Dedemin albümünde yıllar önce bir fotoğraf görmüştüm. Kaş Belediye Başkanı, bayram tebriği olarak kullandığı bir fotoğrafın arkasına daktiloyla, “Hizmet bekleyen harap haldeki mendirek görüntüsüyle Kurban Bayramınızı kutluluyorum!” yazmıştı. 1930 ve 40’lı yıllarda Antalya İl Genel Meclis üyeliği yapan dedem, başkanın teessüflerini belirten kartını çok zekice bulmuş olmalı ki, saklamıştı.
Yerel idarecinin “kutluluyorum” sözünü yazım hatası zannederdim. Yıllar sonra, Cumhuriyetin ilk döneminde “kutluyorum” yerine bu kelimenin kullanıldığını öğrendim. Dedem 1974 yılında ölene kadar, kendisine gelen bütün bayram tebriklerinde başkalarınca kutlandı; onları yanıtlarken kutladı. Babam da öyle…
Atatürk ve arkadaşlarının kurduğu Cumhuriyetin yok edilmeye, devrimlerin yozlaştırılmaya başlandığı 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası, birçok şey gibi bayram isimleri ve kutlama yöntemleri de değişti. 2000’li yılların AKP’si bu karşı devrim çabasının mirasını devraldı. Böylece işi kolaylaştı.
AKP iktidarının birinci on yıllık bölümünün sonunda, devlet içine çöreklenmiş Fethullahçı yapılanmanın etkisiyle başta milli ordu ve adalet gibi kurumlar çökertilirken, ulus birliğinin sağlandığı bayramlarla da oynandı. Kamu idarecilerinin milli bayramlara katılmaları kısıtlandı. Bunlardan birisi de 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı idi.
23 Nisan zamanla, “ulusun, devlet idaresinde egemen kılınmasının yıldönümü” olan asıl anlamından çıkartılıp, basitçe, çocuklara ithaf edilen bir bayrama dönüştürüldü. Hatta, kutlamalara uluslararası şölen sosu da eklenerek bayramın niteliği iyice değiştirildi.
23 Nisan’ın değersizleştirilip bağlamından çıkartılması, ona alternatif geliştirilen başka kutlamalarla sürdü. Tam da 23 Nisan haftasına yani 20 ile 26 Nisan arasına sabitlenen törenlerde, minik bireyleri kendi inanışlarına uyan giysilerle kuşandırıp, doğum haftaları kutladılar! Yerel protokol ve halk, bir AKP normali olarak sunulan bu gösteriye alkış tutturuldu. Uygulama 2017 sonrası kaldırıldı.
İlerleyen yıllarda, 23 Nisan kutlamasındaki yaş ortalaması itinayla düşürülecekti. Beş dakikalığına da olsa mülki amirin koltuğuna oturan ilkokul son sınıf öğrencisinin yerini, artık yuvaya giden minik bireyler alıyordu. Genç kadın öğretmenlerinin şefkatli yönetiminde, şehirdeki Atatürk anıtının önüne gelinmesi ve orada ellerde sallanan kâğıt bayraklarla fotoğraflarının çekilmesiyle görev tamamlanmış oluyordu.
Oysa, Atatürk sevgisi kazandırıldığı varsayılan bu minik bedenler, Ata’nın, kızkardeşi Makbule ile kargaları kovduğunu bile bilemeyecek yaştaydılar! Kutlamaların, içeriğinden sıyrılıp bir gösteri, bir sosyal medya paylaşımına dönüştürüldüğü yeni Türkiye normalinde, çocuklara böylesi bir rol verilmişti.
Genel seçimler, ülkenin son 20 yılda sürüklendiği rejim değişikliğinin büyük olasılıkla sona erdirildiği bir tarihi an olarak kayda geçecek. Asıl merak edilen, ondan sonrasının ne olacağı; topluma kanıksatılmış cumhuriyet karşıtı değerler ne ölçüde geri alınacak, halk buna nasıl razı edilecek? Bakalım, kazandaki kurbağa atlayıp dışarı çıkabilecek mi?
