, yüzde 4.7 hata payıyla temsil edebilir. Bu temsil oranı, bir “tanıdıklar” listesinin sağlayacağından çok daha yüksektir. 

2 Kişisel başvuru: Delege adayı olmak isteyen üyeler, isimlerini çarşaf listeye yazdırır. Destek imzaları toplamak, belli bir süre parti üyesi olmak gibi şartlar konulabilir. Üyeler, bir başkan adayına şirin görünmek zorunda kalmadan, delege adayı olabilmeli.

3 Sanal köy: Az üyeli köylerde, üyeler, içlerinden bir kişiyi delege olarak belirleyebiliyor. 6 bin üyeli bir ilçede, on beşer kişilik, 400 “sanal köy” oluşturulabilir. Sanal köylerden gelen isimler, aday listesine yazılır. 

4 Orantılı blok: Çarşaf liste, tüzüğe göre kural olmasına rağmen, çeşitli bahanelerle, uygulanmıyor. Çarşaf yönteminde, seçmenler listedeki aday isimlerini tek tek işaretleyerek seçim yaparlar. Çarşaf yerine, hazır blok listeler tercih ediliyor. Blok liste ile yapılan seçimlerde, basit çoğunluğu alan grup toptan kazanıyor. Basit çoğunluk yerine, kazanılan oyların oranına göre gruplardan delegeler alınsa, seçim daha adil olur. Parti içinde birlikte çalışmanın yolu açılır. “Orantılı blok” kavramı tüzüğe muhakkak girmeli.

Aynı sandıkta, blok listelerin yanında, ayrı bir çarşaf liste de seçmenlere sunulabilir.Tüzükte bir engel yok. Blok karşıtı olanlar, hazırladıkları çarşaf listelerle seçimlere katılabilir.

Kongrede oy kullandıktan sonra delegelerin işi bitiyor. Delegeliği çekici hale getirmek için onlara, dönemleri boyunca, sandık görevlisi, sokak, öbek sorumlusu gibi görevler verilebilir, eğitimlere öncelikle çağrılabilir. Delegeler aracılığıyla üyeler ve yönetim arasında düzenli bir ilişki kurulabilir.

İstenirse, parti içi demokrasi gerçekleşir.

DR. NEZİH OKUR

CHP PARTİ OKULU EĞİTMENİ