“Umut, çevremdeki gün ışığı gibi içimde doğuyordu” diyor Victor Hugo.
Umut güneştir, aydınlatır, ısıtır, cana can katar.
“Güneşi içenlerin türküsü”nü, “güneşin zaptı”nın yakın olduğunu söylemek bunun içindir.
Doludizgin sevdalardan güneş toplamak, güneşe yükselmek, güneş hırsızı olmak bundandır.
Cumhuriyetin 100. yılındaki toplumsal gerçeğimiz, “saltanat tamam, sıra hilafette” diyen bağnazlığın umudu kuşatması, arayış yolculuğunda zorlu bir dönemece geldiğimizi gösteriyor.
Öyleyse umudu aramanın zamanıdır.
UMUT VE İNSAN
“Dünyadan memleketinden insandan/ umudun kesik değil diye...” dizeleriyle başlayan Hapiste Yatacak Olanlara Bazı Öğütler şiirinde Nâzım Hikmet, “...yaşamakta ayak direyeceksin./ Belki bahtiyarlık değildir artık/ boynunun borcudur fakat/ düşmana inat/ bir gün fazla yaşamak” derken arayış yolculuğuna çıkanların ilk görevini vurguluyor: İnatla yaşamak.
Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca’da özneleştirdiği karıncalardan yola çıkarak bu arayışa katılıyor Yaşar Kemal:
“Ne zaman bir yılgınlık, bir umutsuzluk çökse karıncaların üstüne, hemen ona karşı bir umut sözü bir ışık gibi yayılıyordu karınca ülkelerine... Ekmeksiz, susuz, havasız yaşayabilirlerdi de karıncalar, umutsuz yaşayamazlardı.”
Necati Cumalı, “Her yeni gelen günü/ Yeni bir ümitle beklemeli” dizeleriyle güneşi ve umudu özdeşleştirirken Metin Altıok, “Yarın farklıdır bugünden,/ Adı değişir hiç olmazsa./ Kara bir suyu/ Geçiyoruz şimdilerde/ Basarak yosunlu taşlara./ Sen bugünden yarına/ Birazcık umut sakla” diyor.
Umudu saklamanın kolay olmadığını söylüyor Ahmet Özer:
“Kanayan yaramıza koyarız/ alkıma dönüşen özgürlüğü.”
UMUT, AKIL, DİRENÇ
Afşar Timuçin, “Onlar savaşçıdırlar sabah akşam/ İnançlar örer umutlarından” diyor.
Aziz Nesin, “Kedi gözlerinin sanki/ İnatçı pırıltısı/ Geçti gözbebeklerinden/ Direnen o umudu/ Caydırılmaz usu gördüm” dizeleriyle akıl ve direnci umutla harmanlıyor.
Cemal Süreya “Umut’un içinde mut varsa/ Umutsuzluğun da içinde umut” dizeleriyle mutluluğun umutla kazanılacağını söylerken Turgut Uyar, “Şimdilik bırak musluğun sızmasını damın akmasını/ bir tırnak gibi büyü domuz bir tırnak gibi/ zorlayarak her bir yanı/ çünkü biraz sonra umut başlar her günkü, başlar” diyor.
“Biz ki, yarınıyız halkın/ Umudu, yüzakıyız/ Hıncı, namusu...” diyerek insana düşen görevi anımsatan Ahmed Arif, umudun vazgeçilmez dostlarını yazıyor:
“Dayan kitap ile/ Dayan iş ile./ Tırnak ile, diş ile,/ Umut ile, sevda ile, düş ile...”
Edip Cansever, bu dostlardan kitabın umutla yolculuğuna “Bütün iyi kitapların sonunda/ bütün gündüzlerin,/ bütün gecelerin sonunda/ meltemi senden esen/ soluğu sende olan,/ yeni bir başlangıç vardır...” dizeleriyle tanıklık ediyor.
Nihat Behram, “Umut ki yüreğimdir/ Halk olmuş yüreğimdir/ Adını Onur koyduğum kavga/ Büyü de umudu doğur” diyor.
UMUTSUZLUK YASAK
Metin Demirtaş’ın 12 Mart günlerinde yazdığı “Umutsuzluk Yasak” şiiridir umut:
Kar dalları örttü.
Kavruldu en yamanı çiçeklerin.
Kalbim katlan bunlara,
Çünkü kıştır yaşanılan
Amansız, limansız bir kış
Ve sarılmışız dört bir yandan.
Ama düşün kalbim!
Düşün kavgayla kazanılacak baharı
Direnen, adressiz yaşayan dostları.
Fışkıracak ekinleri
İlkyazla karlar altından.
Ve doludizgin geçerek
Her acıyı bir sevinçle
Yolu yok kalbim
Sağ çıkacağız bu acılardan.
Çünkü umutsuzluk yasak!
Yılgın türküler söylemek de.
Çünkü yürüyor umudun ordusu
Umutsuzluğu umutla yenerek.
