CHP kurultayı 4 Eylül’de Sivas’ta toplandı. Kurultayın Sivas’ta toplanması son derece önemli, gerçekçi ve aynı zamanda duygusal bir harekettir.
Sivas’ta toplanmak CHP’nin köklerinin Kuvayı Milliye’ye dayandığının önemli bir göstergesidir.
CHP bu hareketiyle kuruluşunun Sivas Kongresi ile başladığını belirtmek istiyor. Atatürk tarafından kurulan CHP’nin genel başkanı Özgür Özel ve partinin yeni merkez yönetim kurulunun bu kararı tarihsel bir öneme sahiptir.
Nitekim, genel başkan Özel konuşmasında bu konuda şunları söylemiştir: “Sivas Kongresi bizim ilk kurultayımızdır. Ülkemizi kurtaran, bağımsızlığı mümkün kılan partimiz, ülkemizi önce demokrasiyle, sonra sosyal demokrasiyle tanıştırmıştır.”
GEREKÇELER
Cumhuriyet gazetesi olarak her 9 Eylül’de CHP’nin asıl kuruluş tarihinin Sivas Kongresi olduğunu belirtiyorduk. Ancak bundan önceki yönetimler bu önemli kararı veremiyor, bu girişimi başlatamıyorlardı. Kuruluş tarihini 9 Eylül 1923 olarak kabul etmekte direniyorlardı.
Oysa CHP’nin kurucu genel başkanı Mustafa Kemal Atatürk, CHP’nin ilk kongresinin 4 Eylül 1919’da başlayan Sivas Kongresi olduğunu açıkça belirtmiştir. Atatürk CHP’nin kuruluşunun Eylül 1923 değil, Eylül 1919 olduğunu açıkça söylemiştir.
ATATÜRK’ÜN İSTEĞİ
Tarihi gerçekleri özetleyelim: CHP tüzüğü, 9 Eylül 1923 tarihinde CHP Meclis Grubu tarafından oybirliği ile kabul edildi. Kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığı’na aynı tarihte sunuldu. İki gün sonra, 11 Eylül 1923’te Mustafa Kemal Atatürk, partinin genel başkanlığına seçildi.
CHP’nin ilk kurultayı 15 Ekim 1927’de toplandı. Atatürk, kurultayı açış konuşmasında, “Bu kurultay birinci değil, ikinci kurultayımızdır” dedi. Atatürk, CHP’nin ilk kurultayının 4 Eylül 1919’da toplanan Sivas Kongresi olduğunu belirtti ve CHP’nin kuruluşunun, Sivas Kongresi olarak kabul edilmesini ısrarla istedi. Bu, son derece önemli ve anlamlı bir karardır.
11 Mayıs 1931 tarihli Cumhuriyet gazetesi “CHF Üçüncü Büyük Kongresi Dün Açıldı” manşetiyle çıktı.
1931 KURULTAYI
1927 yılından sonraki CHP kurultayı 10 Mayıs 1931 tarihinde toplanmıştır.
Atatürk, bu kurultayın açış konuşmasında da bu konuya bir kez daha değinerek açıklık getirdi. CHP’nin ilk kurultayının Sivas Kongresi olduğunu ve temel kuruluşun esasında “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği” olduğunu bir kez daha belirtti.
Atatürk, kurultay konuşmasında şöyle diyor: “Bizim kongremiz, bundan 12 yıl önce Sivas’ta bir mektep dershanesinde yapılmıştır.”
Böylece, 1931 kurultayı CHP’nin üçüncü kurultayı oluyordu. Nitekim, 11 Mayıs 1931 tarihli Cumhuriyet gazetesi bu haberi “CHF Üçüncü Büyük Kongresi Dün Açıldı” diyerek 8 sütun manşetten vermiştir.
ÖNDER BÖYLE SÖYLÜYOR
Kuvayı Milliye’nin ve Milli Mücadele’nin önderi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu babası, CHP’nin kurucu başkanı açıkça, “CHP’nin kuruluş tarihi 9 Eylül 1919’dur” diyor. Atatürk, CHP’nin kuruluşunun 9 Eylül 1919 olduğunu 1927 ve 1931’deki kurultaylarda açıkça ilan ediyor.
Cumhuriyet gazetesi başka tarihlere ve kaynaklara itibar etmez. CHP’nin kurucusu büyük Atatürk’ün açıklamalarına saygı duyar ve buna bağlıdır.
ATATÜRK NEDEN BÖYLE DEĞERLENDİRDİ?
CHP’nin kuruluş dilekçesinin 9 Eylül 1923’te verilmesi çok anlamlıydı. 9 Eylül 1922, Türkiye’nin emperyalist işgalden kurtuluş günüdür. Kuvayı Milliye ordusunun zafer kazanarak İzmir’e girdiği gündür. Atatürk’ün CHP’nin kuruluşunu Sivas Kongresi’nin yapıldığı 1919’a taşıması da bilinçli ve ideolojik bir seçimdir. CHP’nin kuruluşunun 1919’a çekilmesi kararı, Gazi Mustafa Kemal’in CHP ile Milli Mücadele arasındaki bağı ve sürekliliği vurgulamak amacından kaynaklanmaktadır.
Yukarıda belirtildiği gibi, bu kararı Mustafa Kemal, 15 Ekim 1927’de toplanan ilk CHP kurultayında açıklamıştır. Ardından 10 Mayıs 1931’de yapılan kurultayda tekrarlamıştır. Unutulmasın ki millete hesap verdiği “Nutuk”u da 1927’deki kurultayda okumuştu.
SİVAS KONGRESİ DÖNÜM NOKTASIDIR
Tekrar edelim: Atatürk, CHP’nin 1927 ve 1931 kurultaylarında hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak bir biçimde bu konuyu açıkça belirtmiştir. CHP’nin kuruluş tarihini, Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası Sivas Kongresi’ne bağlamıştır.
CHP İLE MİLLİ MÜCADELE ARASINDAKİ BAĞ
Atatürk, 4 Eylül 1919 tarihini, bilinçli olarak Milli Mücadele ile CHP arasındaki bağı vurgulamak için seçmiştir. Bu nedenle Sivas Kongresi’ni CHP’nin birinci kurultayı olarak tespit etmiştir.
CHP’NİN KÖKLERİ
CHP’nin kökleri Milli Mücadele’dir, Kurtuluş Savaşı’dır. Bu önemli noktayı da Milli Mücadele’nin önderi, açık bir biçimde böylece tespit etmiştir. İlk kuruluş Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’dir ve CHP’nin temeli de bu cemiyettir.
CHP Genel Merkezi Atatürk’ün bu kararına uyarak çok doğru ve tarihi bir karar almıştır. 4 Eylül, CHP’nin kuruluşunun 105. yıldönümüdür.
