Soru: Annem, babamın SSK emekli maaşını Eylül 2018’de tarihinde ölümü üzerine almaya başladı. Bununla birlikte anneannem de dedemin Mayıs 2008’de ayında ölümü üzerine Bağ-Kur emekli maaşını almaya başlamıştı. Anneannemin Mayıs 2016’da tarihinde vefat etmesinden dolayı annem Bağ-Kur’lu babasının emekli maaşını nasıl alabilir? Ayşe K.
Anneniz 2018 yılında vefat eden SSK emeklisi eşinden dolayı ölüm aylığı alırken 2008/Ekim öncesi vefat eden Bağ-Kur emeklisi babasından dolayı da ölüm aylığına, dul kalmasının yanı sıra çalışmaması ve emekli aylığı almaması nedeniyle hak kazanır. Ancak hem eşinden hem de babasından dolayı ölüm aylığına hak kazanan eş ve kız çocuklarına bazı durumlarda iki dosyadan ölüm aylığı bağlanmıyor. Buna göre eğer annenize, ölen Bağ-Kur’lu babasından evlenmeden önce ölüm aylığı;
- Bağlandı ve evlenmesi nedeniyle ölüm aylığı kesildi ise bu durumda statüler (eş SSK’li, baba Bağ-Kur’lu) farklı olduğundan ve ölümün birisi 2008/Ekim öncesi birisi sonrası olduğundan her iki ölüm aylığı da bağlanır.
- Bağlanmadı ise diğer bir ifadeyle, babası öldüğünde zaten anneniz evli olduğu için baba dosyasından hiç hak sahibi olamadıysa, o zaman baba dosyasından hak sahipliği 5510 sayılı yasaya göre değerlendirildiği gibi ölüm tarihi 2008/Ekim öncesi olsa bile bu dosya aylık karşılaştırmalarında 5510 sayılı yasaya göre bağlanmış aylık olarak kabul ediliyor. Bu durumda da eşinin ölümüyle hem eşinden hem de babasından ölüm aylığına hak kazanan hak sahibine sadece tercih edeceği tek aylık bağlanıyor. Yani iki dosyadan aylık ödenmiyor.
AYLIK BAĞLAMA ORANIM DOĞRU MU HESAPLANMIŞ?
Soru: İlk emekli olduğum yıl aylık bağlama oranım hatırladığım kadarı ile yüzde 61 gibiydi. Sonradan SGK tarafından aylık bağlama oranımın yanlış hesaplandığı ve doğrusunun yüzde 59.5 olduğu bildirilerek tarafıma borç çıkarıldı. Ayrıca emekli maaşımı eksik almaya başladım. Dava açmayı düşündüm. Daha sonra SGK Bursa İl Müdürlüğü’ne dilekçe vererek hesaplamanın nedenini sordum ama yanıt alamadım. Yıllardır doğruluğunu kesinleştiremediğim yüzde 59.5 aylık bağlama oranı üzerinden emekli aylığımı almaya devam ediyorum. Aylığıma esas bilgiler ektedir. Konu hakkında bilgi verebilir misiniz? İrfan İ.
2000 öncesinde emekli aylıkları gösterge sistemine göre hesaplanmakta idi. Emekli aylığınıza esas göstergenizin, üst gösterge tablosunda 9. derecenin 5. kademe karşılığının 10.925 olarak tespit edildiği anlaşılıyor. Üst gösterge tablosunda her bir göstergenin taban aylık bağlama oranı farklıdır. 10.925 üst göstergenin taban aylık bağlama oranı yüzde 58.5 olup emekli olduğunuz 1989 yılında aylık bağlama oranının tespitinde erkeklerde 55 yaşın üstündeki her tam yaş ve 5000 günden fazla ödenen her 240 gün için bu taban aylık bağlama oranına 1’er puan eklenmektedir.
Aylık talep tarihinde 55 yaşın altında olduğunuzdan, aylık bağlama oranınıza yaştan artırım verilmemiş. Toplam prim ödeme gün sayınız 5261 gün. Dolayısıyla 5000 günden fazla her 240 gün için taban aylık bağlama oranınıza 1 puan ilave edilmiş. Yani 5261-5000=261/240=1. Sadece günden dolayı aylık bağlama oranınıza 1 puan ilave yapılmış. Aylık bağlama oranınız yüzde 58.5 + 1 = yüzde 59.5 olarak doğru hesaplanmış.
Emekli olduğunuz yıl aylık bağlama oranını yüzde 61 olarak hatırlamanızın nedeni şu. Sizin gibi üst gösterge tablosundan aylık bağlanan sigortalıların emekli aylığı hesaplanırken şöyle bir mukayese işlemi yapılıyor. Önce hak ettiğiniz üst gösterge tablosundaki göstergeniz ve bu göstergeye göre hesaplanan aylık bağlama oranınız katsayı ile çarpılıyor. (10.925 x memur maaş katsayısı x yüzde 59.5) Bu şekilde hesaplanan aylık, bu defa gösterge tablosunun en yüksek gösterge rakamı olan 10.175 göstergesinin yine bu göstergeye göre hesaplanan aylık bağlama oranı ile mukayese ediliyor. Gösterge tablosunda tüm göstergelerin taban aylık bağlama oranı yüzde 60. Bu oran, erkeklerde 55 yaş üstü her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödenen her 240 gün için bir puan artırılıyor. Size sadece günden dolayı 1 puan verildiğinden mukayese aylık için aylık bağlama oranı yüzde 60+1=yüzde 61 olur.
10.175 x memur maaş katsayısı x yüzde 61=Mukayese edilen aylık
10.925 x memur maaş katsayısı x yüzde 59.5=Gerçek aylığınız
Bu iki aylık mukayese edilir ve hangi aylık yüksek ise o ödenir. Yüzde 61 dediğiniz oran mukayese aylıkta kullanılan orandır. Aylık bağlama oranınızın hesaplanmasında herhangi bir hata bulunmuyor.
