‘Tarihin doğurduğu adam’ın Söylev’i
Öner Yağcı
Son Köşe Yazıları

‘Tarihin doğurduğu adam’ın Söylev’i

19.10.2024 04:01
Güncellenme:
Takip Et:

Kimi insanlar vardır, içinde oldukları toplumun sorunlarıyla ve geleceğiyle ilgili düşünceler üretir, bu düşüncelerini eyleme dönüştürmek için yaşar.

Düşüncelerinin yaşadıkları toplumun ve dünyanın gerçeklerine uygun olması onları “büyük insan” kılar.

Toplumlarının dokusu ya da dünya gerçekliği düşüncelerine uygun olsa da onların karşısına düzenlerinin değişmesini istemeyen ve yeni düşüncelerin yeşermesinin ve eylemlerinin önüne engeller koymaya çalışan egemenler dikilir.

“Büyük insan” odur ki gerçekleştirilmesi güç bile olsa düşüncelerini hayata geçirmek, egemenlerin engellerini aşmak için ömrünü verir.

TARİHİN DOĞURDUĞU ADAM

Osman Selim Kocahanoğlu’nun deyişiyle “Tarihin doğurduğu adam” Mustafa Kemal Atatürk, insanlığın direnişinin 20. yüzyıl Anadolu’sunda bayraklaşıp 21. yüzyıla akan “büyük insanı”dır.

20. yüzyılın başlarında Osmanlı’yı yıkılıştan kurtarmak için çaba gösteren bir yurtsever devrimci genç Mustafa Kemal, imparatorluğun en gelişmiş merkezlerinden Selanik’te, ne yapılması, ne zaman yapılması, nasıl yapılması gerektiği sorularını kafasında yanıtlayan bir asker aydın olarak toprağımızda bir “büyük insan”ın yetişmekte olduğunun haberini vermişti.

Harp Akademisi’ndeyken öğrenci arkadaşlarına, “Yıkılmakta olan imparatorluktan yeni bir Türk devleti çıkarmalıyız” diyerek hedefini belirlemişti.

Düzenin değişmesini, ordunun yeniden yapılandırılmasını, Türklerin yaşadığı yerlerin kararlılıkla savunulmasını düşünüyor, düşüncesini yaşama geçirmenin yollarını arıyordu.

Güvendiği arkadaşlarını “Köhnemiş olan bu çürük yönetimi yıkmak, milleti egemen kılmak ve vatanı kurtarmak için sizi göreve davet ediyorum” diyerek örgütlenmeye çağırıyordu.

Yurt sevgisiyle düşüncelerini geliştirmek için okuyor, araştırıyor, bilincini geliştiriyor ve Sofya’da askeri ataşeyken (1914) şöyle diyordu:

“Vatana hizmet yolunda yararı olacak ve görevlerimi başarmada bana canlı bir iç rahatlığı verecek büyük düşünceleri başarmak istiyorum; yaşantımın temel ilkesi budur. Onu çok genç yaşımda edindim ve son nefesime kadar ona bağlı kalacağım.”

Mustafa Kemal’in daha sonraki 19 Mayıs’ta Samsun’a çıkışıyla başlattığı ulusal kurtuluş, bağımsızlık, cumhuriyet ve sürekli devrimlerle süren adımlarında aynı yurtseverlik, kararlılık vardı.

Yurt sevgisine bilgisini,doğru önderlik ve örgütlenme anlayışıyla sürdürdüğü savaşımına uzağı görebilmeyi kattı.

Türk ulusunun yeniden yaratıcısı ve gerçekleştirdiği ulusal kurtuluşla emperyalizmin zulmü altında inleyen tüm Doğu halklarının kurtuluş meşalesini yakan öncüsü, devrimcisi, “büyük insan”ı oldu.

SÖYLEV (NUTUK)

Atatürk, sürekli devrimciliğinin kanıtı Söylev’iyle de “büyük insan” olduğunu kanıtladı.

“Ulusal varlığı sona ermiş sayılan büyük bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını, bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım” dediği büyük yapıtını “Devrimimizin incelenmesinde tarihe kolaylık sağlamak” için üç ayda yazdı.

Atatürk’ün 15-20 Ekim 1927 günleri arasında yapılan CHP 2. kurultayında altı gün boyunca okuduğu Söylev, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın, Türk ulusunun tutsaklıktan kurtuluşunun, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun, Türk Devriminin ve Atatürk’ün kendi deyişiyle “tarihe mal olmuş bir çağın” güncesi, öyküsü, belgelere dayalı siyasal tarihidir.

“Atatürk’ün bize bıraktığı çağdaş Türkiye’nin kuruluş tarihi” (Hasan Âli Yücel) olan Söylev, sonundaki Gençliğe Hitabe ile geleceğinin gençlere emanet edildiği Cumhuriyeti anlama, duyumsama, sahiplenme kılavuzudur.

Söylev’i okumak, anlamak bu ülkede yaşayan her insanın boynuna borçtur. 

Yazarın Son Yazıları

Yıl biterken

Doğal olarak önceki yıllardan devredilen sorunlarla girmiştik 2025’e.

Devamını Oku
27.12.2025
Tarihten bugüne

Doğan Kuban (1926-22 Eylül 2021) 90. yaşına yaklaşırken “kendi varlığına güvenmesini sağlayan bir ulusal kimliği tanımlamak için” yazdığı “Neden Türk’üm? Nasıl Türk’üm? Niçin Türk’üm?” başlıklı yazısına...

Devamını Oku
20.12.2025
Aydınlık ormanı

İnsanlığın özgürlük arayışında yüz akımız olan, dünyaya kattıklarıyla geleceğimizi güzelleştiren, örnek yaşamlarıyla namuslu olmanın ve namuslu kalmanın erdemini öğreten, ömürlerince doludizgin bir uzun koşuya çıkan değerlerimiz var.

Devamını Oku
13.12.2025
Yurtseverlik ya da uşaklık

“Barut dolu silahlarıyla geldiler/ Ateş buyruğu verdiler acımadan/ Şarkı söyleyen bir halkla karşılaştılar/ Sevgiyle ve görev aşkıyla birleşmiş bir halk...”

Devamını Oku
06.12.2025
Değerbilir olmak

Devrimci bir insandı.

Devamını Oku
29.11.2025
Görev insanın

İnsan ömrünün bir kısmı olan on yıllar, toplum yaşamının duraklarıdır.

Devamını Oku
22.11.2025
Yaşamöykülerinden öğrenmek

Bilim, eğitim, siyaset, ekonomi, basın, spor, kısacası yaşamın her alanındaki yaşanmışlıklar birbiriyle iç içedir.

Devamını Oku
15.11.2025
Atatürk kitapları...

“Bir insanın neler yapabileceğini gösteren 20. yüzyılın olağanüstü lideri” olarak tanımlanan Atatürk için Fransız tarihçi Jean Paul Roux şöyle diyor:

Devamını Oku
08.11.2025
Cumhuriyet: İnsan olmanın yolu

Cumhuriyet’in 102. Yılında Anılarımız (Haz. Gülseren Ünsün Engin, İzan Yay.) adlı kitapta yer alan “Cumhuriyet insan olmanın yolunu yordamını öğretti” başlıklı yazımdan aktarıyorum:

Devamını Oku
01.11.2025
‘Cumhuriyet imecesi’


1963’ten, ilkokul beşinci sınıftan beri Cumhuriyet’i okuyan şanslı kişilerdenim.


Devamını Oku
25.10.2025
İnsan ve insanlık bildirgesi

TV programları, reklamlar, okullarda derslerin işleniş biçimlerinden örneklerle sistemin sürekliliğini sağlayan burjuva eğitim sistemine yönelik eleştirilerle dolu Düzene Uygun Kafalar Nasıl Oluşturulur? (Gözlem Y., 1976) adlı kitap uzun süre elimden düşmemişti.

Devamını Oku
18.10.2025
Eğitimle güzelleşmek

Eğitimle güzelleşmek

Devamını Oku
11.10.2025
İnsanşair Metin Demirtaş

Papatyaların kırlardaki, çocuklarımızın uykularındaki gülümseyişi çiğnenirken yalnız ve yaralı çocuklarını bağrına basan sağır ve büyük okyanus halka, umudun türkülerini çığırdı, günlerine güller serpti Metin Demirtaş (17 Mart 1938- 27 Eylül 2014).

Devamını Oku
04.10.2025
Toplumsal muhalefet ayakta

Toplumsal muhalefet ayakta

Devamını Oku
27.09.2025
Umutsuzluk yasak

Ahmed Arif’in deyişiyle Nuh’a beşikler veren, Havva Ana’yı dünkü çocuk sayan, fukaralıktan utanan, çıplaklıktan fideleri üşüyen, harmanı kesatlaştırılan, binlerce yıl sağılan...

Devamını Oku
20.09.2025
45. yılında 12 Eylül

Ulusal Kurtuluş Savaşı’yla Sevr dayatmasını tarihin çöplüğüne gömerek emperyalist paylaşımın tasarılarını kursaklarında bırakan Cumhuriyetimize saldırılar, kuruluşundan beri durmadı.

Devamını Oku
13.09.2025
‘Sis’

3 Eylül 1971’de kurulan TÖB-DER’in kapatılmasıyla örgütsüz bırakılan devrimci öğretmen hareketinin 12 Eylül sonrası ayağa kalkarken attığı ilk adımı olan abece dergisinin ilk sayısında (Ocak 1989) çıkan yazım geldi aklıma.

Devamını Oku
06.09.2025
Ateşlenmiş sevda

"Eğer bir ulus iktidarda bulunan kişilerin onursuzluğunu, alçaklığını, hırsızlığını, yalnızca kendi siyasal görüşünden olduğu için görmezden geliyorsa, o ulus erdemini yitirmiştir."

Devamını Oku
30.08.2025
‘Ol sevda’ yaralı

Düşünmek, düşünmeyi sağlayacak birikimi edinmek, bu birikimin verdiği dünyaya bakışla gördüğünü, öğrendiğini, duyumsadığını sergilemek yaşamın insana yüklediği bir görevdir.

Devamını Oku
23.08.2025
Tevfik Fikret’in aynasında gençlik

Ömrün anlam kazanmaya başlaması, yaşamın öznesi olma yolunda atılan adımlara bağlıdır.

Devamını Oku
16.08.2025
Çıkış yolu

“Ne yapılabilir?” diye düşünürken duyguyu bilginin süzgecinden geçirerek bilince dönüştüren...

Devamını Oku
09.08.2025
Gençlik ve gerçeği aramak

“Başımıza neler örülmek istenildiği ve nasıl karşı koyduğumuz ve daha doğrusu milletin arzu ve emellerine uyarak ve onun yardımıyla nasıl çalıştığımız görülmeli ve gelecek kuşaklar için ibret ve uyanıklığı gerektirmelidir...

Devamını Oku
02.08.2025
Cehalete karşı öğretmenlik

Doğumlardan ölümlere kendi yolunda yürüyor yaşam.

Devamını Oku
26.07.2025
Toplumsal cehalet

Sokak röportajında “Hükümete oy verip muhalefetten hesap soran bir toplum” olduğumuzu söylüyor biri.

Devamını Oku
19.07.2025
‘Kurtulma iradesi’ ve ‘bilgelik’

Bir üniversite amfisinde kürsüdeki hocanın sırada oturan bir öğrenciye, “Sen, ikinci sıradaki mavi ceketli, adın nedir” sorusuyla başlıyor video.

Devamını Oku
12.07.2025
Edebiyatçının sorumluluğu

Doğa ve yaşamla bütünleşen edebiyat, zamanla yarışır ve zamanı dünden yarına taşır.

Devamını Oku
05.07.2025
İnsanlığın sınavı

Dünyaya egemen olmaya çalışan günümüz imparatorluğunun tek kutuplu bir gelecek hülyasının yarattığı vahşi bir gerçeklik var insanlığın aynasında...

Devamını Oku
28.06.2025
Emperyalizmin bugünü: Faşizm ve Siyonizm

“Evangelist Hıristiyanlık”la “Siyonizm”in “Arap Müslümanları”yla birlikte “Şii İslamlığı”nı hedefine aldığını söylersek İsrail’in İran’a saldırısını açıklamak çok kolay olur ama gerçek bu değil.

Devamını Oku
21.06.2025
Yurt yürektedir, yürektir

Yurt ana kucağıdır, baba ocağıdır; insanın doğduğu, büyüdüğü, yaşadığı, sevdiği insanların olduğu, dilini konuştuğu yerdir.

Devamını Oku
14.06.2025
Direnmek kazanmaktır

1969’da öğretmen okulundaki duvar gazetemiz Gerçek’te, “Vietnam direniyor, çünkü Mustafa Kemal’in direnerek kazandığını biliyor” yazmışım.

Devamını Oku
07.06.2025
Coşku seli

Türkülerimiz bağrında toplumsal eleştiriyi taşır, dönemlerini, zamanı aşarak, yaşamı zenginleştirerek geleceğe akar.

Devamını Oku
31.05.2025
Cumhuriyete adanan yaşam

…Eğitirler seni olanaksızlıklar ortasında… Her yer eğitim alanı, her an eğitim anıdır. Dünyayı sevmeyi öğrenirsin...

Devamını Oku
24.05.2025
Lozan’ın anlamı

Birinci Dünya Savaşı Mondros Ateşkes Antlaşması’yla sona erdiğinde Türk süngülerinin bulunduğu yerlerin “vatan toprağı” olarak kabul edilmesiydi Misakı Milli.

Devamını Oku
17.05.2025
'Dil yurttaşlığı'

Esenlikler

Devamını Oku
10.05.2025
Yaşasın Cumhuriyet

Yaşasın Cumhuriyet

Devamını Oku
03.05.2025
Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Evet, hâlâ Köy Enstitüleri

Devamını Oku
26.04.2025
Gençlik, dergiler, ödüller

Gençlik, dergiler, ödüller

Devamını Oku
19.04.2025
Yüce kalabalığın umudu

Yüce kalabalığın umudu

Devamını Oku
12.04.2025
Bahara giderken

Bahara giderken

Devamını Oku
05.04.2025
‘Bütün umudum gençliktedir’

‘Bütün umudum gençliktedir’

Devamını Oku
29.03.2025