Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Bezdiriyle başa çıkma yolları
Sporda bir maç yalnızca sahada değil önemli ölçüde maç öncesi antrenmanlarda kazanılır. Benzeri şekilde bezdiride de kişi bezdiri öncesi yaşamında önemli ölçüde yılmazlık (rezilyans) kazanmışsa bezdiri ortamında ayakta kalması kolaylaşır.
BEZDİRİDE YILMAZLIK
Geçen haftalarda yılmazlık konusunu ele almıştık. Özetle yılmazlık, stres verici ortamlarda pes etmemek, mücadeleye devam etmek konusunda kararlı olmak, özgüvene sahip olmak anlamına geliyordu. Küçük yaşlarda yılmazlık kazanan kişiler bir gün iş yaşamlarında bezdiriye maruz kaldıklarında kendilerini savunabilirler, bezdirinin üzerlerindeki psikolojik tahribatını hafifletebilirler. Bezdiriye uğrayan kişiler eğer o güne kadar yılmazlıklarını geliştirmemişlerse, uğradıkları sinsi sosyal saldırı karşısında kendilerini çaresiz hissedebilirler, hatta kendilerini aptallaşmış hissederler. Bu yüzden aileler ve okullar küçük yaşlardan itibaren çocukların yılmaz olmaları için çabalamalıdırlar.
KİŞİ NE YAPILABİLİR?
Bir bezdiri olayında genellikle bir kişi iş arkadaşları veya amiri tarafından izole edilir. Kendisine selam vermezler, çok gerekmedikçe konuşmazlar, onu değersizleştirirler, hatta kontrplaktan bir odaya koyarlar. Bu durumda mağdur şunları yapabilir:
1- Bezdiriye uğrayan kişi öncelikle kendi değerini sorgulamak yerine doğal olmayan ve hak etmediği bir muamele ile karşı karşıya kaldığını düşünmelidir, başına gelenlere teşhis koymalıdır. Bezdiriyi gerçekleştiren kişi veya grup mağdura ilgisiz, saygısız davranır ve genelde onu mesleki yetersizlikle suçlar. Bu durumda kişi eğer “Bezdiriye uğruyorum” diyebilirse kendini iyi hissedecek, aksi halde kendisini değersiz hissedecektir. (Kişi, “Acaba bu eleştirileri hak ediyor muyum?” diye düşünüyorsa olaya şöyle bakmalıdır: Yıllarca çevresi tarafından başarılı olarak algılanmışsa, yeni gelen amiri onun yetersiz olduğunu iddia ediyorsa, muhtemelen sorun kişide değil onu suçlayandadır.)
2- Mağdur, bezdiriyle ilgili kitaplar, yayınlar okumalıdır. Benzeri yaşantıya maruz kalan başkalarının da bulunduğunu görmek her zaman kurbanlara iyi gelir.
3- “Niçin ben?” diye kahırlanmak yerine insan evlâdının bezdiri yapmaya yatkın bir varlık olduğunu ve meyveli ağaçların taşlandığını hatırlamakta yarar vardır.
4- İnsanlar ölümcül bir hastalığa yakalandıklarında veya bir yakınlarını kaybettiklerinde yas sürecine girerler. Genel kabule göre bu yas süreci, inkâr, öfke (niçin ben), pazarlık, depresyon ve gerçeği kabullenme basamaklarından oluşur.* Bu basamaklar bezdiriye uğrayan kişi için de geçerlidir, bezdiri mağduru adeta benliğinin ölümüne tanıklık eder.** Bu durumu bilmek kişiye iyi gelebilir, çünkü söz konusu basamakları sağlıklı atlatmanın yolları vardır. Bezdiri durumunda kişi ya işinden ayrılmalıdır ya da işine devam edecekse bir uzmandan psikolojik destek almalıdır.
5- Bezdiri kişinin tek başına göğüs gerebileceği bir şey değildir. Kişi ne kadar yılmazlık içinde olsa da yine de iş yerinde veya iş yeri dışında sosyal desteğe, arkadaşlara ihtiyaç duyar. Bezdiri mağduru başına gelenleri arkadaşlarıyla paylaşmalıdır. İş yerinde kendisine kulak verecek bir arkadaşının bulunması bezdiri mağduru için büyük şanstır. Başkaları mağduru kurban yerine koyabilir ancak kişinin bu kurban rolünü reddetmesi önemlidir.
6- Mağdur cesur davranmalı, atılgan, lisanı münasip bir üslup kullanarak kendisini bezdiriye uğratanlara, “Siz beni bezdiriye uğratıyorsunuz” demelidir. Genelde saldırganlar “Sen evhamlanıyorsun” deseler de mağdurun bu çıkışı onların bir adım geri atmalarına yol açar.
7- Eğer mağduru iş arkadaşları bezdiriye uğratıyorlarsa mağdurun bu durumu amirine, örneğin müdürüne iletmesi gerekir. Bu durum bir şikâyet veya gammazlama değil gerek mağdur için gerekse kurum için gerekli bir bilgi aktarımıdır. Mağdura gammazlamamasını söylemek, ahlâk dışı bir sansürdür.
Söz konusu mekanizmanın işleyebilmesi için tüm yöneticilerin bezdiri hakkında fikir sahibi olmaları, olup biteni hafife almamaları gereklidir. Veliler çocuklarının arkadaşları tarafından bezdiriye uğratıldığını söylediklerinde bazı okul müdürleri, “Olur efendim, olur, genç bunlar, gençken biz de yaptık” diyerek bu konudaki cehaletlerini ve aymazlıklarını ortaya koyarlar. Okul idaresi bu sorunu ciddiye almalı, okuldaki psikolojik danışmanın yönetiminde konu ele alınmalıdır.
8- Bazen bir mal sahibi eleman çıkarmak ister, örneğin sendikaya girdiler diye 146 işçisini işten atmak ister, bunu yapma işini de genel müdüre verir. Bu amirlere “kıyıcı amir” adı verilir. Bunlar çalışanları bezdiriye uğratmakla, atmakla görevlendirilmişlerdir. Bu durumda mağdurların genel müdüre, müdüre gidip konuşmaları işe yaramaz. Yapılacak şey yasal yollara başvurmaktır. Bazı çalışanlar, örneğin bazı öğretim üyeleri kendilerine bezdiri uygulayan amirleriyle olan yazışmalarını ve kendilerine yapılan somut itici davranışları titizlikle belgeleyip öyle mahkemeye başvururlar.
Bu arada bazı açıkgözler amirlerini bezdiri uyguluyorlar diye mahkemeye verirler. Gerçek olan ve olmayan bezdiriyi ayırt etmek uzmanlık işidir.
Kaynakça
* Tanhan, F. ve Arı İnci, Figen. (2009). Ölüm Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
** Davenport, N., Schwartz, R. D., Elliott, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
-
Ekonomist Atilla Özkan'dan Şok Eden Enflasyon Yorumu!
-
Trump döneminde ABD ve dünya nereye gidiyor?
-
Yurttaşın Ekonomi Çığlığı:
-
'Erken kaos bekliyorum' Fatih Ergin açıkladı!
-
Türkiye’de siyasi ve toplumsal baskı artıyor
-
'Bilirkişi' skandalı kamuoyuna açıklanmıştı:
-
Uğur Mumcusuz 32 yıl: Öldürüldük ey halkım unutma bizi!
-
Doğuma 1 hafta kala bebeklerini kaybettiler!
-
76 kişiye mezar olan otelde son kez arama yapılacak...
-
Özdağ’dan ilk mesaj: ‘Tek endişem Kozinoğlu gibi suikast
En Çok Okunan Haberler
-
MHP, anket sonuçlarından 'rahatsız oldu'
-
TÜSİAD YİK Başkanı'na soruşturma!
-
En yüksek emekli promosyonu veren banka belli oldu!
-
10 yıl kimse fark etmemiş! Ayrıntılar ortaya çıktı...
-
Öcalan'dan üç adrese mektup!
-
CHP'den flaş anket açıklaması
-
Bakanlığın tepki çeken '14 Şubat' paylaşımına yanıt
-
Mansur Yavaş'tan Erdoğan'a 'çamur' yanıtı
-
Deniz Yücel'den Bakan Tunç'a TÜSİAD tepkisi
-
Türk Başkonsolosluğu önünde provokasyon