Aslında amfibi hücum gemisi olarak tasarlanan TCG Anadolu (L- 400), yanıltıcı olarak kamuoyuna “uçak gemisi” olarak tanıtılmıştır. Uçak gemisi, amfibi hücum gemisinden çok farklı özellik ve işlevlere sahiptir. Uçak gemileri, üzerlerinde gemiye inip kalkabilme yeteneğine sahip en az bir filo (24 uçak) taşıyabilen platformlardır.

Uçak gemileri, ABD gibi emperyalist amaçlarla, ülkesinden çok uzaklara okyanus ötesi güç projeksiyonu yapabilen büyük deniz güçleri için ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Anakarasından çok uzaklarda harekât icra eden ABD’ye, bölgedeki dost ve müttefikleri bazen hava üssü vermemektedir. ABD’nin, yabancı üslere bağlı olmaksızın hava harekâtı icra etmesinin en emin yolu, kendi uçak gemilerini kullanmaktır. Kore’de, Vietnam’da, Irak’ta, Afganistan’daki harekâtlarda ABD uçak gemilerinden artan oranda faydalanmıştır. Halen ABD, Rusya, Çin, Hindistan, Fransa, İtalya ve İspanya uçak gemilerine sahiptir.

Türkiye açısından, milli uçak gemisinin savunma sanayisini geliştirmek amacıyla inşası düşünülüyorsa, bu yanlıştır. Kuvvet geliştirmede esas, önce ulusal güvenlik stratejisinin, ulusal askeri stratejinin ve harekât ihtiyaçlarının tespiti, savuma sanayisinin buna göre yönlendirilmesidir. Önce savunma sanayisini düşünmek, ona göre kuvvet geliştirmek yerleşik usullere aykırıdır.

Ulusal güvenlik

Türkiye’nin ulusal güvenliği ve askeri stratejisi okyanus ötesi harekâtı gerektirmez. Ulusal güvenlik çıkarlarımız öncelikle ülke bütünlüğünü korumak, etrafımızdaki güvenlik ortamının aleyhimize şekillenmesini engellemek, uluslararası hukuka göre deniz yetki alanlarımızdaki hak ve çıkarlarımızı korumaktan ibarettir. Ülkemiz, bir yarımada olarak doğal uçak gemisi konumundadır. F-16’ların harekât yarıçapının 550 km olduğu dikkate alınırsa, karadaki üslerden kalkacak F 16’lar, çevremizdeki “ilgi alanını” “etki alanı” haline getirecek yetenektedir. Havada yakıt ikmali yeteneğimiz, menzili daha da uzatır.

Maliyetler

Uçak gemileri pahalı platformlardır. Bir uçak gemisinin maliyeti, 13-22 milyar dolar arasındadır. Tedarik maliyetine ilaveten, idame maliyetleri de yüksektir. Mevcut muharip uçaklarımız karadaki pistleri kullanabilen uçaklardır. Uçak gemisi yaptığımız/aldığımız takdirde, gemideki pistlere inip kalkabilecek uçaklara ihtiyaç olacak, bu da maliyeti artıracaktır. Milli Savunma Bakanlığı’nın bütçesi, uçak gemisinin maliyeti, idamesi değerlendirildiğinde, uçak gemisinin tedarik ve idame giderleri, diğer modernizasyon ve idame giderlerini önemli ölçüde kısıtlayacaktır. Uçak gemisi bu nedenle de öncelikli değildir.

Uçak gemileri tek başına kullanılmaz. Bu gemileri havadan, su üstünden, sualtından gelecek tehlikelere karşı koruyacak hava savunma gemileri, muhripler ve denizaltılarla birlikte “görev grubu” olarak hareket ederler. Zamanımızda uzun menzilli güdümlü füzeler, denizaltıların tespit edilmeden yaklaşma yetenekleri düşünülürse, uçak gemisi muharebe grubu bu tehditlerden koruncak kadar açıkta bulunmak zorundadır. Emniyetli mesafe okyanuslarda mümkündür. Ege, Akdeniz, Karadeniz, emniyetli uçak gemisi harekâtına elverişli yeterli genişliğe sahip değildir.

Harekât ihtiyaçları ve yüksek maliyetleri düşünüldüğünde, uçak gemisi yerine karadaki havaalanlarını, pistleri artırmak daha doğrudur.

Cihangir Dumanlı - Em. Tuğgeneral